Mühafizə releləri haqqında ümumi məlumat. Müxtəlif növ relelərin işləmə prinsipi və quruluşu

Şəkil 2.
Operativ dəyişən cərəyan mənbələri ilə cərəyan mühafizəsi sxemləri 
İkinci tərəf qısaqapanma cərəyanı 150A
-
dən çox olduqda 1
-
ci və 2
-
ci sxemdən 
istifadə etmək olmaz. Buna gorə də ПНТ aralıq doyma transformatorlu (
TL
) 
sxemdən (3
-
cü sxem) istifadə olunur. Normal rejimdə relenin aşağı kontaktı 
bağlıdır və ПНТ
-
nin ikinci dolağı qısa qapanmışdır. Bu rejim ПНТ
və CT üçün 
normal rejim hesab olunur. 
Bu zaman ПНТ
CT üçün böyük yük sayılmır. Qısaqapanma zamanı dözmə 
müddətsiz olaraq yuxarı kontakt qapanır və dözmə müddəti ilə relenin aşağı 
kontaktı açılır və bununla da açar açılır. 
İmpuls təsirli əlavə qida mənbəyi kimi 
-
əvvəlcədən doldurulmuş olan 
kondensatorlar istifadə edilir.
Düzləndirilmiş operativ cərəyan
- 
operativ dövrələrin dəyişən cərəyanla 
qidalandırılması sistemidir ki, burada dəyişən cərəyan qida mənbəyi blokları 
vasitəsilə (düzləndirici qiurğular) sabit cərəyana çevrilir .İmpuls təsirli əlavə qida 
mənbələri kimi əvvəlcədən doldurulmuş olan kondensatorlar istifadə edilir.

---

Qarışıq OCS 
- 
operativ dövrələrin qidalandırılması sistemidir ki,burada operativ 
cərəyanın müxtəlif sistemləri istifadə edilir (sabit və düzləndirilmiş, dəyişən və 
düzləndirilmiş).
Dəyişən operativ cərəyan 
35 kV
-
luq yağ açarlı 35/6
-
10 kV YS
-
də, 35
-
220/6
-
10 və 220/35/6
-
10 kV YS
-
də yüksək gərginlik tərəfində açarı olmayan 
sistemlərdə tətbiq olunur ki, burada 6
-
10
-
35 kV açarları yaylı intiqala malik olur.
Dəyişən operativ cərəyan zamanı açarların söndürülməsi EM
-
nin 
qidalandırılmasının ən sadə üsulu
- 
onların birbaşa cərəyan transformatorlarının 
ikinci dövrələrinə qoşulmasıdır (birbaşa təsirli relelər və ya mühafizə zamanı 
söndürmə EM
-
nin deşuntlanması). Burada cərəyan mühafizə sistemindəki 
cərəyan və gərginliklərin sərhəd qiymətləri yol verilən qiyməti aşmamalıdır, 
açmanın cərəyan EM
-
ri isə (PTM, PTB və ya TЭO tip relelər) mühafizənin 
mövcud qaydalara uyğun, tələb olunan həssaslığını təmin etməlidirlər. Əgər bu 
relelər mühafizənin tələb olunan həssaslığını təmin etməsələr, onda 
söndürülmə dövrələrinin qidalandı
-
rılması 
- 
əvvəlcədən doldurulmuş olan 
kondensatorlarla həyata keçirilir.
Dəyişən operativ cərəyanlı YS
-
lərdə avtomatika, idarəetmə və siqnallaşma 
dövrələrinin qidalandırılması xüsusi ehtiyaclar şinindən gərginlik stabilizatorları 
vasitəsilə həyata keçirilir. 
Düzləndirilmiş operativ cərəyan 
aşağıdakı hallarda 
tətbiq olunmalıdır:
- 
Yağ açarlı 35/6
-
10 kV YS
-
da , 35
-
220/6
-
10 və 110
-
220/35/6
-
10 kV yüksək 
gərginlik tərəfində açarı olmayan və açarın EM intiqalı ilə təchiz olunduğu 
hallarda ;
- 
110 kv YS
-
də , 110 kV tərəfdə yağ açarların sayı az olanda.
Düzləndirilmiş operativ cərəyan zamanı aşağıdakılar istifadə edilir:
- 
БПНС 
-
2 tipli stabilləşdirilmiş qida bloku БИТ
-
1002 cərəyan тipli ilə birlikdə 
- 
mühafizə, avtomatika, idarəetmə dövrələrini qidalandırmaq üçün;
- 
БПН
-
1002 tipli stabilləşdirilməmiş qida bloku 
– 
siqnallaşma və bloklama 
dövrələrinin qidalandırılması üçün;
- 
БПНС 
-
2 tipli stabilləşdirilmiş qida bloku əvəzinə БПН
-
1002 tipli 
stabilləşdirilməmiş qida bloku 
- 
mühafizə, avtomatika, idarəetmə dövrələrini 
qidalandırmaq üçün;
- 
УКП və УКПК induktiv yığıcılı ТЧ Güc düzləndirici qurğuları 
– 
yağ açarlarının 
qoşucu EM intiqalının qidalandırılması üçün. İnduktiv yığıcı 
– 
qoşulma 
dövrələrinin asılı qidalandırılması zamanı açarın QQ zamanı qoşulmasını təmin 
edir.

---

БПЗ
-
401 markalı stabilləşdirilməmiş qida bloku, ayırıcıları açmaq üçün istifadə 
olunan kondensatorları doldurulması üçün, qısaqapayıcıların qoşulması üçün, 
10 (6) kV açarların minimal gərginlik mühafizəsilə söndü
-
rülməsi üçün, 
həmçinin qida blokunun gücü kifayət etmədiyi halda 35 
-
110 kV açarların 
söndürülməsi üçün istifadə edilir. Sabit və düzləndirilmiş qarışıq sistemi, yağ 
açarlarının EM
-
nin qoşulması dövrələrini qidalandırmaq üçün güc düzləndirici 
qurğularının tətbiqi ilə akkumulyator batareyalarının tutumunu azaltmaq üçün 
tətbiq edilir. Operativ cərəyanın dəyişən və düzləndirilmiş qarışıq sistemi 
aşağıdakı hallarda tətbiq olunur:
- 
Dəyişən operativ cərəyanlı YS 
–
da qida girişlərində EM intiqallı açarların 
qidalandırılması üçün;
- 
Yüksək gərginlik tərəfində açarı olmayan 35 
- 
220 kV YS
-
ın qidalandırılması 
üçün, orta və ya aşağı gərginlik tərəfində 3 fazlı QQ zamanı qida bloklarından 
etibarlı mühafizə təmin edilmədiyi halda. Bu halda transformatorların 
mühafizəsi dəyişən cərəyanda əvvəlcədən yüklənmiş kondensatorlardan 
istifadə etməklə, digər elementləri isə düzləndirilmiş operativ cərəyanla yerinə 
yetirilir.
 

---