harda x-reduksiyaedici şəkərlərin miqdarı (%);
a-titirləməyən gedən A məhlulunun miqdarı (ml);
T-1%-li K
3
6
)
(cN
Fe
titrinə düzəliş;
b-ekstraktın filtrləməyə qədər olan həcmi (200 ml);
H-nümunənin çəkisi q;
Əgər A məhlulunda şəkərlərin miqdar çoxdursa
və titrləməyə ondan az sərf olunursa onda başqa
həcmdə reaktivlərin tətbiqi lazımdır. Kolbaya
titrləmək üçün 20 ml həcmində 1%-li K
3
6
)
(cN
Fe
və
5 ml həcmində 2,5 H. Kalium və ya natrium qələvəsi
78
görülür. Yenə də hesablama əvvəlki formula ilə
hesablanır.
X=
10
)
035
,
0
12
,
20
(
axHx
xb
xa
Tx
;
Ümumi şəkərlərin miqdarını təyin etmək üçün
A məhlulunda saxarozanın inversiyasını həyata
keçirirlər. Bunun üçün A məhlulundan pipetka ilə 50
ml götürülür həcmi 100 ml olan kolbaya tökürlər.
Üzərinə 3 ml qatılaşdırılmış HCL turşusu əlavə edərək
içərisinə termometr salaraq kolbanı su hamamına
qoyaraq 8 dəqiqə müddətində 68-70
0
C qızdırırlar.
Sonra termometr çıxarılaraq kolbanın üzərində az
miqdarda distilə suyu ilə yuyulur. Kolba su kranı
altında otaq temperaturuna qədər soyudulur. Sonra
kolbadakı məhlul quru soda ilə sakitcə neytrallaşdırılır
ki, kolbada köpüklənib daşıb tökülməsin.
Neytrallaşmanın o zamana qədər davam etdirirlər ki,
CO
2
qazanın qabarcıqların çıxması dayansın. Bundan
sonra kolba ölçü xəttinə qədər distilə suyu ilə
doldurulur. Alınmış B məhlulunda şəkərlərin ümumi
miqdarını, reduksiyaedici şəkərləri təyin edilən
qaydada təyin edirlər.
Ümumi
şəkərlərin miqdarı
(qlükoza+fruktoza+invert
şəkər) saxarozanın
inversiyasından əmələ gəlmiş şəkərlər yuxarıda
göstərilən formula ilə hesablanır. Alınan nəticə 2-yə
vurulur. Çünki 50 ml götürülmüş A məhlulu, inversiya
79
üçün olan həcmi 100 ml-ə su ilə durulaşdırılaraq
çatdırılmışdır. 2 dəfə durulaşdırılmışdır.
İnversiya tənliyinə əsasən, invert şəkərin 1 çəki
hissəsinə, 1 yox, 0,95 çəki hissə saxaroza və 0,05 hissə
su əmələ gəlir. Bu səbəbdən də saxarozanın miqdarı
bərabər olmalıdır. ( şəkərlərin cəmi-reduksiyaedici
şəkər)x 0,95.
Bənd 1. Beləliklə, aparılan analizlər imkan verir
ki, A məhlulunda olan (qlükoza+fruktoza)
reduksiyaedici şəkərlər yuxarıdakı formul ilə
hesablansın.
Bənd 2. Şəkərlərin cəmi (qlükoza+fruktoza
+invert şəkər) B məhlulu ücü formula ilə hesablanmalı
və nəticə 2-yə vurulmalıdır.
Bənd 3. İnvert şəkər (qlükoza+fruktoza+invert
şəkər)-(qlükoza+fruktoz).
Bənd 4. Saxaroza (invert şəkər x 0,95).
Bənd 5. Şəkərlərin həqiqi miqdarı (qlükoza+
fruktoza+saxaroza). (qlükoza + fruktoza) + (bənd 1 +
bənd 4) kimi hesablanır.
