О. Щ. Мирзяйев нефт-газ мядян аваданлыгларынын техники диагностикасы нын ясаслары bakı 012 Rəycilər


Ultrasəs nəzarət aparatları, metodları və



Yüklə 2,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə41/51
tarix25.12.2016
ölçüsü2,61 Mb.
#3052
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   51
5.5. Ultrasəs nəzarət aparatları, metodları və 
texnologiyası 
 
  Konstruksiyada  olan  qüsurların  aĢkar  edilməsi  və 
ölçülməsi  xüsusi,  yaxud  ümumi  təyinatlı  ultrasəs 
defektoskopları vasitəsilə yerinə yetirilir. Ümumi təyinatlı 
impuls  ultrasəs  exo-defektoskopun  quruluĢ  sxemi  Ģəkil 
5.7-də verilmiĢdir. 


 
123 
 
Şək. 5.7. Ultrasəs defektoskopunun sxemi 
 
  Nəzarət  edilən  məmulata  göndərilən  ultrasəs 
rəqslərin 
mexaniki 
impulsu 
pyezoçeviricidə 
əks 
pyezoffekt 
hesabına 
yaradılır. 
Bunun 
üçün 
pyezoçeviricinin  pyezoelementinə  zond  impulsları  hasil 
edən generatordan qısa elektrik impulsları verilir. VerilmiĢ 
səthdən və yaxud qüsurlardan əks olunan ultrasəs rəqslərin 
mexaniki impulsu qəbul rejimində iĢləyən həmin və yaxud 
digər  pyezoçevirici  tərəfindən  qəbul  edilir  və  düz 
pyezoeffektlə  elektrik  siqnalına  çevrilir.  Bundan  sonra, 
gücləndirici  tərəfindən  gücləndirilən  siqnal  ekranın 
vertikal  yayılan  elementinə  verilir  ki,  bununla  da 
defektoskopun  ekranı  hündürlüyü  ilə  Ģüanın  vəziyyəti 
təyin olunur. Zond impulsları generatoru ilə bərabər açılıĢ 
generatorları  da  buraxılır  ki,  bunlar  da  miĢarĢəkilli 
impulslar  hasil  edilir.  Bu  impulslar  ekranın  harizontal 
dəyiĢən elementinə verilir ki, harizontal müstəvi üzərində 
Ģüa açılsın. Defektoskop (D)-dən və yaxud məmulatın əks 
tərəfindən olan impulsu gələn siqnallar zond impulsları ilə 
bərabər  defektoskopun  ekraninda  uyğun  amplitudlu  
ZondlaĢdırıcı impuls 
Qüsura görə impuls 
Zirvə impulsu 


 
124 
Ģəkildə  görünürlər.  Horizontal  ox  üzərində  bu  zirvələrin 
vəziyyəti ilə onların zamana görə gəlməsi təyin olunur və 
ultrasəs (US) titrəyiĢlərinin sürətindən asılı olarq  qüsurun 
hansı  dərinlikdə  olması  və  yaxud  məmulatın  qalınlığı 
təyin  olunur.  Dərinlikölçənin  vasitəsilə  impulsların 
zamana  görə  gəlmələrinə  və  titrəyiĢlərin  məlum  yayılma 
sürətinə  əsasən  uyğun  olaraq  qüsurun  hansı  dərinlikdə 
olması və məmulatın qalınlığı təyin olunur. 
Avtomatik  qüsur  siqnalizatoru  (AQS)  yuxarıda 
göstərilən qüsur səviyyəsindən yuxarı qüsurların olduğunu 
səs  impulsları  və  yaxud  iĢıq  siqnalları  vasitəsilə  bildirir. 
Müxtəlif    dərinliklərdə  yerləĢən  qüsurlarda  sönməni 
kompensasiya  etmək  və  impuls  amplitudlarını  ölçülərinə 
görə  düzəltmək  üçün  həssaslığı  müvəqqəti  tənzim  edən 
(BP4)  bloku  vardır.  Sinxronizator-zond  impulsları 
generatorlarının  və  açılıĢ  generatorunun  sinxron  iĢini 
təmin  etməklə  bərabər  AQS,  BP4  bloklarının  və 
dərinlikölçənin iĢlərini idarə edir. 
Müasir ultrasəs defektoskopları ekranda müxtəlif tip 
açılıĢların  alınmasına  imkan  verir  ki,  bu  da  nəzarətin 
informasiya nəticələrini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. A tip 
açılıĢı  ən  əsas  hesab  olunur.  Onun  sxemi  Ģəkil  5.7-də 
verilmiĢdir. B tip açılıĢ məmulatdakı qüsurun yerini təyin 
etməyə  imkan  verir.  C  tip  açılıĢ  qüsurun  nəzarət  edilən 
zonasında yerləĢməsini göstərir.  
Yuxarıda  sadalanan  defektoskopların  ayrılmaz 
hissəsi  yüksək  məhsuldarlıqlı  və  uyğun  proqramla  təmin 
olunmuĢ  mikroprosessordur.  Mikroprosessor  texnikası 
bazasında  hazırlanan  son  nəsl  ultrasəs  defektoskopları 
böyük funksional imkanlara malikdir. Onların elektron və 
defektoskopik  parametrləri  çox  yaxındır.  Belə  ki,  bütün 
cihazlarda  praktik  olaraq  eyni  cür  elektron  kompo-


 
125 
nentlərdən istifadə olunur. Funksional imkanları ilə yanaĢı 
cihazın  qabaritləri  və  çəkisi  də  əhəmiyyət  kəsb  edir.  Ən 
yüngül  və  kiçik  ölçülü  ümumi  məqsədli  defektoskoplar 
içərisində  nəinki    təkcə  Rusiyada  və  bütün  dünyada  bu 
günə  qədər  buraxılanlardan  ümumi  məqsədli  A1212 
rəqəmli ultrasəs defektoskopudur.  
 

Yüklə 2,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   51




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin