Metall keskich asboblar bilan ishlov berish

 
 
11. Ultrafinish usuli 
Ultrafinish usuli bilan detallarni sirtqi yuzalariga maxsus materiallar bilan 
(kiygiz, bez va shunga o’xshash junli materiallar) qoplangan kallaglar (pritirlar) 

---

yordamida pardozlov ishlovlari beriladi (12.9-rasm). Bu usul bilan ishlov berishda 
asosan g’adir-budirlikni kamaytirishga va juda ham toza yuza (R
a
-0,007-0,012) 
olishga erishiladi. Tanavor yuzasini pritir-kallag 12-15 gradus burchak bilan qoplab 
oladi va unga nisbatan asta-sekin siljitib boriladi. Bu usul yuza tozaligiga yuqori 
talab qo’yilgan sharoitlarda qo’llaniladi. 
 
12.9-rasm. Aylanuvchi sirtga ishlov berishning
ultrafinish sxemasi. 
1- pritir korpusi; 2 – tanavor; 3- brezent bo’shlig’idagi pek yoki toshli (smola) saqich; 4 – 
almashtiriluvchi silliqlovchi junli mato; 5 – tiragich. 
12. Ishqalash usuli (pritirka) 
Bu usul bilan ishlov berishda, tanavorning o’ziga qaraganda yumshoqroq 
materialdan tayyorlanuvchi ishqalash asbobi qo’llaniladi. Tanavorga ishqalab ishlov 
berish, ishqalash asbobi va tanavor orasida abraziv kukuni va pastalarini 
joylashtirish orqali olib boriladi. Bunda, dastlabki va yakunlovchi ishqalash usullari 
ishlatiladi. Dastlabki ishqalash bilan tanavorlarning geometrik shakl xatoliklarini 
to’g’rilash uchun kerakli bo’lgan yupqa qatlam olib tashlanadi. Yakunlovchi 
ishqalash bilan etkazilib ishlov berilib tozalik darajalarini oshirishga erishiladi. Bu 
usul 0,1 mkm aniqlikka va Ra=0,125-0,05 mkm yuza tozaligiga erishishni 
ta’minlaydi. 
 
13. 
Silliqlash usuli (polirovka) 
Bu usul asosan tanavorlarni yuza tozaligi darajasini oshirish maqsadida 
qo’llaniladi. Bu usul, tez harakatlanuvchi abraziv lentasi yordamida bajariladi. Lenta 
esa yumshoq abraziv zarrachalari yoki tosh qumlari surtilgan bo’ladi, shuningdek 
silliqlash uchun maxsus pasta surilgan kigiz, fetra va bezlar ishlatiladi. Bu usulda 
lenta tez harakatlanishi yoki tanavorlar tez (aylanma yoki to’g’ri chiziqli) 
harakatlanishlari zarur. 
Silliqlash usulida R
a
=0,063-0,015 mkm yuza tozaligiga erishiladi. 

---

Ishqalash usuli bilan silliqlash usulining farqi shundaki, silliqlashda 
tanavorning geometrik xatoliklari to’g’rilanmaydi, faqat yuqori sifatli yuza olish 
uchungina ishlatiladi.