Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

3 ÷ 3 = 1
18 ÷ 3 = 6
6 ÷ 3 = 2
21 ÷ 3 = 7
9 ÷ 3 = 3
24 ÷ 3 = 8
12 ÷ 3 = 4
27 ÷ 3 = 9
15 ÷ 3 = 5
30 ÷ 3 = 10
5. 
O‘quvchilarga yo‘llanma bera-
miz. Berilgan amallarni hisoblaymiz 
va yozamiz. 
6 ÷ 3 = 2
3 ÷ 3 = 1
10 ÷ 2 = 5
4 ÷ 2 = 2
96
1. 
18 ta tugmani nechta kiyimga 3 tadan qadash 
mumkin?
Sonni 3 ga bo‘lish
7-dars
6.
Shakllarning bo‘laklarini ikkitadan qilib guruhlarga 
ajra tamiz va har bir guruhni turli ranglarda bo‘yaymiz.
4. 
Tushirib qoldirilgan sonlarni topamiz.
5. 
Hisoblaymiz.
 
2 ÷ 2
6 ÷ 2
14 ÷ 2
10 ÷ 2
16 ÷ 2
20 ÷ 2
18 − 3 − 3 − 3 − 3 − 3 − 3 = 0
18 ÷ 3 = 6
2. 
Namunadagidek bajaramiz.
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
3
3
3
9
3
3
3
9
+
+
×
÷
=
=
=
2
4
10
12
16
20
97
4. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
+
+
+
+
×
÷
=
=
=
3. 
Bo‘sh joylarni to‘ldiramiz.
5. 
Hisoblaymiz.
 
6 ÷ = 2
÷ 2 = 5
3 ÷ 
= 1
4 ÷ 2 = 
9 ÷ = 3
÷ 2 = 4
÷ 3 = 2
8 ÷ 
= 4
1. 
Chizma asosida hisoblaymiz.
Sonni 4 ga bo‘lish
8-dars
4 × 3 = 12
12 ÷ 4 = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
30 27 24
?
?
15
?
?
6
?
÷3
÷3
3
2
6
5
9
1
12
4
15
3
18
10
21
9
24
6
27
7
30
8
97
4. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
+
+
+
+
×
÷
=
=
=
3. 
Bo‘sh joylarni to‘ldiramiz.
5. 
Hisoblaymiz.
 
6 ÷ = 2
÷ 2 = 5
3 ÷ 
= 1
4 ÷ 2 = 
9 ÷ = 3
÷ 2 = 4
÷ 3 = 2
8 ÷ 
= 4
1. 
Chizma asosida hisoblaymiz.
Sonni 4 ga bo‘lish
8-dars
4 × 3 = 12
12 ÷ 4 = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
30 27 24
?
?
15
?
?
6
?
÷3
÷3
3
2
6
5
9
1
12
4
15
3
18
10
21
9
24
6
27
7
30
8
@edurtm_uz

---

A
b
D
87
8-DARS: 
SONNI 4 GA BO‘LISH
Maqsad:
sonni 4 ga bo‘lishni biladi va sonlarni 4 soniga bo‘lish jadvalini 
tuzadi.
1. 
Mavzu bo‘yicha tushuncha beriladi. Sonlar nurini eslaymiz. 
1) 4 × 3 ni sonlar nurida bajarish uchun 0 sonidan boshlab 3 birlikdan 4 
marta o‘ngga suramiz va 12 soniga kelamiz. 12 sonini sonlar nurida ko‘rsatamiz. 
12 ÷ 4 ni sonlar nurida hisoblash uchun ko‘paytirishga teskari amaldan 
foydalanamiz. 
4 × 3 = 12
12 ÷ 4 = 3 
2) 2-rasm ham shu tartibda bajariladi.
3 × 3 = 9 
 
9 ÷ 3 = 3
2. 
Natijalarni taqqoslaymiz. Gullarni 4 marta orttirsak, nechta bo‘ladi? 
Qo‘ziqorinni 2 marta orttirsak-chi? “Kim chaqqon?” o‘yini. 
2 < 8 
 
 
 
4 < 8 
3. 
Savol va topshiriqlar. 4 sonini songa bo‘lishni eslaymiz. Qanday son
-
lar 4 soniga bo‘linadi? Jadvalda berilgan amallarni birgalikda bajaramiz va 
ko‘rsatkichlar orqali javoblarni topib, yozamiz. 
4. 
O‘quvchilarga har bir berilgan 
ifoda uchun rasm asosida masala 
tuzish topshirig‘ini beramiz. Masa-
lan: 1-yili 4 ta uy qurildi, 2-yili esa yana 
4 ta uy qurildi. 2 yilda jami nechta uy 
qurildi?
5. 
Berilgan topshiriqni o‘quv-
chilar bilan birgalikda bajaramiz. 
Chumolilar 28 ta bug‘doy boshog‘i 
to‘plashdi. Ular 4 ta guruhga bo‘linib 
ishlashdi. Har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
28 ÷ 4 = 7 
 
