Fяxrяddиn mustafayev

Xromosom nəzəriyyəsinə görə cinsiyyətin təyini (C.Nəcəfov və b., 2010) 
 

Cədvəl 8.
Heyvanlarda xromosom dəsti və onların sayı
 
HEYVANLAR
 
Xromosom dəsti 
Xromosomların 
sayı 
Meyvə milçəyi-Drosophila 
melanogaster 
Ev milçəyi-Musca domestica 
Çəki balığı-Cyprinus carpio 
Çay xanısı-Perca fluviatilis 
Triton-Triturus vulgaris 
Ağac qurbağası-Hyla arborea 
Yaşıl qurbağa-Rana esculenta 
Cəld kərtənkələ—Lacerta 
agilic 
Göyərçin—Columba Livia 
Ev toyuğu—Gallus gallus 
Adadovşanı—Lepus cuniculus 
Ev siçanı—Mus musculus 
Boz siçovul
—
Rattus Norvegicus 
4 
6 
52 
14 
12 
12 
13 
19 
40 
39 
22 
20 
8 
12 
104 
28 
24 
24 
26 
38 
80 
78 
44 
40 

---

137 
Ev iti—Canus familiaris 
Tülkü—Vulpes vulpes 
Ev pişiyi—Felis catus 
İribuynuzlu qaramal
—
Bostaurus 
Ev keçisi
—
Capra hircus 
Ev qoyunu—Ovis aries 
Çöl donuzu—Sus scrofa 
Eşşək—Eguus asinus 
At—Eguus caballus 
Şimpanze—Anthropooithecus pan 
İnsan—Homo sapiens
 
21 
39 
19 
19 
30 
30 
27 
20 
33 
33 
24 
23 
42 
78 
38 
38 
60 
60 
54 
40 
66 
66 
48 
46
 
 
3.2. Ġrsiyyətin molekulyar əsasları. 
 
Genlərin xromosomlarda müəyyən qayda üzrə yerləşməsi kəşf edildikdən sonra 
onların kimyəvi quruluşunun öyrənilməsi alimlərin diqqətini cəlb etmişdir. Onlar 
müəyyən etmişdir ki, ali orqanizmlərin xromosomlarının tərkibində DNT, histon və 
qeyri-histon zülallarının xeyli tipləri yerləşir. N.K.Kolsovun fikrincə xromosom 
ikiləşmə xassəsinə malik olan nəhəng bioloji molekuldan ibarət olmaqla, orqanizmin 
bütün əlamət və xassələri məhz zülalların quruluşu və qarşılıqlı əlaqələrinədən 
asılıdır. O, xromosomların avtoreproduksiyası (öz-özünə çoxalması) təliminin 
əsasını qoymuşdur. Hazırda molekulyar genetikada bu təlimə çox geniş istinad 
olunur. Lakin mikroorqanizmlər üzərində müasir biokimyəvi, rentğenoskopik, 
nişanlanmış atomlar, elektron mikroskopiyası və s. üsullarla aparılan müayinələrin 
nəticələri göstərmişdir ki, bütün genetik informasiyalar nuklein turşularında 
cəmləşir.