Celal Sağlam, Cengiz Zeybek, Nihat Cengiz İnfantil Kolik Giriş

18

1

Celal Sağlam, Cengiz Zeybek, Nihat Cengiz

İnfantil Kolik

Giriş

İnfantil kolik; ilk 4 aylık dönemdeki bebeklerde görülen ve bazen 6. aya kadar sürebi-

len, genellikle akşamları olan sebebi olmaksızın durdurulamayan ağlamanın ön plan-

da olduğu bir durumdur.

Tanıda ROMA kriterlerinden faydalanılmaktadır:

0-4 aylık bebeklerde;

•  Nedensiz başlayan ağlama ve huzursuzluk ataklarının olması,

•  Atakların günde 3 saatten fazla sürmesi ve haftada en az 3 gün tekrarlaması (üç-

ler kuralı),

•  Büyüme geriliği eşlik etmemesi,

Bu ağlama ve huzursuzluk atakları genelde akşamları olup, 3-4 aydan sonra azalır.

Tüm bebeklerin ağlaması normaldir (açlık, altının ıslaklığı, çevre ısısında ani deği-

şiklik, yattığı yerin rahat olmaması, uykusuzluk, ilgi ve sevgiye ihtiyaç, aşırı gürültü-

lü ortam vb.), ancak kolik mevcudiyetinde bebek ağlamaya, aniden yüksek sesle çığ-

lık atar tarzda başlar ve bacaklarını karnına çekerek 1-2 saat kadar ağlamaya de-

vam eder. Önemli nokta, bu ataklar dışında bebeğin keyifli ve gayet sağlıklı bir görü-

nüme sahip olmasıdır.

İnfantil kolik; bebeklerin %5-40’ında görülen geçici bir durumdur. Prognozu iyidir ve 

mortalite riski söz konusu değildir. Kolikli bebeklerin, büyüme ve gelişmesi normal 

olarak devam etmektedir. 

Predispozan risk faktörleri arasında;

•  İlk bebek,

•  Sigara içen annenin bebeği,

•  Oral formül süt(mama) ile beslenme,

•  Ebeveynlerin eğitim düzeyinin yüksek olması yer almaktadır.

19

İnfantil Kolik

İnfantil Kolik

2

Etiyoloji

Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Çeşitli gastrointestinal, psikososyal ve nörolojik 

etkenlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Gastrointestinal nedenler:

Bu bebeklerde, peristaltizmde artış, motilite anormallikleri ve düzenli olmayan bes-

lenme davranışları gözlenmiştir.

•  Karbonhidrat malabsorpsiyonu (enzimatik olarak tam parçalanamayan, emileme-

yen karbonhidratların kolon bakterileri tarafından çeşitli yağ asitleri ve gaza, özellik-

le hidrojene, dönüştürülmesi) (Laktoz intoleransı)

•  Protein intoleransı (gıda alerjisi, örneğin inek sütü protein alerjisi)

•  Anormal intestinal motilite (Laktoz intoleransı)

•  Biberonla beslenme veya aşırı ağlama esnasında hava yutulması

•  Gastroözofagiyal reflü

Psikososyal Nedenler

Anne ve bebek arasında bağın yeterince kurulamaması kolik ağlamalarının ortaya 

çıkmasında önemli bir etkendir:

•  Annede psikolojik rahatsızlık, 

•  Annenin ilgisizliği, 

•  Annenin bebeğe yeterince vakit ayıramaması, 

•  Annenin deneyimsizliği

Nörolojik nedenler

İmmatür nörolojik sistem nedeniyle, duyu sinirleri barsak distansiyonuna karşı olduk-

ça duyarlıdır ve ağrı reseptörleri de daha çabuk uyarılmaktadır. Kolikli bebeklerde 

normal distansiyon hissinin bile ağrı olarak algılandığı düşünülmektedir.

Belirti ve bulgular:

Bebekler; ayaklarını karınlarına doğru çekerek, ellerini yumruk yaparak şiddetli bir şe-

kilde ağlarlar ve yüzleri kızarır. Atak esnasında bebek çevresel olaylarla ilgilenmez ve 

aileler bebeklerini sakinleştirmekte oldukça güçlük çekerler. Birkaç dakika ağlamanın 

kesildiği dönemler haricinde, yaklaşık 2-3 saat kadar devam eden kolik sancısı; gaz 

ya da gaita çıkışı ile sona erer ve bebek sakinleşir. Ataklar arasında bebek sakindir. 

