Iqtisodiyot nazariyasi

Makroiqtisodiyot - bu mamlakat miqyosida moddiy ishlab (chiqarish va nomoddiy sohalarini bir butun qilib olingan oshliy va jahon xo'jaligi darajasidagi iqtisodiyotdir.

Milliy xo'jalikning tarkib topgan tuzilishi ijgimoiy mehnat taqsimoti rivojining natijasi hisoblanadi.

Makroiqtisodiyot o'z ichiga xalq xo'jaliganing moddiy va nomoddiy ishlab chiqarish hamda xizmat ko'rsatish sohalarini oladi.

Milliy iqtisodiyot me'yorida faoliyat qilish va barqaror ishi uchun barcha tarmoq va ishlab chiqarish sohalarining aro bog'liqiigi va muvozanatli rivojlanishi talab qilinadi.

Milliy iqtisodiyotda ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish xajmi va ularning o'sishi bir qator ko'rsatkichlar tizimi orqali, mikro va makroiqtisodiy darajada aniqlanib, taxlil qinadi. Ko'pgana mikro ko'rsatkichlar yordamida korxonalar faoliyatiga baho berilib va ular iqtisodiyotining rivojlanshp moyillari aniqshshsa, makroiqtisodiy ko'rsatkichlar orqali chun iqtisodiyotnish holati uning o'sishi yoki orqaga ketshpi qiil qilinib, xulosa chiqariladi. Ular yordamida davlat o'z iqtisodiy siyosatini belgilaydi. Bu tizimga kiruvchi turli xil ko'rsatkichlar, birinchidap, bizga ma'lum vaqt oralig'idagi ishlab chiqarish hajmini hisoblash va milliy iqtisodiyotning oliyat yuritshyaiga bevosita ta'sir qiluvchi omillarni iqpash imkonini beradi. Ikkinchidan, makroiqtisodiy ko'rsatkichlar tizimi, YAMM ni uning harakatining barcha bosqichlarida, ya'ni ishlab chiqarish, taqsimlash, qayta taqsimlash va natijada foydalanish bosqichlarida ko'rgazmali shaklda aks ettirishga imkon beradi.

Nihoyat mazkur ko'rsatkichlar tizimi mavjud resurslar va ular foydalanishniig mos kelshpi (tengliga) kuzatilganda, mamlakatdagi umumiy iqtisodiy muvozanatlik holatini aks etshradi. Butun milliy iqtisodiyotining holatini xarakterlovchi muxim makroiqtisodiy ko'rsatkichlar — yalpi milliy mahsulot (YAMM), ichki milliy mahsulot (IMM), sof milliy mahsulot (SMM), milliy daromad (MD), ishchi kuchi bandligi ishsizlik, inflatsiya va boshqalar hisoblanadi.

Bu qo'rsatkichlar moddiy ishlab chiqarish va nomoddiy xizmat ko'rsatish sohalaridagi barcha xo'jaliklar iqtisodiy faoliyatning umumiy va pirovard natijalarini qamrab oladi.