Qlükozanın miqdarının təyini
Təcrübə bəzən təkcə ümumi şəkərlərin
miqdarını təyin etmək üçün yox, yəni reduksiyaedici
şəkərlərin miqdarı deyil, ayrılıqda qlükoza və fruktoza
təyin etmək lazım gəldikdə onda qlükozanı ayrıca
yodometrik üsulla təyin edirlər.
80
Qlükoza tam miqdarda qələvi mühütdə yodla
oksidləşdirilir. ( bu şəraitdə fruktoza yodla heç bir
reaksiyaya girmir).
Qlükozanı təyin etmək üçün əvvəlki səhfədə
göstərilən hazırlanmış A məhlulundan istifadə olunur.
Pipetka vasitəsi ilə ölçərək tədqiq olunan
məhluldan 10 ml konusvari kolbaya tökülür. Sonra
digər pipetlə həmin kolbaya 25 ml 0,1 n yod məhlulu
əlavə edirlər. Ardınca ehtiyyatla kolbanı çalxalaya-
çalxalaya onun üzərinə ölçü silindiri ilə ölçərək 30 ml
0,1n. natirum qələvəsi tökürlər. Kolbanın ağzını saat
şüşəsi ilə örtərək 10-15 dəqiqə otaq temperaturunda
qaranlıq yerdə saxlayırlar. Sonra saat şüşəsi kolba
üzərində az miqdarda distilə suyu ilə yuyulur.
Kolbadakı mühiti turşulaşdırmaq üçün kolbaya 35 ml
0,1 n.H
2
SO
4
məhlulu tökürlər. Bu vaxt məhlul yodun
istifadə olumayan qalığı təsirindən qonur rəng olur.
Nəhayət sonda yodun qalığını 0,1 n. hiposulfat
məhlulu ilə, 1%-i nişasta indikatorunun iştirakı ilə
məhlulun tam rəngsizləşməsinə qədər titrləyirlər.
Qlükozanın miqdarını aşağıdakı düsturla hesablayırlar.
X=
Hxe
x
xbx
T
á
axT
100
009
,
0
2
1
,
Burada, x-qlükozanın miqdarı (%);
a- reaksiya üçün görülən 0,1n yodun miqdarı (ml);
T
1
-0,1n. yodun titrinə düzəliş;
81
b- titirləməyə sərf olunan 0,1 n. hiposulfat məhlulunun
miqdarı (ml);
T
2
-0,1n. hiposulfat məhlulunun titrinə düzəliş;
б-filtrləməyə qədər ümumi ekstraktın həcmi (200 ml);
e-ekstraktın reaksiya üçün götürülən miqdarı (ml);
H-nümunə çəkisi (q);
0,009-yod məhlulunun qlükozaya hesablama əmsalı
(1 ml. 0,1n. yod məhlulu 0,009 qram qlükozanı
oksidləşdirir).
Lazım olan reaktivlər
1.1%-li kalium ferrosianid məhlulunu
hazırlamaq üçün 10 qram K
3
6
)
(cN
Fe
reaktivi
çəkərək həcmi 1 l olan kolbaya tökürlər. Əvvəlcə az
suda həll edirlər, sonra kolbanı su ilə ölçü xəttinə
qədər su ilə doldururlar. Məhlulun titrinə olan düzəlişi
növbəti ardıcılıqla həyata keçirirlər.
Konusvairi kolbaya pipetka ilə 50 ml
hazırlanmış məhluldan tökürlər. Üzərinə 3 qram Kİ və
kimyəvi təmiz sink sulfat 1,5 qram əlavə edərək yaxşı
çalxalayırlar. Sonra məhlulda əmələ gələn yodun və
əlavə olunan 1-2 damla 1% nişastanın iştirakı ilə 0,1n.
hiposulfit məhlulu ilə rəngini itirənə qədər titrləyirlər
Titrə düzəlişi bu düsturla müəyyən edirlər.
