Azərbaycan texniKİ universitetiNİN nəzdində baki texniKİ kolleci “ÜmumiXTİsas” fənn birliyi

Вид (View) menyusundan Строка состояния (Status Bar) əmri seçilir. Vəziyyət sətri 
qovluqdakı obyektlərin sayı, disk sahəsində tutduğu yerin ölçüsü, istifadəçinin cari 
əməliyyatı ilə bağlı məlumatları və s. informasiyadan ibarət sahələrdən ibarət olur. 
Şaquli (Vertical scroll bar) və üfuqi (Horizontal scroll bar) fırlatma zolağı 
pəncərənin tərkibi ekranda tam əks olunmadıqda, pəncərənin sağ və aşağı hissəsində 
avtomatik olaraq görünür. 
Tətbiqi proqramlar və sənədlər pəncərələri. Istənilən tətbiqi proqram 
pəncərəsinin standart elementləri bunlardır: 
❖ 
Işçi sahə. Burada yaradılan sənəd yerləşir. 
❖ 
Ondan aşağıdakı menyuların adlarını göstərən idarə (əsas) menyu. 
❖ 
Funksional təyinatına görə birləşdirilmiş qrup əmrlərindən ibarət əsas 
menyudan aşağıda yerləşən menyu. 
❖ 
Alətlər paneli. Bu tez-tez istifadə olunan əmrləri daha tez seçmək üçün əmrlər 
düymələrindən təşkil olunur. 
❖ 
Tətbiqi proqramın adını göstərən pəncərənin sərlövhəsi. 
❖ 
Sistem menyusunun düyməsi. Bunun vasitəsilə pəncərələrin ölçüsünü və onun 
yerini dəyişdirən əmrləri çağırmaq olar. 
❖ <Свернуть>, <Развернуть>, <Восстановить>, <Закрыть> düymələrinin 
funksiyaları əlavə pəncərəsində olan funksiyalar kimidir. Əgər bir neçə sənədlər 
pəncərələri açılmışsa, istifadəçi yalnız onlardan biri ilə işləyə bilər. 
Dialoq pəncərəsi. Dialoq pəncərəsi vasitəsilə əməliyyat sistemi və ya tətbiqi 
proqramların parametrləri sazlanır,həmçinin iş prosesi zamanı lazım olan məlumatlar 

---

33 
ekrana çıxarılır. İstifadəçi öz seçdiyi əməliyyatları dəqiqləşdirmək istədikdə, bu məlumat 
ya tətbiqi proqram vasitəsilə ,ya da WINDOWS əməliyyat sistemi vasitəsilə ekrana 
çıxarılır. 
Dialoq pəncərəsi idarəetmə məqsədilə istifadə edilən tipik obyektlərin 
(elementlırin) toplusundan ibarətdir. Bunlara aşağıdakıları aid etmək olar: 
- 
Əmrlər düymələri. Bunlar düzbucaq formasında olub, onlar üzərində yazılan 
əmrləri yerinə 
yetirmək üçündür. Bunun üçün həmin əmrin düyməsi üzərində 
mausun düyməsini basmaq lazımdır: 
- 
Seçmə düyməsi. Bu dairə formasında olur və onun vasitəsilə mümkün olan 
variantlardan biri seçilir. Bunun üçün həmin düymənin üzərində mausun düyməsini 
basmaq lazımdır. 
- 
Çeviricilər (bayraqlar). Bunlar kvadrat formada olub, istənilən rejimi qoşmaq 
və ya qoşmamaq üçündür. Həmin çeviricinin üzərində mausun düyməsini basdıqda onun 
sahəsində xüsusi işarə ya əmələ gəlir, ya da tamamilə yox olur. 
- 
Siyahılar sahəsi. Verilmiş siyahıdan müəyyən bir variantı seçməyə imkan verir. 
Siyahı oxu üzərində mausun düyməsini basmaqla, siyahının elementlərini pəncərədə 
görmək olar. 
- 
Mətn sahələri. Buraya mətn və ya rəqəm verilənləri daxildir. 
- 
Əvvəlcədən baxış keçirmək pəncərəsi. Burada obyekt-sənəd təsvir edilir.