“Informasiya İqtisadiyyatı”

 
 
 
 
ġəkil 1. Ġnformasiya məhsulunun ĢəxssizləĢməsi 
 
B  fərdi  tərəfindən  yaradılmış  məhsulun  hər  hansı  üçüncü 
fərd tərəfindən sonrakı istifadəsi ilkin məhsulun daha da şəxssiz-
ləşməsinə  səbəb  olacaqdır.  Şəxsi  informasiya  məhsulunun  inten-
siv  və  uzunmüddətli  istifadəsi  nəticəsində  adətən  tam  şəxssiz-
B fərdi 
A fərdi 
A-nın keyfiyyəti 
A+B-nin keyfiyyəti 

---

 
41 
ləşmiş  məhsul  yaranır.  Belə  məhsullara  misal  kimi  onluq  hesab-
lama sistemini, xalq mahnısını və s. göstərmək olar. İnformasiya 
məhsulunun  şəxssizləşməsi  adətən  onun  fərdisizləşməsi,  yəni 
məhsulun  yaradıcısının  adı  ilə  məhsulun  məzmunu  arasında 
səbəb-nəticə əlaqəsinin itməsi ilə müşayiət olunur. Bundan başqa, 
informasiyanın  məzmunu  ilə  onun  yaradıcısının  adı  arasında 
əlaqə təsadüfi hadisələr  və  ya digər fərdlərin məqsədyönlü hərə-
kətləri  nəticəsində  yox  ola  bilər.  Təsadüfi  fərdisizləşməyə  misal 
kimi  nadir  bir  kitabın  titul  vərəqinin  yanğın  nəticəsində  məhv 
olmasını göstərmək olar. Məqsədyönlü fərdisizləşməyə misal kimi 
başqasının  informasiya  məhsulunun  özününkü  elan  edilməsi 
(plagiat)  göstərilə  bilər.  2a  şəklində  informasiyanın  təsadüfi 
fərdisizləşməsi  prosesi  sxematik  təsvir  edilmişdir.  X  təsadüfi 
hadisəsindən sonra informasiyanın  yaradıcısının  adının naməlum 
olması halı «X adı» kimi işarə olunmuşdur. 
2b şəklində özünü ali fəaliyyət resursu kimi istifadə etdiyi 
məhsulun  yeganə  yaradıcısı  elan  etmiş  B  fərdi  tərəfindən 
informasiyanın  məqsədyönlü  fərdisizləşməsi  prosesi  təsvir 
olunmuşdur.