T=
5
,
0
03292
,
0
ax
;
82
Burda, a-titrləmənyə sərf edilən 0,1n. hiposulfit
məhlulunun miqdarı (ml);
0,0392- hiposulfitin kalim ferrosianıdə düzəliş
əmsalıdır. (1 ml 0,1 n.hiposulfit məhlulu 0,0392 q
kalium ferrosianidə uyğundur);
0,5- ferrosianid kaliumun 50 ml 1%-li
məhlulundakı miqdarıdır (q).
2. 2,5 n.natrim qələvi məhlulunun hazırlanması.
Əvvəlcə 45%-li natrim qələvi məhlulu hazırlanıır.
Bunun üçün 45 q NaOH 55 ml suda həll olunur. Sonra
bu məhlulun sakitləşməsi üçün on gün dincə qoyurlar.
Sonra həmin məhluldan qaynadılmış su ilə
durulaşdırmaqla 10%-li məhlul hazırlayırlar. (bunun
üçün 10 hissə 45%-li məhlula 35 hissə su əlavə
edirlər). Məhlulun titrinə düzəlişi müəyyən etmək
üçün 1n. HCl və ya H
2
SO
4
məhlulu ilə titrləyirlər. 10
ml qələvini titrləmək üçün 25 ml turşu sərf olunur.
Əgər nəticə bu rəqəmdən fərqli olarsa onda ya qələvi
su ilə durulaşdırılmalı və yaxudda dincə qoyulmuş
45%-li məhluldan əlavə etmək lazımdır.
3. Neytral quğuşun asetatın hazırlanması üçün
300q qurğuşun asetat 50 q quğuşun oksidi PbO və 50
ml su ilə çini çanaqda yoğrulur. Şüşə ilə ağzı örtülərək
su hamamında qarşığın rəngsizləşməsinə qədər
saxlayırlar. Sonra qarışığa 950 ml qaynamış su əlavə
edirlər, butulkaya keçirərək dincələməyə qoyurlar və
sonra fitrdən süzülür. Süzüntü şüşə qabda ağzı bağlı
saxlanır.
83
4. Doymuş natrium sulfat məhlulu hazırlamaq
üçün 165q kristal reaktiv 1 litr suda həll edilir.
5. 10-15%-li soda məhlulu və quru soda toz
halında.
6. 1%-li metilen abısının suda məhlulu.
7. Xüsusi çəkisi 1,19 olan qatı xlorid turşusu.
8. 0,1 n. hiposulfit məhlulunu hazırlamaq üçün
25 q Na
2
S
2
0
3
x5H
2
O-nu qaynadıb soyudulmuş suda
həll edirlər, sonra üzərinə 0,2 q soda tozu əlavə edərək
həcmi 1 litrə çatdırırlar. Məhlul tünd rəngli şüşə
butulkada saxlanır.
Məhlulun titri 0,1n. K MnO
4
-la yoxlanlır.
Konusvari kolbaya 20 ml 10%-li KJ məhlulu, 30 ml
2n. H
2
SO
4
və 20 ml dəqiq 0,1 n. KMnO
4
məhlulu
əlavə edirlər. Kolbanın ağzı saat şüşəsi ilə qapanır, 5
dəqiqə sonra kolbadakı su ilə durulaşdırılır əmələ
gələn yod hiposulfitlə 1%-li nişastanın iştirakı ilə göy
rəngin itməsinə qədər titrləmə davam olunur.
Hiposulfitin titrinə düzəliş aşağıdakı düstürla
hesablanır.
T=
a
xK
20
,
Burada, -0,1n. hiposulfitin titirləməyə sərf
olunan miqdarı (ml);
K-0,1n. KMnO
4
titrinə düzəliş.
