Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin (ptt) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi

Ampermetr və voltmetr vasitəsilə müqavimətin ölçülməsi 
Bu üsul da Om qanununa əsaslanır. 
𝑅
𝑥
=
𝑈
𝑥
𝐼
𝑥
Sxem 2.10 Böyük müqavimətlərin voltmetr və ampermetr vasitəsilə ölçülməsi 
Müqavimətin ölçülməsi iki üsulla aparılır. Böyük müqavimətlərin ölçülməsində 2.3.2.-ci 
sxemdən istifadə olunur. Kiçik müqavimətlərin ölçülməsində 2.3.3.-cü sxemdən istifadə olunur. 2.3.2.-
ci sxemə əsasən R
x
müqavimətini ölçdükdə onun qiyməti R
xh
-in həqiqi müqavimətindən böyük olur. 

---

24 
Çünki ölçməyə ampermetrin daxili müqaviməti də aid olur. Voltmetrin göstərişində isə 
ampermetrin və R həqiqi müqavimətin gərginliklərinin cəmi göstərilir. 
Onda 
𝑅
𝑥
=
𝑈
𝑎
+𝑈
𝑥ℎ
𝐼
𝑎
= 𝑅
𝑎
+ 𝑅
𝑥ℎ
Sxem 2.11 Kiçik müqavimətlərin voltmetr və ampermetr vasitəsilə ölçülməsi 
Müqavimətin 2.3.3.-cü sxemə əsasən ölçdükdə müqavimətin qiyməti onun həqiqi qiymətindən 
kiçik olur. Onda cərəyanın qiyməti voltmetr və ölçüləcək müqavimətin cərəyanlarının cəminə 
bərabərdir. 
𝑅
𝑥
=
𝑈
𝑥
𝐼
𝑎
+ 𝐼
𝑥ℎ
=
𝑅
𝑥ℎ
∙ 𝑅
𝑣
𝑅
𝑥ℎ
+ 𝑅
𝑣
Müqaviməti tək voltmetrlə də ölçmək mümkündür. Bunu 2.3.4.-cü sxemə əsasən yerinə 
yetirmək olar. 
Sxem 2.12 Müqavimətin tək voltmetrlə ölçülməsi 
A - açarını 1 vəziyyətinə qoyduqda voltmetr dövrənin ii, gərginliyini göstərir. Açarın 2 
vəziyyətində voltmetrin göstərişi U
2
aşağı düşür. Onda müqavimət aşağıdakı ifadə ilə hesablanır. 
𝑅
𝑣
= 𝑅
𝑣
𝑈
1
− 𝑈
2
𝑈
2
𝑅
𝑣
-
voltmetrin müqavimətidir.
