Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar Data structures and algoritms

Asosiy tushuncha va ta’riflar Basic concepts and definitions

• Ma’lumotlar tuzilmasi (MT) (ing.: data structure) - bu tuzilmani tashkil qiluvchi elementlar (ma’lumotlar) va ular orasidagi bog’liqlikni ifodalovchi munosabatlar majmuasi hisoblanadi.
• Ma’lumotlar tuzilmasi – hisoblash mashinasida bir turdagi mantiqiy bog’langan ma’lumotlarni qayta ishlash va saqlash imkonini beruvchi dasturiy birlik sifatida qaraladi.
• Ma’lumotlar tuzilmasining interfeysini tashkil etuvchi ma’lumotlarni qo’shish, o’zgartirish, qidirish va o’chirish uchun funksiyalar to’plami mavjud.

Asosiy tushuncha va ta’riflar Basic concepts and definitions

• MT o’zining quyidagi xossalari bilan tasniflanadi:
• qabul qilishi mumkin bo’lgan qiymatlari to’plami;
• mumkin bo’lgan amallar (operatsiyalar) majmuasi;
• tashkil etilganlik tasnifi.

Ma’lumotlarni ifodalash bosqichlari Stages of data submission

Ma’lumotlar turi (tuzilmasi) quyidagilarni belgilab beradi:

• ushbu tuzilmaning xotirada joylashishi usuli va unga ajratilgan xotira hajmi;
• berilgan ma’lumot turi uchun mumkin bo’lgan qiymatlar;
• ushbu ma’lumotlar tuzilmasi ustida bajariladigan amallar (operatsiyalar).

Ma’lumotlarni ifodalash bosqichlari Stages of data submission

• ma’lumotlarni abstrakt (matematik) ifodalash bosqichi;
• ma’lumotlarni mantiqiy ifodalash bosqichi;
• ma’lumotlarni fizik ifodalash bosqichi.

Ma’lumotlarning abstrakt yoki mantiqiy tuzilmasi deganda, uning matematik yoki chizma (grafik) ifodasi tushiniladi. Abstrakt bosqichda ixtiyoriy tuzilmani <D,R> juftlik ko’rinishda ifodalash qabul qilingan. Bu yerda:

D – elementlarning chekli to’plami bo’lib, elementlar ma’lumotlar turlari yoki ma’lumotlar tuzilmasi bo’lishi mumkin;

R – munosabatlar to’plami bo’lib, mazkur munosabatlar xususiyatlari abstrakt bosqichda ma’lumotlar tuzilmalarini turlarini aniqlaydi.