Folklor, Mifologiya, Etnoqrafiya Gəl, gəl ki, səndən özgə bu dərdün şəfası yox, Dərdüm dəxi yox isə bu eyşün səfası yox, Bir az ömürdə qılma bizə hicr ilə cəfa Qılğıl vəfa ki, işbu cahanun vəfası yox. Bu sənətkarlardan öncə Azərbaycan şairi Xəqani Şirvani də
dünyanın sirlərilə maraqlanmış, onu açmağa səy etmişdir. Xızıra
suallar yağdıraraq bu sirlərdən onu agah etməsini xahiş etmişdir.
Buna görə Xızır şairi tənbeh edərək onun maraqlarının ona - arifə
yaraşmadığını söyləmiş, Xəqaniyə dinə, peyğəmbərə, Allaha sı-
ğınmağı tövsiyə etmişdir (“Töhfətül-iraqeyn”).Onlardan öncə isə
hələ kainat, yer-göy yarananda, həyat təzə pərvəriş tapanda dünya-
nın sirri, həyat, ölüm məsələləri də ilk insanları düşündürmüşdür.
Uruk şəhərinin hökmdarı qəhrəman Bilqamıs ölümlə mübarizə
aparmaq arzusu ilə əbədi həyat axtarışına çıxmışdı.Əbədi həyatın
rəmzi – “gənclik çiçəyini” böyük əziyyətlərlə əldə etsə də fələyin
min bir oyunundan biri ilanın əlilə onun əlindən bu çiçəyi alıb ar-
zusunu gözündə qoymuşdu. Tanrıların xanımı Siduri xanımın ona
verdiyi nəsihət (dünyanın sirli,fani olması, onun ancaq tanrıların
əlində olduğu) çox ibrətlidir:
“Sən hara can atırsan”? Gəzsən də kainatı Heç vaxt tapa bilməzsən axtardığını... Bilqamıs, qəm eləmə, canın sağ olsun sənin Gecə-gündüz şənlən, kefin sağ olsun sənin Kef elə bayram keçir, gecə-gündüz çal-çağır, nəğmə degül, oyna sən. Yaxşı geyinib, keçin, əynin təmiz ağ olsun sənin, Saçlarına sığal çək, qoy saçın parlaq olsun. Uşaqların oynasın, qoy tutsun əllərindən Sevgilini əzizlə razı qalsın ərindən,
