Azərbaycan

Nominal  olaraq  Azərbaycan  büdcəsinin  təhsil  xərcləri  əhəmiyyətli  dərəcədə  artmışdır. 
Azərbaycanda  ictimai  (dövlət  və  bələdiyyə)  maliyyələĢmə  sistemi  üç  əsas  komponentdən 
ibarətdir:  Azərbaycan  Respublikasının  Dövlət  Büdcəsi  (Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  istisna 
olmaqla),  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının  büdcəsi  və  əsas  etibarilə  dövlət  təĢkilatlarının 
(əsasən  Dövlət  Neft  Fondu  və  Azərbaycanın  rayonlarının  (Naxçıvan  MR  istisna  olmaqla)  yerli 
dövlət büdcələri). Qismən neftin qiymətinin yüksək olması səbəbindən son illərdə Azərbaycanda 
iqtisadi artım tempi yüksək olmuĢdur. ÜDM-in real artım tempi 2006-cı ildə 34.5% olmuĢdur ki, 

---

72 
 
bu  da  dünyada  ən  yüksək  göstərici  olmaqla  dünya  üzrə  orta  göstəricini  9  dəfə  üstələmiĢdir 
(UNICEF  2008).  Nəticə  etibarilə  iqtisadiyyatın  inkiĢaf  etdiyi  bir  Ģəraitdə  Azərbaycanın  dövlət 
büdcəsi də artmıĢdır. Bu meyl xüsusilə son beĢ ildə daha nəzərəçarpacaq dərəcədə olmuĢdur. Bu 
müddət ərzində dövlət büdcəsinin gəlirləri (və xərcləri) nominal dəyərdə 6 dəfədən çox artmıĢdır. 
Büdcənin  artması  sosial  sektora  (səhiyyə,  təhsil  və  sosial  müdafiə)  yönəldilən  xərclərin 
səviyyəsinin  əhəmiyyətli  dərəcədə  artması  ilə  nəticələnmiĢdir.  Lakin,  ümumi  xərclər  ilə 
müqayisədə  sosial  sahəyə  yönəldilən  xərclərin  artım  tempi  nisbətən  aĢağı  olmuĢdur.  Məsələn, 
2003-2008-ci illər arasında ümumi xərclər təqribən 8 dəfə artdığı halda səhiyyə, təhsil və sosial 
müdafiə xərcləri müvafiq olaraq 6, 4 və 3 dəfədən az artmıĢdır.      
 
5.9
 
Lakin  ÜDM-ə  nisbət  baxımından  təhsilə  yönəldilən  dövlət  xərcləri  Sovet  İttifaqı