Mövzu Regional sosial-iqtisadi inkişafın nəzəri metodoloji əsasları

3.4. Regional siyasətin əsas istiqamətləri YƏ həyata keçirilməsi 
mexanizmi 
 
 
Dövlətin  məhsuldar  qüvvələrini  daha  da  balanslaşdırılmış  şəkildə 
yerləşdirilməsinə  çalışması  Qərb  regional  siyasətinin  ənənəvi  xüsusiyyətlərindən 
biridir.  Bu  ideyanın  həyata  keçirilməsi  zamanı  başlıca  olaraq  aşağıdakı 
vasitələrdən istifadə olunur: 
1. 
Xüsusi investisiyaların yerləşdirilməsi üzərində nəzarət; 
2. 
Xüsusi kapital üçün güzəştli şəraitin yaradılması; 
3. 
Dövlət müəssisələrinin yerləşdirilməsi. 
Qeyd  edək  ki,  birbaşa  nəzarət  daha  sərt,  bəzən  də  cəzalandırıcı  tədbir  kimi 
çox  nadir  hallarda  tətbiq  olunur.  Maliyyə  stimulları,  subsidiyalar,  vergilər  və  s. 
daha geniş yayılmışdır. 

---

  
Dövlətin  istehsalın  yerləşdirilməsinə  təsiri  ilə  yanaşı  əmək  ehtiyatlarının 
yerləşdirilməsinə  və  istifadəsi  məsələlərinə  müdaxiləsinin  güclənməsi  də  hiss 
olunur. Qərbi Avropa ölkələrində əhalinin qocalmağa doğru meyilin davam etməsi. 
Şərqi  Avropadan,  Yaxın  Şərqdən  çoxlu  mühacirlər  axını,  işsizlik  -  bütün  bu 
problemlər  hakimiyyəti,  adətən  regional  «çalarlar»  adlanan  inzibati  və  iqtisadi 
tədbirləri qəbul etməyə məcbur edir. Əmək ehtiyatlarına arzuolunan «coğrafiyasını 
ya- ratmaqdan» ötrü dövlət çoxlu tədbirlərdən istifadə edir: vergilərin azaldılması, 
dövlət  hesabına  sosial  infrastruktur  obyektlərinin  yaradılması,  əhaliyə  xüsusi 
«mənzil  ssudasmm»  verilməsi,  dövlət  hesabına  kadr  hazırlanması  və  kadrların 
yenidən  hazırlanması,  şimal  rayonlarında  əməkhaqqına  əlavələrin  təmin  edilməsi 
və s. 
Qərbin  yüksək  səviyyədə  sənayeləşmiş  ölkələrinin  regional  siyasətinin 
özəyini  depressiv  və  zəif  inkişaf  etmiş  ərazilərinin  inkişafı,  habelə  iri  sənaye 
aqlomerasiyaların desentralizasiya edilməsi təşkil edir. 
Depressiv