Huzursuzluk ve ağlama atakları bebeğin beslenme düzenini ve uyku düzenini de etki-

ler. Çoğunlukla araçla seyir halindeyken sakinleşirler, çocuk acillere çok ağlıyor diye, 

tükenmiş, bitkin anne baba kucağında, sakin ve uyuyor getirilen bebek sayısı az de-

ğildir ve “gelirken arabada sustu” öyküsü tipiktir. 

Fiziki inceleme

Fizik muayene çocuk ebeveynin kucağındayken başlar ve ayrıntılı bir şekilde tüm sis-

temik muayenesi yapılır. Özellikle bebeğin tüm vücudu, travma ve olası kırıklar yö-

nünden incelenir. Çünkü bu bebekler zor bebeklerdir ve istismar yönünden risk altın-

dadırlar. Büyüme-gelişmeleri normal sınırlar içinde olan bebeklerin yapılan muayene 

sonucunda sistem muayenelerinde patolojik bulgu saptanmaz. Laboratuvar ve rad-

yolojik incelemeye gerek duyulmamalıdır.

Tedavi

İnfantil koliğin bir hastalık mı yoksa gelişimsel bir durum mu olduğu netlik kazanma-

20

İnfantil Kolik

İnfantil Kolik

3

dığından; tedavi gerekliliği de bir tartışma konusudur. Ancak bu durum anne-bebek 

ilişkisine zarar verebileceğinden, çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bunla-

rı medikal tedavi, diyet tedavisi, davranışsal tedavi ve diğer tedaviler başlığı altın-

da toplayabiliriz.

Öncelikle, ebeveynlerin rahatlatılması gerekir:

Bebeklerindeki bu durumun, 3-4 ayda kaybolacağı, 

Ağlama ve huzursuzluk ataklarının, kesinlikle bakım yetersizliği ya da hatalarından 

kaynaklanmadığı belirtilmelidir.

1. Davranışsal tedaviler

•  Bebeğin daha fazla kucağa alınması,

•  Sallama, araba sürme simülasyonu,

•  Anne-baba eğitimi,

•  Bebeğin stimülasyonunun azaltılması,

•  Beslenme öncesi ve sonrası bebeğin gazının çıkartılması

2. Diyet tedavisi

Tedavi yöntemi olmasa da, bulguları azaltmak amacıyla kullanılan yöntemdir. Diğer 

taraftan, mama ile beslenen bebeklerde besin alerjisinden kaynaklanan koliği ortaya 

koymak için diyet değişikliği gerekebilir. Mamaların besin içeriği mutlaka gözden ge-

çirilmeli ve çok sayıda mama değişikliğinden kaçınılmalıdır.

Emziren anne diyetine özen göstermeli; lahana, karnabahar, brokoli, soğan, baharatlı 

yiyecekler, kuru fasulye, nohut, barbunya, bulgur, mercimek, turp, sarımsak, çikolata, 

yumurta vb. gıdalardan uzak durması ve sigara, alkol, günde 3 fincan/bardaktan faz-

la çay, kahve içmemesi önerilebilir

3. İlaç tedavisi

Bugüne kadar pek çok farmakolojik tedavi yöntemi (simeticon, dicyclomine, cimetro-

pium) denense de, etkili ve güvenilir bir tedavi ajanı henüz bulunamamıştır.

4. Diğer yöntemler

Karına sıcak uygulama, masaj, sukroz solüsyonları, bitki çayları ve beyaz gürültü gibi 

yöntemler kolikli bebeklerde kullanılan diğer yöntemler arasında yer almaktadır:

I.Masaj

Karna yapılan ortalama on beş dakikalık masaj; gaz-gaita çıkışına yardımcı olur, bar-

saklardaki distansiyon ve buna bağlı ağrıyı hafifletebilir. 

Chiropratic uygulama (elle tedavi), spinal kord boyunca yapılan bir masaj yöntemi-

dir. Ortalama iki haftalık uygulamanın kolikli bebeklerde, ağlama sürelerini azalttığı-

na dair yayınlar mevcut olsa da, aksi yönde yararının olmadığını rapor eden çalışma-

larda bulunmamaktadır. 

II.Sukroz solüsyonları

Sukrozun, bebeklerde analjezik etkisi nedeniyle, ağlama süresini azalttığına ve sakin-

leştirmede etkili bir yöntem olduğuna dair literatürde yayınlar mevcuttur. 

21

İnfantil Kolik

İnfantil Kolik

4

III.Bitki çayları

Bitkisel  çaylar  (tarçın,  papatya,  dereotu,  rezene,  zencefil,  limon  kökü,  meyankökü, 

nane ve civanperçemi) alışılagelmiş tedavi yöntemleri yetersiz kalındığında ebeveyn-

lerin başvurduğu yöntemlerdendir.

Antispazmodik etkileri mevcuttur. Yapılan çalışmalarda, semptomların giderilmesin-

de, sukroz solüsyonlarına göre daha etkili bulunmuş ancak simeticon damlaya üstün-

lüğü saptanmamıştır.

Bu ürünlerin; günlük kullanım miktarı, çeşitliliği ve normal beslenmenin içeriğinde ne 

kadar yeri olması gerektiği konusunda halen bir standardizasyon sağlanamamıştır. 

Güvenilirliği konusunda yeterli bilimsel çalışma olmadığından, bitkisel çayların kulla-

nımının tamamen risksiz olmadığı aileye söylenmelidir. Hazırlanışında şeker kullanıl-

maması önerilmektedir.

IV.Beyaz gürültü

Koliği olan bebeklere saç kurutucu, elektrik süpürgesi gibi değişik frekanslı seslerin 

dinletilmesidir. 75-85 desibel arasındaki şiddetli, gürültülü seslerdir. Bu seslerin anne 

karnındaki seslere benzerlik gösterdiği ve bebeklerin sakinleşmesine yardımcı oldu-

ğunu destekleyen araştırmalar mevcuttur.

Kaynaklar

1.  Çiftçi EK. 1-3 aylık bebeklerde gaz sancısı, etkileyen faktörler ve annelerin bu konudaki uygulamaları, Atatürk Üniversi-

tesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2005. 

42).

2.  Talachian E, Bidari A, Rezaie MH. Incidence and risk factors for infantile colic in Iranian infants. World J Gastroente-

rol 2008; 14(29): 4662-4666.1).

3.  Yılmaz G, Gürkan B, Varan B, İnfantil Kolik: Etiyoloji, Tanı ve Tedavi. Türk Klinik Pediatri(Electronic Journal), 1999; (8): 

169-175.

4.  Roberts I.J, Infant Crying and its Impact on Parents. Journal of Pediatric Gastroenterology &Nutrition (Electronic Jo-

urnal), 2002; 34(1): 5-24.

5.  Hiscock H, Jordan B, Problem Crying in Infancy. Medical Journal Australia (Electronic Journal), 2004; 181: 507-512.

6.  Wade S, Kilgour T, Infantile Colic. British Medical Journal (Electronic Journal), 2001; 323: 437-440.

7.  Toyran M, Gebelikte Sigara İçiminin Çocuk Sağlığı Üzerindeki Etkileri. Klinik Pediatri (Electronic Journal),2005; 4(1): 

17–23.

8.  Balcı S. Kolikli Bebeklere Beyaz Gürültünün Etkisi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi SağlıkBilimleri Enstitüsü, 

İstanbul, 2006.4).

9.  Karabayır N, Oğuz F, İnfantil Kolik. Çocuk Dergisi (Electronic Journal), 2009; 9(1):16-21.

10. Lucassen P, Assendelft WJ, Garrison MM, Systematic Review of Treatments for Infant Colic.Pediatrics (Electronic Jo-

urnal), 2001; 108: 1047–1048.

11. Yakut Hİ ve Ark, İnfantil Kolik. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi (Electronic Journal), 2007; 1(1):58-64.

12. Akçam M, İnfantil Kolik. Sted (Electronic Journal), 2004; 13(2): 66–67.

13. Yalaz M, İnfantil Kolik Tedavi Modellerinin İncelenmesi. Türk Klinik Pediatri (Electronic Journal),2003; (12): 206–210.