Geologiyasi
Konning ishlatish sur’atini tahlil qilish
Yüklə 1,48 Mb.
|
|
12.5.3. Konning ishlatish sur’atini tahlil qilish
Konning
uyumdan bir yil mobaynida olingan suyuqlik miqdoriga aytilib, boshlang’ich chiqarib olinadigan neft zaxirasiga (yoki boshlang’ich balans zaxirasiga) nisbatan foizda ifodalanadi. Keyinroq bajarilgan tahlil natijalariga qarab konni ishlatish sur’ati boshlang’ich olinadigan neft zaxirasiga nisbatan ko’rib chiqiladi. 1988 yilda konning ishlatish sur’atini bir yilda 10-12% gacha etkazish maqsadga muvofiq, deb qabul qilingan. Ammo bunday ishlatish sur’atiga o’lchami katta bo’lmagan, geologik tuzilishi qulay bo’lgan yoki foydali tabiiy suv bosimli rejimdagi uyumlarga suv bostirish orqali erishish mumkin. Geologik tavsifi o’rtacha ko’pgina uyumlarda boshlang’ich chiqarib olinadigan neft zaxiralaridan odatda yiliga 6-8% olinadi. Kollektorlarining o’tkazuvchanligi kam, neftining qovushqoqligi yuqori darajada (4-5 mPa s dan ortiq) bo’lgan uyumlardagi qatlamga jadal sur’atda ta’sir etish orqali bir yilda 4-5% miqdorda neft olish mumkin. Kollektorlik xususiyatlari yaxshi, neftining qovushqoqligi hatto past 297
olinadi. Uyumning suvlanishining tezlashishi va qazib olinayotgan neft miqdorining kamayishi sababli uni ishlatish jarayonida neft zaxirasini to’liqroq chiqarib olishga mos keladigan sur’atni tanlab olish lozim bo’ladi. M.M. Ivanova tadqiqotlaridan) ma’lumki, neft olish sur’ati boshlang’ich chiqarib olinadigan zaxiralardan bir yilda 2% gacha kamayganda, uyumni ishlatishning uchinchi bosqichi tugallanadi. Shu boisdan konni ishlatishning uchinchi bosqichining oxirida qatlamdan bunday sur’atda suyuqlik olish miqdorini ta’minlash asosan mahsulotning qanday suvlangan davrda tugashiga bog’liq. Quyida M.M. Ivanova tomonidan tavsiya etilgan mazkur ko’rsatkichlarning miqdori keltiriladi: Uchinchi bosqich oxirida mahsulotning suvlanishi, % da 30 40 50 60 70 80 85 90 95 97. Uchinchi bosqich oxirida suyuqlik olishning zarur bo’lgan minimal sur’ati, boshlang’ich chiqarib olinayotgan zaxiralardan % da .............................................. 2,9 3,3 4 5 7 10 14 20 40 67. Keltirilgan ma’lumotlardan ma’lum bo’lishicha, neftni chiqarib olishning eng qulay dinamikasini ta’minlash uchun, masalan, uyumni ishlatishning asosiy davrida suvlanganlik 70% ga etganda, uchinchi bosqichning oxirida suyuqlik olish sur’ati 7% dan kam bo’lmasligi zarur. Agar suyuqlikni chiqarib olish sur’ati ikkinchi bosqichda 7% dan yuqori bo’lsa, u holda uchinchi bosqichda uning qiymati pasayishi mumkin. Shu bilan birga, suyuqlikni chiqarib olish sur’atining yil mobaynida o’rtacha kamayishi uni ishlatishning asosiy davrining oxirida neft zaxiralaridan etarli miqdorda chiqarib olishni ta’minlashi kerak. Suyuqlikni maksimal sur’atda, ya’ni miqdorda chiqarib olish uchinchi bosqichda ham saqlanib qolishi mumkin. Ikkinchi bosqichda uyumlardan suyuqlik chiqarib olish sur’ati 7% dan kam bo’lsa, u holda uchinchi bosqichda, ba’zan ikkinchi bosqichning oxirida uni ko’paytirish tadbirlarini belgilash lozim bo’ladi. Shunday qilib, suyuqlikni chiqarib olish dinamikasi ko’pincha uyumning geologik-fizik sharoitlariga qarab aniqlanadi. Uyumni ishlatishning uchinchi bosqichida suyuqlikni chiqarib olish sur’atini kamaytirish yoki bir me’yorda saqlab turish qovushqoqlik darajasi past neftli va mahsuldorligi yuqori uyumlar uchun xosdir. Neftning qovushqoqlik darajasi past, mahsuldor qatlamlarining tuzilishi turli tarkibli va suv-neftli zonalari yirik bo’lgan uyumlardan katta miqdorda suyuqlik chiqarib olish mumkin. Suyuqlikni chiqarib olish sur’atining keskin ortib borishi qovushqoqlik darajasi yuqori bo’lgan neftli uyumlarda kuzatiladi. SHuni nazarda tutish lozimki, ko’pincha neft chiqarib olish sur’atining keskin pasayib ketishi qazib olinayotgan neftning barvaqt kamayib ketishiga va uyumni ishlatishning oxirgi bosqichiga o’tishiga asosiy sabab bo’ladi. Suyuqlikni chiqarib olishning maksimal sur’ati Volga-Ural ob’ektlarida yil davomida olinadigan zaxiralarning 12,3-12,6% ni va minimal sur’ati 3,2-4,0% ni tashkil etgan. Qatlamning suyuqlik o’tkazuvchanligi qanchalik yuqori bo’lsa, undan foydalanishning asosiy davridagi (I, II, III bosqichlarda) suyuqlik chiqarib olish sur’ati shuncha yuqori bo’ladi. Odatda yirik ob’ektlardagi uyumni ishlatish sur’ati 298
chiqarib olish sur’ati qovushqoqligi yuqori bo’lgan neftlarga nisbatan yuqori bo’ladi. Umuman olganda, bir xil sharoitlardagi kollektorlarning geologik-geofizik tavsifini va maksimal neft beraolishligini ta’minlash zarurligini inobatga olgan holda, yirik uyumlarning bloklaridan olinadigan neftning eng qulay sur’atlarini quyidagicha belgilash mumkin: 1) uyumlarning geologik-fizik xususiyatlari chiqarib olinadigan neft zaxirasidan bir yilda olinadigan neft 6-12% ortiq bo’lmasligi kerak; 2) uyumlarning geologik-fizik xususiyatlari noqulay bo’lganda chiqarib olinadigan neft zaxirasidan bir yilda olinadigan neft 4% atrofida bo’lishi kerak. Uyumni ishlatishning ikkinchi bosqichining so’nggida (neftni chiqarib olish darajasi kamayishining boshlanishida) olinadigan neft zaxirasining 40-70%, uyumdan foydalanishning asosiy davrida esa 70-90% chiqarib olinishi kerak. Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|