MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
246 246 proletkultçuluqdan deyil, millilik mövqeyindən çıxış edən mütəfəkkirlərin (H.Cavid, Ə.Cavad, A.İldırım və b.) əslində düzgün yol tutduqları etiraf olunurdu. Ancaq bunula yanaşı, milliliyi ört-basdır etmək üçün, sovet ideoloqları yenə də məsələyə bolşevizm donu geyindirməyə çalışırdılar. Bu baxımdan sovet ədəbiyyatında yazılırdı ki, guya, «ədəbiyyatın sinfiliyi haqda marksist-leninçi təlimi bayağılaşdıranlar vülqar sosiologiya və proletar mədəniyyətinin ümumxalq və ümümbəşəri mahiyyətini təhrif edərək onu yalnız fəhlə sinifnin mədəniyyəti kimi məhdud çərçivəyə salmağa çalışır, sosialist mədəniyyətinin yaranmasında keçmiş irsin rol və əhəmiyyətini inkar edirdilər» [38, 209]. Hətta 1950-ci illərdə Yazıçılar İttifaqının sədri S.Rəhimov qurumun plenumundakı (1954) çıxışında deyirdi ki, Azərbaycan sovet ədəbiyyatı hər hansı düşmən ideyalara qarşı atəş aça-aça irəliləmiş, pantürkizm, panislamizm, kosmopolitizm, nihilizm, formalizm və başqa zərərli, yabançı meyillərə qarşı amansız mübarizə aparmışdır [103, 23]. Bu onu göstərirdi ki, sovet ideoloqları zaman-zaman milli şüuru məhv etmək üçün müxtəlif ideyalara əl atmış, bəzən həmin ideyaların onların özlərinə qarşı yönəlməsini görərək, ondan imtina etmişlər. Bu zaman isə, vaxtilə milli şüuru məhv etmək üçün ortaya atdıqları «proletkultçuluq», «kosmoplitizmi» təbliğ edən yerli ziyalıları günahkar çıxarır, ittiham edirdilər. Burada ən çox təəssüf doğuran hal isə odur ki, sovet rəhbərləri və ideoloqları adətən, bu məsələlərdə milli ziyalıları bir-birlərinə qarşı qoyurdular. Halbuki dünənə qədər proletar mədəniyyəti şüarı ilə əli nazimlərə, süleyman rüstəmlərə, səməd vurğunlara, mikayıl rəfilərə və başqalarına şərait yaradaraq onları millilik- müstəqillik tərəfdarlarına qarşı sürkləyənlər də, eyni zamanda,
|