O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti

Diniy - ziyorat turizmi. Bular diniy maqsaddagi sayrlardan iborat bo`lib, 
uning ildizlari tarixga borib taqaladi. Bu kabi sayohatchilarning birinchilari o`rta 
asr ibodatchilaridir. Shu kabi sayrlar o`z diniga ishonch va o`zga dinlarga qiziqish 
asosida vujudga kеladi. Dunyodagi ko`plab musulmonlar Makkai Mukarramaga va 
xristianlar esa Muqaddas er dеb hisoblashadigan - Vatikanga, ibodatxonalar va 
boshqalarni ziyorat qilish uchun sayohat qilishadi. Ziyorat kasallikdan qochiy, 
baxtsizlik, gunoxlarini yuvish uchun ham amalga oshiriladi. Marko Polo (XIII asr) 
hozirgi Shrilanka hududida shu kabi ziyoratlarni ko`rganini aytadi. X1U - XU 
asrlarda Angliya ziyoratchilari asosan Rim va Quddusga borganlar. U vaqtlarda 
sayohatlar ancha qiyin kеchgan: 1388 - yildan boshlab qirol Richard II buyrug`i 

---

24 
bilan inglizlar ziyorat uchun maxsus ruhsatnoma olishlari kerak bo`lgan. 11 yildan 
so`ng Richard II ingliz ziyoratchilari sayohat qilishi mumkin bo`lgan joylardagi 
portlarni qisqartirdi, ba'zi joylargagina ruhsat berildi. Boshqa erdan kеlish uchun 
esa qirolning maxsus farmoni kerak edi. Ba'zi ziyoratchilar diniy zaruriyat bilan 
sayohat qilishsa, boshqa ko`pchilik bunga sayohat ishtiyoqi bilan yoki hayotiy 
turtkilar, o`z hamroxlari bilan quvnoq muloqot qilish uchun kеlishgan. Hozirda 
ham bir qancha qadamjolar bor. Ko`pchilik xristianlar Quddusga Iso Masih qabri 
ziyoratiga boradilar. Islomga e'tiqod qiluvchilar esa Makkai Mukarrammaga xaj va 
umra ziyoratiga boradilar.
1.3. Sayohatga bo'lgan ehtiyojni tug'diruvchi omillar 
Sayohatga tayyorlanayotgan odamlarning motivlarini tushunish, sayohat 
tashkilotchilari, shu jumladan turfirmalar uchun muhim omil hisoblanadi. 
Masalan, biznes ishlari maqsadida sayohat qiluvchi ishbilarmonlarning servisga va 
mehmonxonalarga bo‟lgan ehtiyoji dam olish va ko‟ngil ochish maqsadida 
qiluvchi odamlarning talablari tubdan farq qiladi. 
Ayni paytda odamlar o‟zlarining mamlakati bo‟ylab va xorijga turli sabablarga 
ko‟ra sayohat qiladilar. Biroq ustunlikka ega bo‟lgan sabablar mavjud bo‟lib ularni 
asosiy sabab sifatida ajratish mumkin va aynan ularni sayohat motivlari deb 
ataydilar. 
Sayohat qilish motivlari termini deganda, turistik maqsadida ma‟lum joylarga 
kelishga undaydigan va ularning xohishlarini qondiradigan psixologik va jismoniy 
talablari tushuniladi. 
Sayohat qilish motivlari

Ma‟munlik hissi

 Niyat
 
Maqsadga intilish 
Turistik sayohat
Turist muomolasi