Azərbaycan Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Texniki Universiteti Sərbəst işi N2 Fənnin adı

i  i  i
(8.1)

burada i_m - məcburi,

m s

i_s - sərbəst rejim cərəyanlarının

toplusu kimi götürülür.

Шякил 8.1

Dövrələrin qərarlaşmış və keçid rejimlərində dövrəyə həmişə xarici gərginlik (mənbə) təsir edir, ona görə də dövrədə müvazinət aşağıdakı tənliklə göstərilməlidir:

di 1 ^t

0
ri  L _dt  _{C }i dt  u

(8.2)

Sərbəst rejimlərin yaranmasında isə xarici gərginlik olmadığı üçün dövrənin müvazinət tənliyi aşağıdakı kimi alınır:

s
ri  L ^dis 

t


1
_i_s dt  0

(8.3)

dt C ₀

Ümumiyyətlə, sərbəst rejimlər induktivlik, xüsusən tutum olan dövrələrdə daha kəskin və uzun fasiləli alınır. Beləliklə, hər hansı xətti dövrədə baş verən keçid hadisəsini, üst-üstə qondarılmış iki müstəqil hadisədən - məcburi və sərbəst rejimlərdən ibarət qəbul etmək lazımdır. Bu superpozisiya prinsipinə tamamilə uyğundur. Bunlardan məcburi rejim sanki birdən-birə qərarlaşır. Sərbəst rejim isə ancaq keçid dövrü içərisində yaşayan və get-gedə qərarlaşan müvəqqəti bir rejimdir. Keçid hadisələrinin dəyişmə qanunu, həmin sərbəst rejimin gedişindən və qanuna uyğunluğundan asılıdır.

2. 
   Keçid hadisələrinin təhlili metodları
   

Elektrik dövrələrində alınması ehtimal olunan keçid hadisələrinin qanuna uyğunluğu həmin dövrələr üçün qurulan diferensial tənliklər vasitəsilə təyin olunur.

Diferensial tənliklər quruluşca bir tərəfdən dövrənin ayrı-ayrı elementlərində gedən hadisələrin xarakterindən, digər tərəfdən isə həmin elementləri təmsil edən parametrlərdən asılıdır. Belə ki, parametrləri müəyyən yerlərə toplanan və ardıcıl birləşən dövrələr üçün qurulan diferensial tənliklər şəkilcə çox sadə olur:

s
ri  L ^dis 

t


1
_i_s dt  0

dt C ₀

Diferensial tənliyə daxil olan r, L, C parametrləri sabit və ya xətti qanunla

dəyişən kəmiyyətlərdirsə, həmin tənliklər də xətti xarakterli olur. Belə tənliklərin inteqrallanması riyaziyyat üçün bir o qədər də çətinlik törətmir.

Yuxarıda sərbəst rejim üçün yazılan tənlikdəki i_s

sərbəst cərəyanı bircinsli

diferensial tənliyin ümumi həlli olub, bunun tərkibindəki inteqral sabitlərinin sayı verilmiş tənliyin dərəcəsinə bərabərdir.

Məcburi rejim üçün yazılan

m
ri  L ^dim 