Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)issn: 2181-1784



Yüklə 305,38 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/7
tarix06.10.2023
ölçüsü305,38 Kb.
#152683
1   2   3   4   5   6   7
107 Kilichev Bayramali Ergashovich 746-751

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784 
www.oriens.uz 
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 
3(1), Jan., 2023 
749 
Jomapo‘shon – joma va po‘shon
asoslaridan tuzilgan ushbu so‘z sarpo 
kiyitmoq – kuyovga chopon kiydirish marosimini anglatadi. Jomapo‘shon padaroshi 
marosimida amalga oshiriladi.
Sallabandon –
salla – bosh kiyimi, bandon (forscha) bog‘lamoq bo‘lib, voyaga 
yetgan qizlar, ayollarga ota-onasining zimmasidagi vazifa sifatida salla o‘rash bilan 
bog‘liq marosimini ifodalaydi . 
Ko‘rdi – 
sof o‘zbekcha so‘z bo‘lib, 
ko‘rdi
ning maʼnosi to‘ydan bir necha kun 
o‘tib, yangi tushgan kelinni ko‘rib, unga sovg‘a-salom berishdir.
Buxoro shevasidagi taom nomlari ham eʼtiborga sazovor. Quyida ularning 
baʼzilari bilan bog‘liq qarashlarni bayon etamiz. 
Sho‘rbo – 
adabiy tildagi sho‘rva. Uning etimologiyasiga qaraydigan bo‘lsak, 
fors-tojikcha “sho‘r oba”, yaʼni tuzli, sho‘r suv va undan tayyorlanadigan suyuq taom 
(5:86).
 
Piyoba
(piyova) – 
piyoz
hamda 
ob, 
yaʼni suvdan tayyorlanadigan suyuq taom 
bo‘lib, ilgari 
piyoz oba
deb atalib, so‘ng fonetik hodisaga uchrab, piyoba shakliga 
kelib qolgan. 
Moshoba – 
mosh va ob (suv) so‘zlaridan kelib chiqqan taom.
Qurutoba – 
qurut, suv, go‘sht va sabzavotlardan tayyorlanadigan yaxna taom. 
Birinjoba – 
birinj – guruch va suvdan tayyorlanadigan suyuq taom. 
Obiro‘g‘an – 
ob – suv, ro‘g‘an (rovg‘an) – yog‘ deganidir. Obiro‘g‘an 
palovning guruch solingungacha bo‘lgan jarayoni, yaʼni yog‘, g‘o‘sht, piyoz, sabzi 
solingan qismi, adabiy tildagi 
zirvak
so‘zining aynan o‘zidir. 
Ko‘rinib turibdiki,yuqorida 
ob
so‘zi yordamida tarkib topgan taom nomlari 
anchaginani tashkil etadi. Ovqat nomidan tashqari baʼzi suyuqlik nomlari ham 
ob
so‘zi bilan yasalgan. Masalan: objo‘sh – jo‘sh (forscha) qaynamoq degani bo‘lib, obi 
jo‘sh so‘zidan kelib chiqib, qaynagan suv deganidir; g‘o‘lingob – g‘o‘ling – o‘rikning 
quritilgani, turshak bo‘lib, turshak va suv qo‘shib tayyorlanadigan ichimlik nomi (6: 
101). 
Shuningdek, Jondor shevasida shirbirinj, sho‘rtoppa, maydaosh kabi toam 
nomlri ham uchraydiki, ular boshqa hududlarda qo‘llanmaydi. 
Shirbirinj
– tojikcha 
shir – sut, birinj – guruch so‘zlaridan kelib chiqqan bo‘lib, sut va guruchdan 
tayyorlaniluvchi quyuq taomni ifodalaydi. 
Sho‘rtoppa
– lag‘monga o‘xshash xamirli 
taom bo‘lib, tuzli suvda qaynatilib, to‘p-to‘p qilib laganga solingani uchun 
"sho‘rto‘ppa" nomini olgan. 
Maydaosh – 
Jondor shevasida chuchvara shu nom bilan 
ataladi. Mayda-mayda tugilgani bois 
mayda osh
nomini olgan. 



Yüklə 305,38 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin