Pedagogika tariyxı pán sıpatında. Eń áyyemgi dáwirlerden b e. VII ásirge shekemgi tálim-tárbiya hám pedagogikalıq pikirler. VII ásirden XIV ásirdiń birinshi yarımına shekem Orta Aziyada tárbiya, mektep hám pedagogikalıq pikirler

Aristotel’ (b.e.sh. 384-322jj) Platonnıń shákirti, ullı grek filosofı pedogogika teoriyasın jaratıw hám rawajlandırıw islerine salmaqlı ules qosqan. Ol Stagir qalasında táwip shańaraǵında duńyaǵa kelgen. Platon álemdi ideyalar duńyası hám hádiyseler duńyası dep ekige bólgen bolsa onıń shákirti Aristotel’ (Arastu) álemdi bólinbeytuǵın, bir pútin dep hám nárselerdi ózinen ajıratıp bolmaydı dep túsindiredi.

Aristotel’ 20 jıl dawamında Platon Akademiyasında tálim aladı. 343 jılı Makedoniya taxtınıń miyrasxorı, bolashaq ataqlı áskerbası Aleksandr Makedonskiydiń tárbiyashısı bolıp xızmet etedi. 335 jılı ol Afinada Likey atlı jeke menshik mektebin ashadı. Ol «Kategoriyalar», «Analitika haqqında», «Birinshi hám ekinshi analitika», «Tonika», biologiyaǵa tiyisli «Jan haqqında», «Haywanlar tariyxı», «Haywanlardıń kelip shıǵıwı», filosofiyaǵa tiyisli «Matematika», etikaǵa tiyisli «Nikomax etikası», «Endem etikası», siyasatqa baylanıslı «Politika», «Politiya», kórkem óner hám ritorikaǵa tiyisli «Ritorika», «Poetika» shıǵarmaların jazdı.

Aristotel’ tárbiya dáwirin dáwirlerge bólip, onı 21 jıl: bala tuwılǵannan 7 jasqa shekemgi dáwir, 7 jastan 14 jasqa shekemgi dáwir (er jetiw dáwiriniń baslanıwı) hám 14 jastan 21 jasqa shekemgi dáwir dep úshke bóledi. Onıń pikirinshe balalardıń jasın usılay etip dáwirlerge bóliw tábiyatqa tolıq say keledi.

Aristotel’ ul balalar 7 jastan baslap mámleketlik mekteplerde oqıwı lazım dep túsindiredi. Sonıń menen birge 5 jastan 7 jasqa shekem keleshek mekteptegi sabaqlarǵa tayarlıq kurslarına qatnap, ol jerde ana tili, gimnastika, muzıka, súwret sabaqları elementlerin úyrene baslawı kerek dep kórsetedi.

Aristotel’ bala tárbiyasın mámleketlik is dep qaraydı hám onıń hámme puqaralar ushın birdey bolıwın jaqlaydı. Ol hár bir puqara ózinshe jasamaydı, ol barlıq puqaralar sıyaqlı usı mámleketke tiyisli, mámlekettiń ayrılmas bir bólegi. Mámleket ol haqqında ǵamxorlıq etedi, - dep kórsetedi. Ol dene tárbiyasın, ádep-ikramlılıq hám aqıl tárbiyasın bir-biri menen tıǵız baylanıslı dep qaraydı.