9. 0,1 n yod məhlulunu hazırlamaq üçün 50 ml
suda 20-25 q kalium yod həll edilərək məhlula 13q
(daha dəqiq 12,69q) yodun metal birləşməsi əlavə
84
olunur. Kolba yodun həll olmasına qədər çalxalanır və
sonra məhlulun həcmi su ilə ölçü xəttinə qədər
doldurularaq həcmi 1 litrə çatdırırlar. Məhlulun titriini
0,1 n. hiposulfit məhlulu ilə müəyyən edirlər. 25 ml
yod məhlulu üzərinə 100 ml su əlavə edərək
hiposulfitlə sarı rəngin müşahidə olunmasına qədər
titrləyirlər. Sonra bir neçə damla 1%-li nişasta
məhlulu əlavə edərək titrləməni göy rəngin itməsinə
qədər davam etdirirlər. Yod məhlulunun titrinə düzəliş
aşağıdakı düsturla müəyyən olunur.
T=
25
exk
,
Burada, e-titrləməyə sərf olunan hiposulfitin
miqdarıdır (ml);
k-0,1 normal Na
2
S
2
03 məhlulunun titrinə
düzəliş.
10. 0,1 n. Natrium qələvisi məhlulunun
hazırlanması üçün 45-50q Na OH 10,0 litr
qaynadılaraq soyudulmuş suda həll edilir. Karbonat
duzlarının məhluldan tam ayrılırması üçün oraya 5%-
li barium xlorid məhlulu əlavə edirlərki, karbonatlar
tam çökmüş olsun. Çökmüş barium karbonatın şəffaf
məhlulu təmiz butulkaya süzülür və ağzı kip bağlanır.
Məhlulun titri 0,1n. H
2
S0
4
və HCl-un fiksanoldan
hazırlanmış məhlulu və ya 0,1n. quzuqulağı turşusu ilə
müyyən edilir.(6,3024q 1litr).
85
11. 0,1n sulfat turşusu məhlulu fiksanaldan
hazırlanmır.
12. 1%-li nişasta məhlulunu hazırlamaq üçün 1
q nişastanı az miqdarda suda isladaraq üzərinə 90 ml
qaynar su əlavə edirlər. Sonra onu 1-2 dəqiqə
qaynadaraq isti halda filtrləyirlər.
Nişastanın fermentativ hidroliz üsulu ilə təyin
Nişastanın miqdarının dəqiq təyin olunması
üçün, xüsusi ilə də onun miqdarı az olan meyvə-
tərəvəzlərdə fermentativ hidroliz üsulundan istifadə
olunur. Bu üsulun əsas prinsipi ondan ibarətdir ki,
nişasta fermentin təsirindən suda həll olan maltoza və
dekstrin formasına keçirilir. Hidroliz nəticəsində
alınan məhlulu bitki kütləsindən ayırmaq üçün
filtirləyirlər. Sonra şəkərlər turş hidrolizlə qlükozaya
çevrilir və məhlulda onun miqdarı müəyyən edilir.
Hidrolizdən əvvəl və sonra qlükozanın miqdarı
arasındakı fərqə əsasən nişastanın miqdarı hesablanır.
Tərkibində nişasta olan meyvə və tərəvəzlərdən 20-
25q (kartofdan isə 3-5q) xırdalanaraq, əzilmiş və
bircinsli hala salınmış nümunə götürülür və həcmi 200
ml olan kolbaya itkisiz tökülür. Üzərinə kolbanın
yarısına qədər isti su tökərək 0,5-1 saat su hamamında
nişastanın yapışqanlığı üçün saxlayırlar. Sonra kolba
soyudulur və nişastanın fermentativ hidrolizi həyata
keçirilir.
86
Amiloza preparatı əvəzinə hazırda ağız suyunun
durulaşdırılmış məhlulundan istifadə olunur. Bunun
üçün ağız boşluğu su ilə yaxalanır təmizlənir. Sonra
ağızda tüpürcəyi bir qaba boşaldaraq 5 dəfə su ilə
durulaşdıraraq filtrdən keçirirlər. Süzüntüdən 10 ml
götürərək kolbaya tökürlər. Üzərinə 5 ml 10%-li
natrium xlorid məhlulu əlavə edirlər. Bu məhlulda
amilozanın təsirini fəalaşdırır.
