8-Amaliy mashg‘ulot. Elektr ta’minoti sistemalarni holat tenglamalarini iteratsiya usulida yechish.
8.1. misol. EET yuklamasini bitta IES va bitta GES yordamida optimal qoplang, va umumiy yoqilg‘i sarfini hisoblang.
IES va GES larning sarf tavsiflari quyidagicha:
BIES(𝑃1) = 60 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 100 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
EETning yuklama grafigi to‘rtta intervallardan iborat.
t, soat
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Ryu, MVt
|
400
|
600
|
800
|
500
|
GESda har bir vaqt oralig‘idagi o‘rtacha suv sarfi: Qb.o‘r.=300 m3/soat.
Hisoblash aniqlagi: εQ= Qb.o‘r. dan 1%=3,0 m3/soat.
Yechish. STlardan hosila olib NO‘Tlarini topamiz:
𝑏IES(𝑡) = 0.05 + 0.006𝑃1(𝑡) 𝑞IES(𝑡) = 0.05 + 0.01𝑃2(𝑡) λ koeffitsientning boshlang‘ich qiymatini 𝜆(0) = 1.3 deb qabul qilamiz va xar bir vaqt oralig‘i (t=1,2,3,4) uchun quyidagi tenglamalar tizimini yechamiz:
Birinchi vaqt oralig‘i (
Ikkinchi tenglamadan ni topamiz va birinchi tenglamaga qo‘yamiz. Shu orqali bir noma’lumli yagona tenglamaga kelamiz:
0,05 + 0,006(400 − ) = 1,3 ∙ (0,05 + 0.01(400 − ))
0,05 + 2,4 − 0,06 = 0,065 + 0,013
0,05 + 2,4 − 0,065 = 0,06 + 0,013
0,019 = 2,385
bu yerdan
Qolgan vaqt oraliqlari uchun ham xuddi shu ketma-ketligda hisobkitoblar bajariladi. GES uchun topilgan quvvatlarni sarf tavsifi tenglamasiga qo‘yamiz va umumiy suv sarfini topamiz. Hisob-kitoblar natijalari quyidagi jadvalda keltirilgan.
t, s.
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Ryu, MVt
|
400
|
600
|
800
|
500
|
RIES, MVt
|
274,474
|
411,316
|
548,158
|
342,895
|
RGES, MVt
|
125,526
|
188,684
|
251,842
|
157,105
|
QGES, m3/soat
|
185,06
|
287,44
|
429,71
|
231,27
|
Hosil bo‘lgan yuklama grafigi bo‘yicha GESdagi o‘rtacha suv sarfi Qp.o‘r(0).=283,37 m3/soat ni tashkil etadi. Quyidagi shart bo‘yicha tekshiramiz:
|Qb.o‘r –Qx.o‘r(0)|=|300-283.37|=16,629 ≤ εQ=3,0 m3/soat
Shart bajarilmaganligi sababli λ ni qaytadan aniqlash va qayta qoplashni amalga oshirish lozim.Ushbu holatda Qb.o‘r >Qx.o‘r(0) bo‘lganligi sababli λ ni kamaytirish zarur. Tanlab olish usulidan λ(1)=1,2 qabul qilamiz va yangi qoplashni amalga oshiramiz. Natijada stansiyalarning yuklama grafiklari quyidagicha bo‘ladi.
t, soat
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Ryu, MVt
|
400
|
600
|
800
|
500
|
RIES, MVt
|
267,222
|
400,556
|
533,889
|
333,889
|
RGES, MVt
|
132,778
|
199,444
|
266,111
|
166,111
|
QGES, m3/soat
|
194,79
|
308,86
|
467,38
|
246,27
|
Bu yerda GESda interval davomidagi o‘rtacha suv sarfi Qx.o‘r(1).=304,33 m3/soat. Shart bo‘yicha tekshiramiz:
|Qb.o‘r –Qx.o‘r(1)|=|304.33-300|=4,326≤εQ=3,0 m3/soat
Qb.o‘rx.o‘r(1) bo‘lganligi uchun λ koeffitsientni oshiramiz va EETning yuklama grafigini qaytadan qoplashni amalga oshiramiz.
Ushbu algoritm bo‘yicha hisoblashni davom ettirib, λ=1,22 bo‘lganda EET yuklamasining optimal qoplanishiga ega bo‘lamiz.
t, soat
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Ryu, MVt
|
400
|
600
|
800
|
500
|
RIES, MVt
|
268,736
|
402,802
|
536,868
|
335,769
|
RGES, MVt
|
131,264
|
197,198
|
263,132
|
164,231
|
QGES, m3/soat
|
192,71
|
304,30
|
459,35
|
243,07
|
Bunda GESdagi o‘rtacha suv sarfi Qx.o‘r=299,26 m3/soat ni tashkil etib, yaqinlashish sharti bajariladi, ya’ni |Qb.o‘r-Qx.o‘r|=0,14<εQ=3,0 m3/soat.
So‘ngi jadvaldagi taqsimot optimal holatga mos keladi. IESdagi quvvatlardan foidalanib optimal holatga mos keluvchi yoqilg‘i sarfini aniqlaymiz:
t, soat
|
1
|
2
|
3
|
4
|
RIES, MVt
|
268,736
|
402,802
|
536,868
|
335,769
|
VIES, t.sh.yo./soat
|
268,736
|
402,802
|
536,868
|
335,769
|
VIESΣ= 1544,18 t.sh.yo.
Mustaqil bajarish uchun qo‘shimcha misollar.
№
|
8.1 misol uchun
|
|
1
|
BIES(𝑃1) = 70 + 0.06𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 100 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=310 m3/soat.
|
2
|
BIES(𝑃1) = 60 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 110 + 0.04𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=305 m3/soat.
|
3
|
BIES(𝑃1) = 65 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 110 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=320 m3/soat.
|
4
|
BIES(𝑃1) = 65 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 100 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=315 m3/soat.
|
5
|
BIES(𝑃1) = 70 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 95 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=325 m3/soat.
|
6
|
BIES(𝑃1) = 65 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 105 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=330 m3/soat.
|
7
|
BIES(𝑃1) = 70 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 105 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=310 m3/soat.
|
8
|
BIES(𝑃1) = 65 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 120 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=315 m3/soat.
|
9
|
BIES(𝑃1) = 80 + 0.05𝑃1 + 0.003𝑃12, t. sh. yo./soat QGES(𝑃2) = 90 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃22, m3/soat
|
Qb.o‘r.=310 m3/soat.
|
10
|
Q GES(𝑃2) = 95 + 0.05𝑃2 + 0.005𝑃2 , m3/soat
|
Qb.o‘r.=305 m3/soat.
|
9-Amaliy mashg‘ulot. Elektr ta’minoti sistemasining umumholat tenglamalarini tuzish. Nochiziqli tugun tenglamalari.
Misol va masalalar.
9.1-misol. 1.15 rasmda keltirilgan sxema uchun tugun kuchlanishlari usuli yordamida barqarorlashgan holatini ifodalovchi tenglamalarini tuzing.
Yechish._Tugun_kuchlanishlari_usulida_asos_sifatida_Kirxgofning_birinchi_qonuni_va_Om_qonuni_ishlatiladi._Kirxgofning_birinchi_qonuniga_asosan,_n-1=4-1=3'>Yechish.
Tugun kuchlanishlari usulida asos sifatida Kirxgofning birinchi qonuni va Om qonuni ishlatiladi. Kirxgofning birinchi qonuniga asosan, n-1=4-1=3 ta mustaqil tugun uchun tenglamalar tuziladi. A tugunini balanslovchi deb qabul qilamiz va U0 = 0 V bo‘ladi.
So‘ngra shaxobchalardagi toklarni, Om qonuniga asosan, tugunlardagi kuchlanish va shaxobchalardagi o‘tkazuvchanlik orqali ifodalab olamiz.
Qavuslarni ochib chiqqandan so‘ng tenglamalar tizimini quyidagi ko‘rinishda ifodalab olamiz:
Bu yerda:
Ushbu keltirilganlarni e’tiborga olsak tenglamalar tizimini quyidagi ko‘rinishda ifodalaymiz:
Natija: Sxemadagi ma’lum bo‘lgan kattaliklar qo‘llanilganda tenglamalarni quyidagicha ifodalash mumkin:
9.2-misol. 1.15 rasmda keltirilgan sxema uchun kontur toklari usuli bo‘yicha barqarorlashgan holatini ifodalovchi tenglamalarini tuzing.
Yechish.
Kontur toklari usuli Kirxgofning ikkinchi qonuni va Om qonuniga asoslanadi. Kirxgofning ikkinchi qonuniga ko‘ra k=3 ta mustaqil konturlar uchun tenglamalar tuziladi.
kontur uchun
kontur uchun
kontur uchun
Ushbu tenglamalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri yechish mumkin emas, chunki no’malumlar soni tenglamalar sonidan ko‘p. Shaxobchalardagi (I1, I2, I3, I4, I5, I6) toklarni (Ik1, Ik2, Ik3) kontur toklari yordamida ifodalab olamiz: 𝐼1=𝐼𝑘3; 𝐼2=𝐼𝑘1; 𝐼3=−𝐼𝑘1+𝐼𝑘2; 𝐼4=𝐼𝑘2; 𝐼5=−𝐼𝑘1+𝐼𝑘3; 𝐼6=𝐼𝑘2−𝐼𝑘3;
Tenglamalar tizimini kontur toklari orqali ifodalasak quyidagi ko‘rinishni xosil qilamiz:
Qavuslarni ochib chiqqandan so‘ng tenglamalar tizimi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
Bu yerda:
Natija: Sxemadagi ma’lum bo‘lgan kattaliklar qo‘llanilganda (Z1=12 Om, Z2=11 Om, Z3=Z4=10 Om, Z5=Z6=5 Om) tenglamalarni quyidagicha ifodalash mumkin:
Dostları ilə paylaş: |