7 × 4 = 28.
Demak, har bir guruh 7 tadan 
boshoq to‘plagan. 
6. 
O‘quvchilarga yo‘llanma bera-
miz. 3 ga va 4 ga bo‘linadigan son
-
larni topib va ajratib yozamiz. 
3 ga bo‘linadigan: 3, 6, 9; 
4 ga bo‘linadigan: 4, 8.
97
4. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
RANGLI QALAM
+
+
+
+
×
÷
=
=
=
3. 
Bo‘sh joylarni to‘ldiramiz.
5. 
Hisoblaymiz.
 
6 ÷ = 2
÷ 2 = 5
3 ÷ 
= 1
4 ÷ 2 = 
9 ÷ = 3
÷ 2 = 4
÷ 3 = 2
8 ÷ 
= 4
1. 
Chizma asosida hisoblaymiz.
Sonni 4 ga bo‘lish
8-dars
4 × 3 = 12
12 ÷ 4 = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 1 12
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 
30 27 24
?
?
15
?
?
6
?
÷3
÷3
3
2
6
5
9
1
12
4
15
3
18
10
21
9
24
6
27
7
30
8
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5
32
8
4 + 4 2 × 4 4 × 2
8 − 4 8 ÷ 4 8 ÷ 2
4.
Rasmdan foydalanib hisoblaymiz.
x x x x
5. 
Chumolilar guruhi 28 ta bug‘doy 
boshog‘ini teng miqdorda to‘plashdi. 
Ular 4 ta guruh bo‘lib ishlagan 
bo‘lsa, har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
6. 
3 ga va 4 ga bo‘linadigan sonlarni topamiz va 
ajratib yozamiz.
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5
32
8
4 + 4 2 × 4 4 × 2
8 − 4 8 ÷ 4 8 ÷ 2
4.
Rasmdan foydalanib hisoblaymiz.
x x x x
5. 
Chumolilar guruhi 28 ta bug‘doy 
boshog‘ini teng miqdorda to‘plashdi. 
Ular 4 ta guruh bo‘lib ishlagan 
bo‘lsa, har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
6. 
3 ga va 4 ga bo‘linadigan sonlarni topamiz va 
ajratib yozamiz.
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5
32
8
4 + 4 2 × 4 4 × 2
8 − 4 8 ÷ 4 8 ÷ 2
4.
Rasmdan foydalanib hisoblaymiz.
x x x x
5. 
Chumolilar guruhi 28 ta bug‘doy 
boshog‘ini teng miqdorda to‘plashdi. 
Ular 4 ta guruh bo‘lib ishlagan 
bo‘lsa, har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
6. 
3 ga va 4 ga bo‘linadigan sonlarni topamiz va 
ajratib yozamiz.
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5
32
8
4 + 4 2 × 4 4 × 2
8 − 4 8 ÷ 4 8 ÷ 2
4.
Rasmdan foydalanib hisoblaymiz.
x x x x
5. 
Chumolilar guruhi 28 ta bug‘doy 
boshog‘ini teng miqdorda to‘plashdi. 
Ular 4 ta guruh bo‘lib ishlagan 
bo‘lsa, har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
6. 
3 ga va 4 ga bo‘linadigan sonlarni topamiz va 
ajratib yozamiz.
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5
32
8
4 + 4 2 × 4 4 × 2
8 − 4 8 ÷ 4 8 ÷ 2
4.
Rasmdan foydalanib hisoblaymiz.
x x x x
5. 
Chumolilar guruhi 28 ta bug‘doy 
boshog‘ini teng miqdorda to‘plashdi. 
Ular 4 ta guruh bo‘lib ishlagan 
bo‘lsa, har bir guruh nechtadan 
boshoq to‘plagan?
6. 
3 ga va 4 ga bo‘linadigan sonlarni topamiz va 
ajratib yozamiz.
98
3. 
To‘g‘ri javoblarni topamiz va yozamiz.
4 marta orttiramiz
2 marta orttiramiz
??
??
??
??
2.
Natijalarni taqqoslaymiz.
÷4
÷4
40
6
24
3
36
2
8
9
12
10
4
4
16
7
28
1
20
5