"Malika ayyor" dostoni Xalq og’zaki ijodi "Shirin va shakar" dostoni Xalq og’zaki ijodi

hazillari, muloyim kulgulari yurakka jaz-jaz tegadi.

Ko`xna dunyo Kechalari, biyalar tushovlanib, sigirlar sog‘ilib,

o‘choqlarda olov so‘ngach, pana joylarga bo‘z yigitlar

yig‘ilib, qiz-kelinchaklami kutishadi. Nihoyat, keksalar

uyquga ketgach, qiz-kelinchaklar o ‘tovlardan chiqib kelishadi.

Ular taqinghoqlami mayin jaranglatib, uzoqdan

piqir-piqir kulishib, to ‘p-to‘p bo‘lishib kelishadi-yu,

darhol o ‘z juftlarini topib olishadi, so‘ngra g'alati o‘yinlar,

tortishuvlar, cho‘lp-choip o ‘pishishlar bilan tugaydigan

berkinmachoqlar boshlanadi, taraf-taraf bo‘lib lapar

va o ‘lanlar aytiladi.....

Ko`xna dunyo Zum o ‘tmay, qabriston qo‘rg‘oni ham o ‘ngda qolib,

oldinda qalin archazor qirlar ko‘rindi. Dimoqqa yosh

archa va yowoyi giyohlaming nozik bo‘yi gup-gup urdi,

so‘ng, qirlar orasida keng sayhonlik namoyon bo'ldi.

Yosh archalar bilan qurshalgan bu sayhonlik o ‘rtasiga

xuddi m o‘’jaz tilla qasrni eslatuvchi sap-sariq ipak

saroparda tikilgan edi. Saropardadan yiroqroqda na bir

chodir ko‘rinar, na chodir atrofida g‘imirlab yurgan

allaqanday soyalar ko‘zga chalinardi. Archazor suv quygandek

jim-jit, ovloqdagi qabriston kabi mungli sukutda

edi...

Ko`xna dunyo Bu tog‘laru tubsiz daralarda qor ketmagan ekan,

shunday joylar bo‘ldiki, otlar qorinlarigacha qorga botib

qoldi. Agar navkarlar g‘ayratli, otlar yaramli boimaganda,

ehtimol, jismimiz bu tog‘u toshlar orasida yaxlab,

ruhimiz u boqiy dunyoga parvoz qilardi. Ammo oyning

yarmi qorong‘u boisa, yarmi yorug1 deganlaricha bor

ekan. Bu uqubatlar evaziga uzoq y oida shunday

fusunkor joylar uchradiki, bu ko‘m-ko‘k qirlar, chaman

gullagan bog‘u rog‘lar, hadsiz-hududsiz yaylovlarni

ko‘rib, bu foniy dunyoning ko‘rku jamoliga loi qoldik.

Ko`xna dunyo Baloi nogahon bo‘Ub yopishgan shu o'rkach tufayli u

bir yilgacha odamlaming ko‘ziga ko‘rinmay, o ‘z do‘konlari

tagidagi yerto‘lada ko‘ksini zaxga berib yotdi. Dunyo

ko‘ziga qorong‘u ko‘rinib, ko‘kka nola qilib yotdi, hatto

ota-onasini ko‘rishga ham toqati bo‘lmadi. Uning dardu

alamlarini tushunadigan, cheksiz hasratlariga hamdard

boiadigan bittayu bitta do‘sti qoldi, u ham bo‘lsa... ikki

qarichgina qamish nay edi!

U ochilmasdan xazon bo‘lgan umri, ko‘ngli faryodlariyu

barbod bo‘lgan sevgisi — hamma-hammasini shu

hamdard do‘stiga so‘zlar, yurak-bag‘ri qon, ko‘zlarida

shashqator yosh, tunu kun tinimsiz bo‘zlar edi!