“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”

Cədvəl 3

S

№

Heyvanın 

qrupu

baş 

sayı yaşı

diri çəki 

kq-la

Təcrü bədən 

əvvəl qanda 

Selenin miq-

darı, mq, %

Gündəlik 

re vitamin r 

verilməsi, qr

1 aydan sonra 

qanda Selenin 

miqdarı mq, 

% 

qeyd

ı qrup

1. Balaq

8

3-7ay

70-80

0,015-0,018

10,0-12,0

0,320-0,375 sağalıb

2. Ana camış

8

5-6 il 450-520

-

50-60

-

ıı qrup

1. Balaq

8

2-7ay

70-80

0,014-0,018

10-12

0,265-0,320 sağalıb

ııı qrup – nəzarət

1. Balaq

6

2-7ay

71-80

0,015-0,018

0,015-0,018

1 baş 

ölüb

---

35

Elmi-praktik jurnal   

bAyTArlıq

Резюме 

Фараджов А.Ф.

Эффетивность  Ревитамина  Р  и  камня-Лизунца  пРи  пРофи-

Лактике и Лечении беЛомышечной боЛезни буйвоЛят

При лечении беломышечной болезни буйволят, а также при недостатке селена в 

их  организме,  применение  препарата  «Revitamina  P»  дает  положительные  резуль-

таты.  Добавление  его  в  количестве  50-60  грам  в  рацион  кормления  повышается 

эффективность лечения.

Дойные  и  стельные  буйволицы,  получившие  осенью  с  кормом  50  гр  препарата 

«Revitamin  P»,  с  добавлением  порошка  камня-лизунца,  полностью  предотвращает 

заболевание  животных  беломышечной  болезнью,  что  способствует  повышению 

рентабельности хозяйства. 

SuMMAry 

Faradjov A.F.

efficiency  Of  TreATMenT  And  PrevenTive  MAinTenAnce  by  A 

PrePArATiOn  «revıTAMın  r»  And  AddiTiveS  in  A  fOrAGe  «yAlAMA 

dASHı» AT WHiTeMuScle Of illneSSeS buffAlO

With the purpose of treatment whitemuscle of illness buffalo, and also at lack of a sele-

nium in an organism animal, the application “Revıtamın R”, gives positive takes. At the 

same time, the attachment in a ration, to feeding parent buffaloes, 50-60 gram “Revıtamın R” 

improves of treatment and reabilitation of illness. 

For preventive maintenance to parent and pregnant woman buffalo, at the end of Octo-

ber on a portion of a forage add “Revıtamın R” (50 gram on a head), and also the attach-

ment in a forage “Yalama dashı” prevents whitemuscle illness and creates conditions for 

augmentation of the productivity and profitability.

ədəbiyyAT

1. Войнар Алексей Иосифович. Биологическая роль микроелементов в организме 

животных и человека. Москва,1960.

2. Dilbazi H., Körpə kənd təsərrüfatı heyvanlarının yoluxmayan xəstəlikləri. «Maarif» 

nəşriyyatı, Bakı, 1975.

3.  А.Хенниг.  Минеральные  вещества,  витамины,  биостимуляторы  в  кормлении 

сельскохозяйственных животных. Москва, «Колосс», 1976.

4.  H.M.Hacıyev.  Kənd  Təsərrüfatı  heyvanlarında  maddələr  mübadiləsi  pozğunluğu 

xəstəlikləri və onlara qarşı mübarizəyə dair tövsiyyələr. Bakı, 1976.

5.  Eyyubov  İkram,  Şirinov  Nəriman.  Selenin  heyvandarlıqda  əhəmiyyəti. Azərbaycan 

Dövlət Nəşriyyatı. Bakı, 1986.

6.  Rzaquliyev  Hüseyn.  Kənd  Təsərrüfatı  heyvanlarında  və  quşlarda  maddələr 

mübadiləsi pozğunluqları xəstəlikləri. Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı. Bakı, 1998.

7. Antonio Borghese. Buffalo production and Research. FAO Regional office for Europe. 

Rome, 2005.