Hidrolizin həyata keçirilməsi termostatda 40
0
C
olur.Hidrolizin müddəti yoxlanılan xammalın
xüsusiyyətindən asılı olaraq bir neçə saat çəkir.
Hidrolizin başa çatmasını yod nümunəsi ilə müəyyən
edirlər.
Kolbadakı məhluldan şüşə çubuqla 1-2 damla
götürüb çini lövhə üzərinə salırlar. Onun üzərinə 1-2
damla kalim yod əlavə edirlər. Hansı ki, 100 ml suda 4
qram kalium yod və 2 qram yodu həll etməklə
hazırlanmışdır. Bu zaman göy rəng alınmırsa deməli
hidroliz tam baş vermişdir. Ardınca kolbadakı məhlul
ölçü xəttinə qədər distilə suyu ilə doldurulur və
qarışdırılaraq filtirlənir.
Süzüntüdən 100 ml götürərək konusvari həcmi
200 ml olan kolbaya köçürülür. Üzərinə 12 ml 25%-li
HCl əlavə edərək su hamamına qoyub 3 saat
müddətində sorucu şkafda saxlanılır. Bu müddətdə
nişastanın süzüntüdəki hidroliz məhlulu qlükozaya
hidroliz olur.
Hidrolizin sonunda kolbanı soyudur, oradakı
məhlul 10%-li Na (OH)-la qırmızı metil indikatorunun
87
iştirakı ilə məhlulun sarı rəng olmasına qədər
neytrallaşdırılır.
Bundan sonra məhlul həcmi 200 ml olan ölcülü
kolbaya köçürülür. Sonra məhlul kolbanın ölçü xəttinə
qədər doldurulur və onda qlükozanın miqdarı təyin
olunur (bax əvvəlki səhifələrə).
Qlükozanın nişastaya görə hesablama zamanı
onun miqdarını 0,9 vururlar.
Nümunədə nişastanın miqdarı (mq), alınan
nəticə 40 vurulur. Çünki qlükozanını təyin etmək üçün
götürülən nümunədən 1/40 hissə nümunə
götürülmüşdür. Materialdan götürülən nümunənin
çəkisini bilməklə ondan olan nişastanın miqdarı faizlə
hesablanır.
Sellülozanın miqdarının təyini
Sellüloza meyvə-tərəvəzlərin tərkib hissəsi
olub, insan orqanizmi tərəfindən həzm olunmur və
eyni zamanda o qidalılıq dəyərinə malik deyildir.
Həzm orqanlarının işinə yardımçıdır. Meyvə
tərəvəzlərin mexaniki təsirdən zədələnməsinə
davamlılığını artırır.
Sellülozanın miqdarının təyini digər maddələrin
qatılaşdırılmış azot, sirkə və üç xlorlu sirkə turşuları
qarışığında parçalanmasına əsaslanır.
Təyin etmək üçün 5q material götürülür. Bu
material əvvəlcədən sabit çəkiyə qədər qurudulmuş və
1mq dəqiqliklə çəkilərək götürülür.
88
Götürülmüş nümunə həcmi 300 ml olan
konusvarı kolbaya köçürülür üzərinə 100 ml turşu
qarışığı əlavə olunur. Hansı ki, qarşıqda sellülozadan
başqa bütün maddələr parçalanır.
Sonra kolba vertikal su soyuducusu ilə
birləşdirilir. Kolba ilə soyuducunun birləşməsi yaxşı
cilalanmış olmalıdır. Rezindən istifadə etmək olmaz
sıx ağacdan olan probkadan istifadə etmək olar.
Birləşmədən sonra kolba içərsindəki ilə birlikdə
asta və səliqəli məftilli-oda davamlı azbest üzərində
qızdırılaraq qaynadılır. Qaynatma 30 dəqiqə
müddətində davam etdirilir.
