150
dünya iqtisadi böhranı zamanı belə hal olmamışdı. Qiymətlər
bir il ərzində 10% artdı. 1974-1976-cı illərdə ölkədə işsizlərin
sayı 2,5 dəfə artdı. Böhran maliyyə sistemini də əhatə etdi.
Hökumət
məcbur oldu ki, iri neft kompaniyalarına subsidiya
(vəsait) ayırsın və frankın kursunu aşağı salsın. Parlament
seçkilərindən sonra baş nazir olmuş J.Şirak «sərt antiböhran
siyasəti»ni irəli sürdü. Prezidentin tam müdafiəsi şəraitində
hökumət iqtisadi artımı sürətləndirmək proqramını irəli sürdü
ki, bundan da məqsəd ölkəni böhrandan çıxarmaq idi. İqtisadi
artıma malik olmaq üçün hökumət
sahibkarlar üçün vergi
güzəştləri etdi, kredit siyasətini yüngülləşdirdi, əmək
münasibətləri sahəsində sərt rejimdən imtina etdi. Dövlət
müəssisələri əhəmiyyətli dərəcədə bazarda fəaliyyət göstərmək
üçün sərbəstlik aldılar. Böhran hökuməti sərt monetar siyasətə
keçməyə məcbur etdi. 1976-1980-ci illəri əhatə edən VII
beşillik plan qəbul edildi. Bu plan «sənaye
istiqamətləndirilməsi» ideyasını reallaşdırmalı idi.
Beynəlxalq
proqramlara böyük diqqət yetirilməyə başladı. «Aerobus» və
«Kankord» aviaqayırmada, «Arion» kosmik texnologiyada belə
layihələrdən idi. Əhəmiyyətli dərəcədə hərbi-sənaye bölməsi
möhkəmləndi, bu bölmənin məhsullarının 40%-i ixrac edilirdi.
1976-cı ildə Şirakın baş nazir kürsüsünü Raymon Barr
tutdu. Dövlət büdcəsi üçün «sərt qənaət» rejiminə keçildi.
Sahibkarların fəallığını artırmaq üçün tədbirlər görüldü. Bu
dövrdə əmək haqqının artmasının dayandırılması xətti
götürüldü. D`Estenin prezidentliyi dövründə iqtisadi siyasətin
nəticələri özünü ikiqat göstərdi. 70-ci illərin böhran sarsıntısını
keçirsə də, Qərbin nisbətən daha çox
inkişaf etmiş ölkələri
içərisində Fransa yüksək həyat səviyyəsini və sabitliyini
qoruyub saxladı. Kapital qoyuluşunun səmərəliliyi artdı. Əsas
kapitalın fəal hissəsi 48,3% artdı. Sənayedə əmək
məhsuldarlığı ildə 4% yüksəldi. Xarici ticarət dövriyyəsi bu
dövrdə 5 dəfə artdı. İxrac 18%-ə qədər çoxaldı. Lakin bununla
belə hökumət yenə də infilyasiya problemini həll edə bilmədi,
151
bu da əhalinin gəlirinin artması sürətinin aşağı olmasına
səbəb
olurdu. Ən həyəcan doğuran fakt isə sahibkarların fəallıq
səviyyəsinin aşağı olması idi. Dövlətin əsas kapital
qoyuluşunun həcmi 96,4% artsa da, xüsusi müəssisələrdə bu
artım 4,3% aşağı düşdü. Xüsusi kapitalın xaricə axını artdı.
1980-ci ildə irəli sürülmüş VIII beşillik plan qəmli fraza kimi
səsləndi.
70-ci illərin II yarısında hökumətdə çoxluq təşkil
edənlərlə (XRHP, «Müstəqil» respublikaçılar,
Demokratik
mərkəz) sol qüvvələrin (FKP, FSP, sol radikallar) ittifaqı
arasında ixtilaflar gücləndi. Burjua partiyalarında qruplaşma
başlandı. 1976-cı ilin dekabrında J.Şirakın təşəbbüsü ilə
«Respublikanı müdafiə birliyi» adlı geniş koalisiya yarandı və
o, qollizmə həmişə sadiq qalacağını bildirdi. 1977-ci il
mayında lideri J.D`Esten olan Müstəqil respublikaçıların milli
federasiyası, «Sosial və liberal nəsil» və digər başqa təşkilatlar
birgə qurultay keçirdilər. 1978-ci ilin yanvarında Respublika
Dostları ilə paylaş: