MergedFile

Şəkil 2.3. Vaxtın səmərəli menecmenti üçün təkliflər
. 
Vaxtın  necə  bölünməsi,  hansı  fəaliyyətə  nə  qədər  vaxt  ayrılmasını 
professional  idarə  edən  “vaxt  menecmenti”dir  (şəkil  2.3).  Vaxt  menec-
mentini düzgün mənimsədikdə təhsillə bağlı vacib işlərin vaxtında icrasına 
nail  olmaq  mümkündür  [35,  36]
. 
Burada  istifadə  olunan  strategiya  ondan 
ibarətdir  ki,  tapşırıqlar  prioritetinə  uyğun  planlanır.  Ən  əlverişli  variant 
görüləcək vacib və spontan yarana biləcək işlər üçün gündəlik vaxt planın 
tutulmasını  şərtləndirir.  Görülən  işlərin  bu  plandan  silinməsi,  nəticəyə 
nəzarət və vaxt menecmentində motivasiya üçün bir vasitə rolunu oynayır. 
Vaxt  menecmentinin  tərkib  hissəsi  kimi  tapşırıqların    və  özünü  təşkil-
etmənin menecmenti də yer alır.    
Tapşırıq  menecmenti  tələbə  qarşısında  duran  elmi  tapşırıqların  plan-
lanması,  idarəsi,  nəzarəti  və  icrasını  əhatə  edir.  Hər  bir  pillənin  düzgün 
yerinə yetirilməsi ümumi işin uğurla başa vurulmasında önəmli rol oynayır. 
Onu  da  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  tapşırıqların  planlanmasında  tələbə 
özünəməxsus öyrənmə metodunu və yeni informasiyaların mənimsəmə qa-
biliyyətini də nəzərə almalıdır. 

---

Elmi işlərin tərtibi 
 
 
  65 
Vaxtın  düzgün  bölünməsi  tələbələrdə  “özünütəşkiletmə”  qabiliyətinin 
səviyyəsindən asılıdır. Müəllimlər tərəfindən birbaşa idarəetmə olmadıqda, 
tədrisdə  özünütəşkil  bir  çox  mənbələrdə  tələbələrin təhsil fəaliyyətinin  bir 
növü kimi təsvir edilir. Sərbəst işin düzgün və adekvat təşkili qarşıda duran 
böyük spektrdə problemləri həll etməyə şərait yaradır və təhsilin, eləcə də 
tədqiqatın  effektivliyini  artırmaq  üçün  böyük  ehtiyat  rolunu  oynayır  [32]. 
Bu baxımdan hər bir tədqiqat işinin uğurlu yerinə yetirilməsi tədqiqatçının 
özünütəşkiletmə  qabiliyətindən  birbaşa  asılıdır.  Tədqiqatçı  öz  intellektual 
və emosinal – iradə keyfiyyətləri ilə cizgilənən şəxsi qabiliyyəti əsasında öz 
işini səmərəli təşkil edir. Özünü təşkiletmənin əsas məqsədi [33]: 
  Öz şəxsi imkanlarından maksimal istifadə etmək, 
  İşin axınını  şüurlu idarə etmək və 
  Kənar halları üstələməkdən ibarətdir.  
Özünütəşkilin  yüksək  səviyyədə  olması  insanın  öz  həyatının  təşkilində 
avtonomluğunu, onun sərbəst və şüurlu şəkildə məqsədi müəyyənlşdirmək,  
situasiyanı  analiz  etmək,  qoyulmuş  məqsədə  çatmaq  üçün  işi  model-
ləşdirmək,  onun  qiymətləndirilməsi  üçün  meyarların  təyini,  eləcə  də  həm 
aralıq, həm də son nəticələrə nəzarət etmək və hər bir dəyişikliyə adekvat 
reaksiya  vermək  kimi  keyfiyyət  göstəricilərini  səciyyələndirir.  Özünü-
təşkiletmə nə qədər yüksək səviyyədə olarsa, tələbə bir o qədər ona məlum 
olmayan,  yeni  situasiyalarda  özünə  inamlı,  onun  uğurları  isə  stabil  və 
davamlı  olur.  Bu  göstəricilər  tələbəyə  vaxtın  yaxın  və  uzaq  gələcək  üçün 
düzgün planlanmasına, onun rasional təşkilinə imkan yaradır.