Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

: 1)
Dominant (kasbga qiziqishning ustun turishi
). 2)
Vaziyat bilan 
bogʻliq (har doim insonni qiziqtirib kelgan shart sharoitlarni roʻyobga 
chiqarish
). 3)
Komformist
. 4)
Kasbiy motivasiyalar (oʻziga yaqin ijtimoiy 
olamning ya’ni yaqinlarini, doʻst va tanishlarining maslahatlari bilan). 

---

148 
L.I.Bamburova musiqa ijrochilik kasbini tanlashga sabab boʻluvchi omillar 
sifatida quyidagilarni ajratib koʻrsatadi: Ijod va musiqa ijro etishga boʻlgan 
qiziqish. Musiqadan zavqlanishga boʻlgan ehtiyoj. Musiqa asarlarini ijro etishda 
oʻzi tashabbus koʻrsatishga intilish. Tinglovchilarning qadriyatini koʻtarish, 
ularga rohat baxsh etish hohishi. Albatta yuqoridagilar musiqa ijrochilik 
faoliyatining toʻliq motivlari emas. Ular faqatgina musiqachilik faoliyatini 
boshlashga olib keladi. A.P.Vasilev tibbiyot xodimi kasbini tanlashning 
quyidagi asosiy motivlarini keltirib oʻtadi
: 1)
Insonlarni davolash istagi. 
2)
Ogʻir 
kasalliklar, qariya, yosh bolalarni ogʻriqlardan xalos etish istagi
. 3)
Oʻz 
yaqinlarining sogʻligʻi haqida qaygʻurish imkoniyati. 
4)
Ilmiy tibbiyot 
muammolarini hal etish
. 5)
Oʻz sogʻligʻi haqida qaygʻurish. 
6)
Moddiy 
qiziqishlar. Motivlarning mustahkamlanishi mehnat faoliyatida ishlovchilarning 
koʻpgina omillarini qondirilishiga bogʻliq boʻladi. Gʻarb psixologlaridan 
V.Vrum va E.Disi mehnat faoliyati motivasiyasini tarkibiy qismlarini ajratadilar. 
Unga koʻra insonlar qanchalik oʻz ishidan qoniqsa, shunchalik ular oʻz ishlarini 
bajarishga kuchliroq harakat qiladilar. Ularni faoliyat jarayonida ragʻbatlantirib 
borilsa, shunchalik qattiqroq ishlaydilar. Bunday yondashuvda amalga 
oshiriladigan ragʻbatlantirish ishchilar faoliyatining mahsuldorligiga bogʻliq. 
Bunda ular faoliyat koʻrsatadigan firma, kompaniya va tashkilotlardan kuch 
oladilar. Bu turli qoʻshimcha imtiyozlar nafaqat ta’lim olish uchun intilish, dam 
olish, korxona tomonidan tashkillashtiriladi. Soʻrovnoma natijalariga muvofiq 
ishdan boʻshashning turi – ob’yektiv, ob’yektiv – sub’yektiv va sub’yektiv 
koʻrinishlarga ajratiladi. Ob’yektiv sabablarga sogʻligʻning yomonligi va 
jismoniy holati, turar joyini oʻzgarishi, ta’lim olishni davom ettirish, tuqish va 
bolani parvarishlash kabilar kiradi. Ob’yektiv – sub’yektiv sabablarga mehnat 
shartnomasining shartlari, kasbiy oʻsish, yuksalish imkonining yoʻqligi va 
boshqalarni kiritishimiz mumkin.