Emal müəssisələrin tikintisinə qoyulan sanitar-gigiyenik tələblər

Su mənbələri və su təchizatı üzərində nəzarət

Su ehtiyatları – İstifadəyə yararlı sular: çay, göl, kanal, su anbarı, dəniz və okean suları, yeraltı sular, torpaqdakı rütubət, buzlaq suları (buz), atmosferdəki su buxarları daxildir Su ehtiyatlarının 2%-ə qədəri şirin sulardır ki, bunun da yalnız 0,3%-indən istifadə etmək mümkündür. Şirin su ehtiyatlarından təsərrüfatda (sutəchizatı, suvarma, hidroenergetika, daxili gəmiçilik, balıqçılıq və s.) geniş istifadə olunur. Çayların, göllərin və dənizlərin çirkab sularla xeyli dərəcə çirkləndirilməsi Su ehtiyatlarının keyfiyyətinin azalması təhlükəsini yaradır (1 m³ çirkab su 40-50 m³ təbii çay suyunu çirkləndirir və yararsız hala salır). Azərbaycan respublikasında Su ehtiyatlarının əsas hissəsini çay suları, 10,3 km3 -i yerli çayların suları) təşkil edir.
Azərbaycan ərazisində içməyə yararlı sular məhdud ehtiyatlara malik olmaqla qeyri-bərabər paylanmışdır. Hazırda ölkənin yerüstü su ehtiyatları 27 kubkilometr təşkil edir, quraq illərdə isə bu ehtiyat 20-21 kubkilometrə qədər azalır. Yerüstü su ehtiyatlarının mənbələrini çaylar, göllər, su anbarları və buzlaqlar təşkil edir. Ölkəmizin şirin su ehtiyatlarının 70-72 faizi ölkə hüdudlarından kənarda formalaşır.


Təmiz içməli su qoxusuz, rəngsiz, şəffaf və qoxusu xoş olur.
Suda fenolik maddələr, sianid ammonyak və nitratlar kimi müxtəlif maddələr olmamalıdır. Çünki kalsium, maqnezium, natrium, dəmir, nitrat kimi bir çox kimyəvi maddələr insan sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilən maddələrdir. Buna görə də suda olmamalıdır. Suda zərərli kimyəvi maddələr olmamalıdır
Su insan sağlamlığı üçün faydalı bir mənbədir. Ona görə də içməli suyun tərkibində zərərli kimyəvi maddələr olmamalıdır. Çünki zərərli kimyəvi maddələr həm suyun keyfiyyətini pozan, həm də insan sağlamlığına ziyan vuran maddələrdir.
İçməli suda acı bir dad olmamalıdır
Bəzi suların dadı acı ola bilər. Ancaq normal şəraitdə heç bir sağlam suyun dadı olmamalıdır. Çünki, ümumiyyətlə, su dadsız bir maddədir. Lakin bəzi hallarda xarici maddələr suya daxil ola və suyun acı dadına səbəb ola bilər. Bu zaman həmin suyu içməmək tövsiyə olunur. Bunun əsas səbəbi suya acı dad verən maddələrin insan sağlamlığına mənfi təsir göstərməsi təhlükəsidir. Bu səbəbdən suyun dadı sizə acıdırsa, o suyu içməməyiniz məsləhətdir.
İçməli Suyun tərkibində xəstəlik yaradan mikroorqanizmlər olmamalıdır
İçməli suyun tərkibində xəstəlik törədən mikroorqanizmlər olmamalıdır. Çünki sağlam su insan sağlamlığına zərər verən quruluşa malik olmamalıdır.
İçməli Sudakı əhəng nisbətinə diqqət yetirin
Əhəng ümumilikdə insan sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən sağlam su içmək istəyənlərin sudakı əhəng nisbətinə yaxşı baxması və müəyyən nisbətdən yuxarı təbaşirli su istehlak etməməsi tövsiyə edilir. Əks halda, öz sağlamlığına zərər verə bilər.
Ümumiyyətlə, sağlam su şəffaf, rəngsiz, qoxusuz və çöküntüsüz olmalıdır.
1. Su təchizatı və tullantı sularının axıdılması sistemlərinin layihələndirilməsi və tikilməsi, əhalinin, müəssisə, idarə və təşkilatların məişət (təsərrüfat)-içməli, sənaye-texnoloji və digər məqsədlər üçün su ilə təmin olunması, həmçinin tullantı sularının axıdılması, nəqli, təmizlənməsi,tullantıların zərərsizləşdirilməsi və atılması prosesləri su təchizatı və kanalizasiya təsərrüfatlarının yerləşdirilməsi və inkişafı respublika və regional sxemlərinə müvafiq olaraq həyata keçirilir.
2. Respublika sxemləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisi üçün hazırlanır və təsdiq edilir.
3. Naxçıvan Muxtar Respublikasının regional sxemləri Naxçıvan Muxtar Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən hazırlanır və təsdiq edilir.
4. Şəhərlərin, rayonların regional sxemləri müvafiq normativ hüquqi aktlarla müəyyən edilmiş qaydada müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən bələdiyyələrin iştirakı ilə hazırlanır və təsdiq edilir.
5. Şəhərlərin su təchizatı və kanalizasiya sistemləri kompleksinin layihələndirilməsi zamanı “Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulmuş qaydada strateji ekoloji qiymətləndirilmə aparılmalıdır.

37.