Sonra kolbaya isti distilə suyunun köməyi ilə
dəqiq çəkilmiş (0,3q) miqdarında quru azbest əlavə
olunur.
Kolba icərsindəki ilə birlikdə yaxşı
qarışdırılaraq çini materialdan hazırlanmış diametr 3
sm, hüdürlüyü 6 sm, məsamələrin ölçüsü 90-150 mk
süzücüdən sorma üsulu ilə süzülür.
Sorma Bunzen kolbası və ona oturdulmuş çini
süzgəc su nasosu ilə həyata keçirilir.
Süzücü üzərində qalan qalıq isti distilə suyu ilə
süzüntüdə olan turşuluğun tam itməsinə qədər
yuyulur. Sonda qalıq 50 ml spirtlə və etil efir ilə sorma
olmadan yuyulur. Yuyulmuş süzgəc qalıqla birlikdə
quruducu şkafda 130
0
C qurudulur. Sonra ekskatorda
soyudularaq tərəzidə çəkilir.
Sellülozanın miqdarı bu formul ilə təyin olunur.
89
X=
H
ax100
,
Burada, x-sellülozanın miqdarı (%-lə quru
madənin çəkisi);
H-quru nümunə materialının çəkisi (q);
a-süllülozanın çəkisi (azbestlə çini
süzgəcin çəkisi və nümunənin hidrolizdən və
qurutmadan sonrakı çəkisi çıxaq çini süzcəklə azbestin
çəkisi)q.
Ancaq qeyd etmək lazımdır ki, təyin olunan
sellülozanın tərkibində kül elemetləri mövcuddur. Bu
səbəbdən də bu qeyri dəqiqliyi aradan qaldırmaq üçün
başqa üsuldan istifadə edirlər.
Süzgəcdə qalan süzüntü qalığı külhalına
salınmaq üçün çəkisi məlum olan süzgəclə köçürürlür.
Bunu 1 saat ərzində 130
0
C qurudurlar, sorudaraq
tərəzidə çəkir və 900
0
C közərtmək üçün mufel peçinə
yerləşdirirlər. Sonra süzgəc soyudulur alınan ağ rəngli
qalıqla birlikdə tərəzidə çəkilir. Küldən azad olunmuş
sellülozanın miqdarı aşağıdakı düsturla təyin olunur.
X=
H
x
b
a
100
)
(
Burada x-küldən azad olmuş sellülozanın
miqdarı (quru maddənin çəkisi%-lə)
a-sellülozanın küllə çəkisi (q);
b-külün miqdarı (süzgəcin nümunə ilə
çəkisi, filtrdən keçirmək üçün başqa süzgəc köçürülən
çıxaq süzcəkin közərmədən sonrakı çəkisi) (q);
90
n-quru materiaların çəkisi (q).
Turşu qarışığı hazırlamaq üçün 900 ml xüsusi
çəkisi 1,068 olan 70%-li sirkə turşusu məhlulu xüsusi
çəkisi 1,4 qatılaşdırılmış azot turşusu 60 ml və 24 q üç
xlorlu sirk turşusu qarışdırılır.
C vitaminin təyini
Meyvə və tərəvəzlər vitaminlərin mənbəyi kimi
xüsusi qiymətə layiqdir. Birinci növbədə də C
vitaminin (askorbin turşusu) göstərmək olar. Bir gün
ərzində insanın C vitaminə olan təlabatı 50-100 mq,
ağız fiziki əməklə məşğul olduqda bu təlabat bir azda
artır.
Qeyd etmək lazımdır ki, C vitamini insan
orqanizmində hasil olunmur. Bu səbəbdəndə ondan
bütün il boyu istifadə etmək lazımdır. Bununla
əlaqədar olaraq əhalinin bütün il boyu təzə və emal
olunmuş halda meyvə-tərəvəzlə təmin olunması
vacibdir. C vitaminin miqdarca təyin üsulu onun bərpa
edici xüsusiyyətinə əsaslanır. Spesifik rektiv kimi bu
üsulda 2,6-dixlorfenolindofenol (Tilmans reaktivi)
istifadə olunur. Bu reaktivin suda göy rəngli məhlulu
ackorben turşuusu ilə reaksiyada rəngsizləşir.
