3.2. Bakteriyalar
Bakteriyaların çoxu birhüceyrəli xlorofilsiz orqanizmlər olub,
bölünmə yolu ilə çoxalırlar.
Formasına görə bakteriyalar ĢarĢəkilli, çöpĢəkilli və spiralĢəkilli
olurlar. ġarĢəkilli bakteriyalar kokk adlanır. Onlar bir-bir (mono
kokk, mikrokok), cüt-cüt (diplokokk), dörd-dörd (tetrakokk),
zəncir Ģəklində birləĢmiĢ (streptokokk), səkkiz-səkkiz (sarsina),
formasız
diyircəkĢəkilli
(stafilakokk)
olurlar.
ġarĢəkilli
bakteriyaların diametri 0,5-1 mkm arasında dəyiĢir.
ÇöpĢəkilli bakteriyalar 2 növdə olur: bakteriyalar və batsillər.
Bu formaların əsas fərqi spor yaradıb-yaratmamasıdır. Batsillər
spor əmələ gətirdiyi halda, bakteriyalar bu qabiliyyətə malik
olmurlar. ÇöpĢəkilli bakteriyalar da həmçinin cüt-cüt və zəncir
Ģəklində birləĢə bilirlər. Bu bakteriyaların eni 0,2-2,0 uzunluğu 1-7
~ 101 ~
mkm olur.
SpiralĢəkilli bakteriyalar bir-birindən hüceyrənin müxtəlif
dərəcədə əyilməsinə görə fərqlənirlər. Uclarının əyrisi spiralın ¼
hissəsi qədər olduqda vibrion adlanır, 2-3 dəfə qıvrıldıqda spirillər,
bir neçə dəfə qıvrıldıqda isə spreoxetalar adlandırılır.
Bakteriyalarda formalaĢmıĢ nüvə olmur. Bakteriyalar hücey-
rənin yarıya bölünməsi ilə çoxalır. ƏlveriĢsiz Ģəraitdə batsillər
sporlar əmələ gətirirlər. Bu zaman hüceyrə protoplazması su
itirərək, mərkəzə toplanır və ikiqat qılafla örtülür. Həmin örtük
onların temperatur və zəhərli maddələrə və s. davamlığını artırmıĢ
olur. Spor vəziyyətində olan bakteriyaların qida və suya ehtiyacı
olmur. Həyat fəaliyyəti minimuma enir.
Dostları ilə paylaş: |