Azәrbaycanda inflyasiyanın ikirәqmli hәddә çatması makroiqtisadi tarazlıq vә

Cәdvәl 5.

 

İqtisadi 

rayonlar 

Әmtәә 

dövriyyәsi

Xidmәt 

hәcmi 

Ortalama 

çәkilәr 

Statistika 

Komitәsinin 

verdiyi 

çәkilәr 

ABŞERON 53.44  68.69  56.2155 26.9943575 

Abşeron 0.84  0.55  0.78722 

 

Xızı 0.08 

0.07 

0.07818 

 

Sumqayıt 3.2 

2.12 

3.00344 

 

Bakı 49.32 

65.95 

52.34666 

 

  

 

 

 

 

GӘNCӘ-

QAZAX 

10.53 7.14  9.91302 

13.4654319 

Ağstafa 0.58  0.47  0.55998 

 

Daşkәsәn 0.22 

0.12 

0.2018  

Gәdәbәy 0.64  0.43  0.60178 

 

Goranboy 0.96 

0.53 

0.88174  

Xanlar 0.42 0.25 0.38906 

 

Qazax 0.8  0.45 0.7363 

 

Samux 0.36  0.26  0.3418 

 

Şәmkir 1.47  1.14  1.40994 

 

Tovuz 1.39 0.85 1.29172 

 

Gәncә 3.03 2.24 2.88622 

 

Naftalan 0.66  0.4 

0.61268 

 

---

 

71 

 

  

 

 

 

 

ŞӘKİ-

ZAQATALA 

4.54 2.89 4.2397 

6.5182754 

Balakәn 0.68  0.41  0.63086 

 

Qax 0.41 

0.32 

0.39362 

 

Qәbәlә 0.66  0.38  0.60904 

 

Oğuz 0.27 0.21 0.25908 

 

Zaqatala 0.88  0.57  0.82358 

 

Şәki 1.64 

1  1.52352 

 

  

 

 

 

 

LӘNKӘRAN 6.36 

4.3 

5.98508  9.3407449 

Astara 0.71 0.4  0.65358 

 

Cәlilabad 1.52  0.94  1.41444 

 

Lerik 0.41 

0.31 

0.3918 

 

Masallı 1.61  1.17  1.52992 

 

Yardımlı 0.31  0.25  0.29908 

 

Lәnkәran 1.8 

1.23 

1.69626 

 

  

 

 

 

 

QUBA-

XAÇMAZ 

3.88 2.5  3.62884 

5.5778515 

Dәvәçi 0.37 0.23  0.34452 

 

Xaçmaz 1.35  0.82  1.25354 

 

Quba 1.3 0.92 1.23084 

 

Qusar 0.59 0.37 0.54996 

 

Siyәzәn 0.27  0.16  0.24998 

 

  

 

 

 

 

ARAN 14.11 

9.69 13.30556

30.4445749 

Ağcabәdi 0.79  0.54 

0.7445  

Ağdaş 0.76 0.51 0.7145 

 

Beylәqan 0.64  0.46 

0.60724 

 

Bәrdә 1.09 0.75 1.02812 

 

Bilәsuvar 0.61  0.45  0.58088 

 

Göyçay 0.9  0.56  0.83812 

 

Hacıqabul 0.54 

0.34 

0.5036  

İmişli 0.84 0.59 0.7945 

 

Kürdәmir 0.71 

0.46 

0.6645  

Neftçala 0.57  0.37  0.5336 

 

---

72 

 

 

Saatlı 0.68 0.43 0.6345 

 

Sabirabad 1.15 

0.88 

1.10086  

Salyan 1.04 0.66  0.97084 

 

Ucar 0.59 

0.4 0.55542 

 

Zәrdab 0.33  0.23  0.3118 

 

Әli Bayramlı 0.69 

0.6 

0.67362   

Mingәçevir 1.17 

0.76 

1.09538  

Yevlax 1.01 0.7  0.95358 

 

  

 

 

 

 

DAĞLIQ-

ŞİRVAN 

2.03 1.29 1.89532 

3.1914511 

Ağsu 0.52 

0.31 

0.48178 

 

İsmayıllı 0.61  0.39  0.56996 

 

Qobustan 0.25 

0.15 

0.2318  

Şamaxı 0.65  0.44  0.61178 

 

  

 

 

 

 

NAXÇIVAN 3.2 

2.74 

3.11628 4.4673128 

YUXARI 

QARABAĞ 

1.91 0.82 1.71162 

0 

Ağdam 1.1  0.3  0.9544 

 

Tәrtәr 0.81 0.52 0.75722 

 

 

Vurğulamaq lazımdır ki, yuxarıdakı üsulların heç biri 

tәkmil deyil vә  tәklif etdiyimiz üsulun da müәyyәn 

çatışmazlıqları var.  