Ekstraktda C vitaminin miqdarını titrləməyə sərf
olunan rəngli məhlulun miqdarına görə təyin edirlər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, məhlulda
askorbin turşusu ilə digər birləşmələr də rəngə təsir
91
götərir. Bu səbəbdən də alınan nəticələr bəzən yüksək
olur. Üsulun dəqiqliyi
10% intervalında dəyişir.
C vitaminin təyin etmək üçün yaxşı xırdalanmış
və qarışdırılmış orta nümunədən 0,01q dəqiqliklə 10q
miqdarında nümunə çəkisi götürülür. Askorbin turşusu
havanın oksigeni ilə təmasda olduqda, xüsusi ilə də
metallarla (dəmir, mis) tez oksidləşir. Bu səbəbdən də
götürülən nümunələr paslanmayan bıçaqla və
xırdalayıcılarla xırdalanmalıdır.
Götürülən nümunə çini qaba köçürülür üzərinə
20-30 ml 2,5%-li xlorid turşusu əlavə edilir ki
nümunədə olan fermentlər fəallığını dayandırsınlar.
Turş məhlulu qabdakı nümunənin səthini tam
örtməlidir. Çini qabdakı nümunə çini dəstəklə əzilir
xırdalanır və həcmi 100 ml olan ölçü kolbasına
köçürülür və dəstək distilə suyu ilə yuyularaq su
kolbaya tökürlər. Kolbadakı məhlulun səviyyəsi ölçü
xəttinə qədər çatdırılır. Askorbin turşusunun ekstrata
keçməsi üçün 10 dəqiqə vaxt kifayət edir. Bu müddət
ərzində kolba qaranlıqda saxlanmalıdır.
Sonra ekstratdan pipet vasitəsi ilə 10 ml
götürülür konusvarı kolbaya tökür və 0,001n 2,6-
dixlorfenolindofenolla titrləyirləyirlər o vaxta qədər
ki, məhlulda dayanıqlı 30 saniyə müddətində itməyən
çəhrayi rəng alınsın.
Askorbin turşusunun miqdarı aşağıdakı formul
ilə hesablanır:
X=
Hxe
x
xTxbx
a
100
088
,
0
.
;
92
Burada, x-C vitaminin miqdarı (mq%).
a-titrləməyə sərf olunan rəngli məhlulun
miqdarı (ml);
T-0,001n.rəngli məhlulun titrinə düzəliş;
b-ekstratın həcmi (ml);
H-nümunənin çəkisi (q);
e-titrləmə üçün götürülən ekstratın həcmi (ml);
0,088-askorbin turşusuna sərf olunan rəngli
məhlulun hesablanması əmsalıdır. (1 ml 0,001 n.
rəngli məhlul, 0,088 mq askorbin turşusunun
oksidləşdirir).
C vitaminin miqdarını rəngi meyvə və
tərəvəzlərdə (gilənar, gavalı, qara qarağat, pomidor,
mətbəx çuğundurunda) təyin etmək çətinlik törədir.
Bunun üçün digər metodik qaydalar tətbiq olunur.
Titrlənəcək ekstrakt dar diametrli stəkana tökülür və
onun üzərinə bərabər həcmdə toluol, xloroform,
dixloretan maddələrindən biri əlavə edilir. Titrləməni,
rəngli məhlulu az-az əlavə etməklə, stəkanı
çalxalamadan üzvi məhlul qatında üzərində çəhrayı
rəngin yaranmasına qədər davam etdirirlər. Alınan
nəticəni əvvəldə göstərilən düsturla hesablayırlar.
Dostları ilə paylaş: |