O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 18- son ilmiy tadqiqotlar jurnali



Yüklə 1,04 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/5
tarix12.10.2023
ölçüsü1,04 Mb.
#154794
1   2   3   4   5
Ro‘ziyeva Maxliyo Qayumovna (1)

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
18-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.04.2023
rekordlarga erishish qobilyati; 4) bellashuv vaziyatni tog‘ri tushunish; texnik, jismoniy 
va boshqa tayyorgarlikni turli komponentlarini o‘zaro uyg‘unlikda qo‘llash qobilyati. 
Yakuniy saralash. Vazifa – suzuvchini sport bilan shug‘ullanishni davom ettirish 
maqsadga muvofiqligini baholash va uni yuqori maxoratni saqlab qolishi davomiyligini 
prognozlashtirish. Asosiy mezonlar: 1) tegishli motivatsiya (intilish) ni mavjudligi va 
salomatlikda maxoratni saqlab qolishga moneliklarni yoqligi; 2) sportchini yoshi va 
uni ixtisoslik uchun tanlangan yo‘nalishlardagi eng maqbul yuqori natijalarga 
muvofiqligi; shuningdek, yuqori mahoratini saqlab qolish davomiyligi; 3) erishilgan 
tayyorgarlik holatini saqlab qolish uchun zarur organizmni zahira imkoniyatlarini
mavjudligi; 4) oily yutuqlar sporti bilan shug‘ullanishni davom ettirishga yordam 
beruvchi ijtimoiy va moliyaviy sharoitlar mavjudligi. 
Suzuvchilarni birlamchi saralash va ularni kelgusida ko‘p yillik tayyorgarligi 
samaradorligi saralashni birinchi bosqichda jahonni ko‘plab kuchli suzuvchilari suzish 
bilan shug‘ullana boshlagan yoshdagi, yani 7-9 yoshli bolalarni jalb qilishga ko‘p 
jixatdan bog‘liqdir. Maktabgacha yoshdagi bolalarni mashg‘ulotlarga jalb qilishda 
quyidagi holatlarni hisobga olish maqsadga muvofiqdir. Birinchidan, sportcha 
qobilyatlarni erta prognozlashtirish uni ishonchliligini pasayishi bilan bog‘liq. 
Shuningdek, zamonaviy sportchilarni tayyorlash muddati shug‘ullanishni erta 
boshlagan suzuvchilarni yuqori natijalarga erishish uchun maqbul yoshga yetmasdan, 
o‘rtaroq suzish bilan shug‘ullanishni to‘xtatishlariga olib keladi. Va nihoyat, 
maktabgacha yoshdagi bolalar bilan shug‘ullanish faqatgina sog‘lomlashtiruvchi 
yo‘nalishga ega bo‘lsagina, maqsadga muvofiqdir. Sifatli birlamchi saralashni zaruriy 
sharti - uni bolalarni 30-40 ta mashg‘ulotlardan iborat boshlang‘ich suzishga o‘rgatish 
jarayonidan so‘ngo‘tkazishidir. Tegishli amaliyot istiqbollilik baxolashning 
ob’ektivligini sezilarli darajada oshiradi, chunki aks holda, boshida birmuncha 
yaxshiroq suzadigan bolani iqtidorli suzuvchi sifatida qabul qilish mumkin. Bolalar 
ommaviy tarzda hayot uchun zarur ko‘nikmalarni o‘rganishini ta’minlanadi. Birlamchi 
saralashni muhim tamoyili – maqbul yoshda yuqori natijalarni erishishni belgilab 
beruvchi xislatlar va qobilyatlarga yo‘naltirilganlik. 
Ko‘pgina murabbiylar suzish texnikasini tezda o‘zlashtirishga, yani o‘tib ketuvchi 
xususiyatga ega belgiga; yanada yomoni – suzuvchilar uchun nospecifik sinamalar – 
osilib tortimishlar, o‘tirib - turishlar soni, kaft dinamometriyasi ko‘rsatkichlariga katta 
etibor qaratishadi. Suzuvchilar uchun bunday nospecifik sinamalar natijalari ularni 
istiqbollik mezoni hisoblanadi Shu tariqa, suzuvchilar ko‘pyillik saralash jarayonini 
birinchi pog‘onasinim samaradorligi yoshga xos rivojlanish davomida kam 
o‘zgaruvchan turg‘un va mashg‘ulot ta’siriga bir oz beruluvchan belgilarga yo‘nalishni 
nazarda tutadi. Bunday belgilarga, xususan, maxoratlik belgilarni kiradi. (2 jadval) 
Aynan yangi shug‘ullanuvchini tashqi maxoratini baxolash va uni asosiy antropometrik 
ko‘rsatkichlarini o‘lchashdan boshlab ko‘p hollarda, sportcha suzish istiqbolligini 
aniqlash boshlanadi. Bunda gavdasi proportsional tuzilgan baland bo‘lgan, ixcham tana 
vazni silliq (rel’yefi aniq ko‘rilmaydigan) mushak tizimi, ingichka to‘liq va bilaklar



Yüklə 1,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin