ning munbat zamini'ga aql va ilm urug‘larini sepib, ularning guli va mevalari bilan hayotni bezamoq haqi- da, ilm va san’atning qudratli ildizlari keng yoyilgan yurt har nechuk falokatlarga dosh bera bilishi to‘g ‘risi- 1 H osildor tuproq.
453
da gapirdi. Boshqalar ham shu mavzuda, lekin boshqa dalil va isbotlar bilan so‘zladilar. Yuraklarda yana umid qanotlandi. Odamlar asta tarqala boshladi. Eng keyin Sulton- murod bilan Xondamir chiqarkan, Navoiy yosh tarix- chini to‘xtatib, mehribonchilik bilan uning mash- g‘uloti haqida so‘radi. Endi o ‘n yettiga kirgan Xondamir katta tarixiy asar yozishga kirishganini, uning kutubxonasidan foydalanayotganini so‘zladi. Navoiy uning asari bilan juda qiziqsindi. Kitobning boshqa tarixiy asarlardan, masalan, bobosi yozayotgan yetti jildli katta asardan qanday farqlari borligi va hokazo to‘g‘risida so‘radi. Xondamir savollarga qisqa, lekin ravshan javob berdi. Keyin kitobning ayrim boblarini o ‘qib, o ‘z fikrini bayon qilishni shoirdan iltimos etdi. Navoiy xafalanib, dedi: «Ko‘rib turib- siz, yurtning boshida qancha dardisar voqealar bor! Andak fursat topsam, albatta, o ‘qib chiqamen. Mu- tolaadan zarar ko‘rgan emasmiz». Xondamir xursand jo ‘nadi. — Sizning fikr xazinangizning nodir gavharlarini qachon ko‘ramiz? — Sultonmurodga tikildi Navoiy va undan javob kutmasdan davom etdi. — Sizda tahsil ko‘rmish bir necha zot Mashhadda, madrasalarda dars etmoqdalar, barchalari sizga behad salom dedilar. Sultonmurod kitobning riyoziyot, ilmi nujum va mantiqqa oid qismlari ancha ilgarilaganini so‘zladi.
