Kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanılması və anbarlanması üzrə logistika mütəxəssisi

TƏLİM NƏTİCƏSİ
4
70

---

həvəsləndirilməsi və s. estetik tələbləri təşkil edir. Zahiri görünüşü ilə alıcıların diqqətini cəlb edən 
taralar özlərinin formaları və tərtibat üsulları (rəngi, naxışları, yazıları) ilə məhsulları cazibəli və 
orijinal şəklə salmalı; məhsulların reklam edilməsinə yardım göstərməli, məhsulların xassələri və 
istifadə üsulları haqqında alıcılara yığcam məlumat verməlidir.
Taraların qarşısında qoyulan texniki, iqtisadi və estetik tələblər qarşılıqlı surətdə bir-birini 
tamamlamalıdır. Respublikanın ayrı-ayrı sənaye sahələri tərəfindən istehsal olunan məhsulların 
qablaşdırılması Standartlaşdırma və Sertifikasiya Komitəsinin hazırladığı texniki şərtlərə müvafiq 
qaydada aparılır. Taralar bu tələblərə müvafiq buraxılır. Daha doğrusu, taranın adı (yeşik, qutu, 
bidon, boçka, kisə və s.), taranın bu və ya digər növünün təyinatı, konstruksiya xüsusiyyətləri, 
(boçkanın forması, yeşiyin tipi, kisənin böyük və ya kiçikli və s.) hazırlandığı materialın növü, 
istifadə xüsusiyyətləri və s. şərtlər nəzərdə tutulur. 
Bazar iqtisadiyyatının milli iqtisadiyyatımız üçün yeni və mütərəqqi inkişaf yolları və 
perspektivlər vəd etməsinə baxmayaraq respublikamız tara istehsalının artım surətinə, habelə 
qablaşdırmanın forma və üsullarına görə inkişaf etmiş kapitalist dövlətlərindən çox geri qalır. 
Bunun, eləcə də milli məhsullara tələb və təklifin qeyri-qənaətbəxşedici səviyyədə olmasının 
əsas səbəblərindən biri qablaşdırmanın dünya standartlarına cavab verməməsi ilə bağlıdır. İstər 
inzibati amirlik dövründə, istərsə də ondan əvvəlki illərdə bu sahənin inkişafına respublikamızda 
kifayət qədər fikir verilməmişdir. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, 1996-cı ildə Amerikada tara 
istehsalı və qablaşdırma ilə intensiv məşğul olan firmaların illik dövriyyəsi 90 milyard dollar təşkil 
etmişdir.
Doğrudur, ayrı-ayrı sənaye sahələrinin və ya ticarət-vasitəçilik missiyasını yerinə yetirən 
strukturların müxtəlif növlü taralarla tələb olunan səviyyədə təmin edilməməsi nəticəsində ölkə 
iqtisadiyyatına dəyən iqtisadi ziyanların kəmiyyətini müəyyənləşdirmək üçün dəqiq və etibarlı 
statistik məlumatlar mövcud olmasa da bu rəqəmin heç də az olmaması bizdə şübhə yaratmır. Qərb 
dövlətlərində qablaşdırma ilə bağlı çox müfəssəl və işlək qanunvericilik aktları qəbul edilmişdir. 
Bununla yanaşı ictimai təşkilatlar və cəmiyyətlərlə razılaşdırılmış formada qablaşdırmaya qarşı cari 
və potensial tələbləri nəzərə alan norma və normativlər işlənib hazırlanır. Məsələn, qablaşdırmanın 
optimallaşdırılması üzrə Almaniyada fəaliyyət göstərən cəmiyyət mədəni-məişət təyinatlı 
məhsulların qablaşdırılması üçün aşağıda qeyd olunan tələblər baxımından normalar hazırlamışdır:
• Qablaşdırmanın mətni və əyani təsviri (illüstrasiyası) dəqiq və bir mənalı olmalı, məhsulun 
təyinatına cavab verməli;
• Qablaşdırılan məhsulların kəmiyyəti və keyfiyyəti haqqında alıcılarda qeyri - səlist rəy 
formalaşdırmamalı;