Pedagogika tariyxı pán sıpatında. Eń áyyemgi dáwirlerden b e. VII ásirge shekemgi tálim-tárbiya hám pedagogikalıq pikirler. VII ásirden XIV ásirdiń birinshi yarımına shekem Orta Aziyada tárbiya, mektep hám pedagogikalıq pikirler

Áyyemgi Rimde pedagogikalıq ideyalardıń rawajlanıwı. Áyyemgi Rimde b.e.sh. III-I ásirlerde ilim, ádebiyat, tariyx pánleri, arxitektura hám súwretlew óneri rawajlanıp bardı. Tábiyǵıy ilim tarawında b.e.sh. II ásirde Ptolomey «Al’magest» shıǵarmasın jazıp, onda álemniń geocentrik sistemasın bayan etedi. Diofant «Arifmetika», Papp Aleksandrskiy «Matematika toplamı», Vitruviy «Arxitektura haqqında 10 kitap» shıǵarmaların dóretti. Tit Liviydiń «Rim tariyxı», Korneliy Tacittiń «Annallar», «Tariyx» shıǵarmaları júzege keldi. Kórkem shıǵarma tarawında Ovidiy «Muxabbat ilimi», «Metamorfozlar» kibi duńyaǵa belgili shıǵarmaların dóretti.

Ullı pedogog Mark Fabiy Kvintilian mektepke tiykar salıp, «Oratordı (sózge sheshenlikti) tárbiyalaw haqqında» degen shıǵarmasında óziniń pedagogikalıq pikirlerin bayan etedi. Ol birinshi gezekte oqıtıwshılardıń óz qaniygeleri boyınsha tereń bilimge iye bolıwın talap etedi. Kvintilian balalardı úyde emes, mektepte oqıtıw ideyasın ilgeri súredi. Bala shańaraqta erkelik etedi, nátiyjede bala aqıl hám dene tárbiyasınan ayırıladı, sonlıqtanda balanıń mektepte oqıǵanı maqul degen pikirdi aytadı.

Kvintilian óz pedagogikalıq kóz-qaraslarında insannıń tábiyǵıy belgilerine, balalardıń tuwma qábiletlerine itibar qaratadı hám olardı joqarı bahalaydı. Onıń pikirinshe balalar jaslıǵınan baslap tárbiya alıwı kerek.

Kvintilian Aristotel’ sıyaqlı 5 jastan 7 jas aralıǵın mektepke tayarlıq dáwiri dep esaplaydı. 7 jastan baslap olardı mekteplerde oqıtıw lazım dep kórsetedi. Kvintilian oqıtıwda kórgizbelilikke ulken itibar qaratadı, sonıń menen birge tálimde izbe-izlik hám sistemalılıqtıń bolıwın talap etedi. Bolashaq oratordıń este saqlaw qábileti hám kórkemlep sóylew dárejesi joqarı bolıwı kerek. Bul qásiyetlerdi balaǵa mektepke shekemgi dáwirden baslap úyretip barıw kerek dep kórsetedi. Balaǵa júdá kóp nárseni úyretiwdiń zárúrligi joq, biraq bilgenlerin puxta eslep qalıw qábiletin rawajlandırıw kerek deydi. Kvintilian balalarǵa qosıq yadlatıw oratorlıq tárbiyasında júdá jaqsı qural dep kórsetedi.

Ulıwma Kvintilian Rimde mektepke tiykar salǵan, áyyemgi pedagogikanıń birinshi teoretigi hám ámeliyatshısı sıpatında húrmetke bólenedi, hár jılı ol Vespasiana imperatorınıń qımbat bahalı sawǵaları menen sıylıqlanadı.