Layihә  çәrçivәsindә  hәr bir üsulun üstün vә çatışmayan 

cәhәtlәri müfәssәl qaydada öyrәnilmişdir. 

---

 

73 

 

Cәdvәl 6. 

 

Çatışmazlıqlar 

Xüsusi çәkinin әhalinin sayı 

müqabilindә hesablanması  

Xüsusi çәkinin pәrakәndә 

mal dövriyyәsi vә göstәrilmiş 

xidmәtlәrin müqabilindә 

hesablanması  

1. Üsul ölkә vәtәndaşlarının 

әksәriyyәti üçün qiymәtlәrin 

dәyişmәsinә dair real orta 

dinamikanın izlәdilmәsinә yol vermir 

(çünki Azәrbaycan Respublikası 

vәtәndaşlarının әksәriyyәti 

regionlarda qeydiyyatda olmalarna 

baxmayaraq, әslindә paytaxt şәhәrdә 

yaşayır; paytaxt şәhәrdә isә 

qiymәtlәrin dәyişmәsi dinamikası 

regionlarla müqayisәdә daha 

gözәçarpandır). 

1. Pәrakәndә mal dövriyyәsinә 

dair göstәricilәr hәm ev 

tәsәrrüfatları, hәm dә 

müәssisәlәrdә istehlak hәcmini 

әks etdirir ki, bu da ölkәnin mal 

dövriyyәsinin ümumi pәrakәndә 

hәcmindәki  regionun xüsusi 

çәkisinin İstehlak Qiymәtlәri 

İndeksinin hesablanmasında әks 

etdirilmәsi ilә bağlı sәhvә gәtirib 

çıxara bilәr. 

2. Üsul miqrasiya nәticәsindә ev 

tәsәrrüfatlarının istehlak xәrclәrindәki 

dәyişikliklәri üzә çıxarmaq üçün 

imkan yaratmır (çünki rayonlar vә 

paytaxt üzrә bir sıra mәhsulların 

qiymәtlәri fәrqlidir). 

2. Paytaxtdan kәnarda yaşayan 

әhalinin hamısı qida mәhsulları 

ilә bağlı xәrclәrә uğramır; 

bununla belә, hәqiqi xәrclәr 

statistika orqanları tәrәfindәn hәr 

zaman qeydә alınmır (Misal: bir 

qonşunun digәr qonşuya süd 

satması). 

 

Üstünlüklәr 

Xüsusi çәkinin әhalinin 

sayı müqabilindә 

hesablanması 

Xüsusi çәkinin pәrakәndә mal 

dövriyyәsi vә göstәrilmiş xidmәtlәrin 

müqabilindә hesablanması  

1. Bunun lehinә olan әsas 

dәlillәrdәn biri ondan 

ibarәtdir ki, sözügedәn 

üsuldan istifadә dünya 

praktikasına cavab verir vә 

әlavә olaraq dünyanın bir 

çox ölkәsi mәhz bu üsuldan 

istifadәni üstün tutur.   

1. Üsul ölkә vәtәndaşlarının әksәriyyәti 

üçün qiymәtlәrin dәyişmәsinә dair real 

orta dinamikanın izlәdilmәsinә yol verir 

(çünki hәqiqәtәn alınmış malların hәcmi vә 

buna görә ödәnilmiş qiymәtlә bağlı 

mәlumat әks edilir). Bununla respublikada 

qiymәtlәrin dinamikasını daha aydın 

izlәmәk mümkündür. 

 

2. Üsul miqrasiya nәticәsindә ev 

tәsәrrüfatlarının istehlak xәrclәrindәki 

dәyişikliklәrin üzә çıxarılmasına imkan 

yaradır. 

---

74