---

bAyTArlıq

   Elmi-praktik jurnal

36

Əhalini  quş  əti  və  yumurta  ilə  təmin 

etmək üçün müasir quşçuluq təsərrüfatla rının 

yaradılması  və  inkişaf  etdirilməsi  dövlətin 

ən öndə olan məsələlərindən biridir. Bu məq-

sədlə respublikamızda son illər iri və xırda 

fermer təsərrüfatları yaradılmışdır. Lakin bu 

təsərrüfatların  inkişaf  etdiril məsində  quşlar 

arasında baş verə biləcək infeksion və inva-

zion xəstəliklər cətinliklər törədə bilər.

Təsərrüfatların surətlə inkişaf etdirilməsi 

üçün  quşları  parazitar  xəstəliklərdən  qoru-

maq, bu məqsədlə yeni müalicə və profilak-

tika tədbirləri işləyib hazırlamaq günün va-

cib  məsələlərindən  biridir.  Bu  baxımdan 

quşçuluq  təsərrüfatlarına  ən  çox  iqtisadi 

ziyan  vuran  askaridioz  və  kapillyariozun 

öyrənilməsi  təkcə  respublikamızda  deyil, 

bütün  dünya  dövlətlərində  ən  aktual  prob-

lemlərdən biridir. 

Askaridioz, kapillyarioz və onlarla birgə 

baş verən qarışıq invaziyaların öyrənilməsinə, 

onlara qarşı mübarizə tədbirlərinin hazırlan-

masına və aparılmasına, böyük ehtiyac vardır. 

Doğrudur, son 10 il ərzində respublikamızda 

fərdi  və  fermer  quşçuluq  təsərrüfatlarında 

quşlar arasında baş verən invaziyalara qarşı 

müalicə və profilaktika tədbirləri həyata ke-

çirilir. Lakin buna baxmayaraq, təsərrüfatlarda 

qarışıq invaziyalar hələ də geniş yayılmaq-

dadır.  Bunun  əsas  səbəbi  helmintlərin  bio-

loji  potensiala  malik  olmalarıdır.  Belə  ki, 

onlar yaşadıqları dövr ərzində yüz minlərlə 

və  daha  cox  yumurta  verir,  bu  da  təsər-

rüfatlarda  invaziyanın  daim  baş  verməsinə 

səbəb olur. Yaranmış vəziyyət elmi əsaslarla 

yeni  axtarışların  aparılmasını  tələb  edir. 

Bunu  nəzərə  alaraq  aparılan  elmi  araşdır-

malarda  əsas  məqsəd  respublikanın  müx-

təlif rayonlarında quşlar arasında askaridioz 

və kapillyariozla baş verən qarışıq invaziya-

nın  yayılmasını  aşkar  etmək,  invaziyaların 

ekstensivlik  və  intensivliyini  müəyyənləş-

dirmək,  bunlara  əsaslanaraq  xəstəliklərin 

profilaktikası  və  müalicəsinə  dair  təkliflər 

vermək olmuşdur.

Müayinələr  İsmayıllı  rayonunun  17, 

Göygöl rayonunun 9 fərdi fermer və bir ic-

timai  təsərrüfatında  aparılmışdır.  Onların 

hər  birindən  ayda  bir  dəfə  20  ədəd  nəcis 

nümunəsi  götürülərək  laboratoriyaya  gəti-

rilmiş, Fülleborn, ardıcıl yuma və çökdürmə 

üsulları ilə müayinə edilmişdir.

Tədqiqatlar zamanı təsərrüfatlarda ölmüş 

və məcburi kəsilmiş 2752 baş quş yarılaraq 

bağırsaqları və ayrı-ayrı daxili orqanları hel-

mintozlara görə müayinədən keçirilmiş, yo-

luxmanın  intensivliyi  müəyyən  edilmişdir. 

Toplanan  helmint  numunələri  Barbaqollo 

məhlulunda  fiksasiya  edilərək  əyani  vasitə 

kimi laboratoriyanın muzeyində saxlanmışdır.

Alınan  nəticələr  göstərir  ki,  invazion 

xəstəliklər  quşçuluq  təsərrüfatlarında  geniş 

yayılmaqdadır  və  təsərrüfatların  inkişafına 

mənfi təsir göstərir. Fərdi və fermer quşçu-

UOT 619.616.576.895.132