Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

Gullar 
nomi 
Olib 
kelindi
Gullar soni 
(1 ta guldastada)
Guldastalar 
soni
Lola
45
5
?
Chinnigul
30
5
?
Atirgul
24
3
?
5. 
Hisoblaymiz.
2 × 5 
4 × 5 
7 × 5 
10 ÷ 2 
20 ÷ 5 
35 ÷ 5 
11 13 16 20 25
?
? 46
? 65
@edurtm_uz

---

A
b
D
89
10-DARS: 
SONNI 6 GA BO‘LISH
Maqsad:
sonni 6 ga bo‘lishni biladi va sonlarni 6 soniga bo‘lish jadvalini 
tuzadi.
1. 
Modellar yordamida hisoblaymiz. Bo‘lish qanday amalga oshirilishini 
birgalikda bajaramiz. 
1) 1-rasmda jami 20 ta to‘rtburchak 4 tadan 5 ta guruhga bo‘lingan yoki 5 
tadan 4 ta guruhga bo‘lingan.
20 ÷ 5 = 4
20 ÷ 4 = 5
2) 2-rasmda jami 24 ta to‘rtburchak 6 tadan 4 ta guruhga bo‘lingan yoki 
4 tadan 6 ta guruhga bo‘lingan.
24 ÷ 6 = 4
24 ÷ 4 = 6
2. 
Berilgan topshiriqni og‘zaki bajaramiz. Kim chaqqon? Kim tez hisob
-
laydi? 
Jadvalda berilgan birinchi qatorni 5 marta kamaytiramiz, ya’ni sonlarni 5 
ga bo‘lamiz. Ikkinchi qatorni esa 6 marta kamaytiramiz. 
÷ 5
5
10
15
20
25
30
35
40 45
50
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
÷ 6
6
12
18
24
30
36
42 48 54
60
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
3. 
Berilgan topshiriqni birgalikda 
bajaramiz. 
Olmaxon 6 metr masofaga 3 
marta sakradi. Demak,
 6 ÷ 3 = 2.
Har 
bir sakrashda 2 metrdan sakragan. 
Archa daraxtidan keyingi daraxtga-
cha 
18 – 6 = 12
metr. 
Keyingi daraxtgacha yana necha 
marta sakrashi kerak ?
12 ÷ 2 = 6 
marta.
4. 
Berilgan amallarni hisoblay-
miz va yozamiz. 
8 ÷ 4 = 2
10 ÷ 5 = 2
18 × 6 = 3 
2 × 4 = 8
2 × 5 = 10
3 × 6 = 18
5. 
O‘quvchilarga yo‘llanma bera-
miz. Qaysi ko‘pburchaklar tushirib 
qoldirilgan? Shakllarni chizamiz. 
Demak, oltiburchakni chizamiz. 
100
Sonni 6 ga bo‘lish
10-dars
1.
Bo‘lish qanday bajarilgan?
20 ÷ 5 = ?
20 ÷ 4 = ?
24 ÷ 6 = ?
24 ÷ 4 = ?
8
÷4
×4
?
4. 
Hisoblaymiz.
÷5
×5
10
?
÷6
×6
18
?
2.
Kim tez hisoblaydi?
5 marta 
kamaytiramiz
5
10 15
20 25 30 35 40 45 50
6 marta 
kamaytiramiz
6
12 18
24 30 36 42
48
54 60
3.
Olmaxon archa daraxtigacha bo‘lgan 6 metr 
masofaga 3 marta sakradi. U keyingi daraxtgacha 
yana necha marta sakrashi kerak?
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
5. 
Qaysi ko‘pburchak tushirib qoldirilgan? Shakllarni 
chizamiz.
?
@edurtm_uz

---

A
b
D
90
11-DARS: 
SONNI 7 GA BO‘LISH
Maqsad:
sonni 7 ga bo‘lishni biladi va sonlarni 7 soniga bo‘lish jadvalini 
tuzadi.
1. 
“Kim chaqqon?” o‘yini. O‘quvchilar 2 ta guruhga bo‘linadi. 1-guruhga 
shar 2-guruhga oldindan tayyorlab olingan kvadratchalar beriladi va ishti-
rokchilar bir-birlariga kvadratlarni uzatadi. Keyin bir-biriga jami uzatganlari
hisoblanadi va bo‘lish amali birgalikda bajariladi. 
 7 ÷ 7 = 1
 
14 ÷ 7 = 2
21 ÷ 7 = 3.
2. 
Savol va topshiriqlar. 7 sonini songa bo‘lishni eslaymiz. Qanday sonlar 
7 soniga bo‘linadi? Amallarni bajaramiz va yozamiz. Moslarini belgilash ayti
-
ladi.
70 ÷ 7 = 10
 
35 ÷ 7 = 5
28 ÷ 7 = 4
63 ÷ 7 = 9
42 ÷ 7 = 6
 
21 ÷ 7 = 3
49 ÷ 7 = 7
7 ÷ 7 = 1
 
14 ÷ 7 = 2
56 ÷ 7 = 8
3. 
Bilasizmi? Chelaklarda qanday ranglar berilgan? Ulardan nima uchun 
foydalaniladi? Uch xil rangdagi ikkitasini tanlashning nechta yo‘li bor? Chiz
-
madagi har bir kesma nimani anglatadi? 
Ranglarni tanlash jarayoni rangli qalam yoki rangli qog‘ozlar yordamida 
bajariladi. 
1) qizil + sariq;
2) qizil + ko‘k; 
3) sariq + ko‘k. 
O‘quvchilarga ijodiy fikrlash va 
muammoni hal qilish vazifa sifatida 
beriladi. Tanlangan ranglardan qan-
day yangi rang hosil bo‘ladi? Misol 
tariqasida rangli suvlardan namuna-
lar o‘qituvchi tomonidan ko‘rsatiladi. 
4. 
Jami qalamlar soni nechta? 
(35 ta) Ular nechta guruhga ajratil
-
gan? (7 ta guruhga) Ularni birgalik
-
da hisoblaymiz va yozamiz.