Ташкент давлат транспорт университети «электр ҳаракат таркиби» кафедраси
Yüklə 168,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
l
/ daq miqdorida sarflanganda yetarli himoya ta’minlanadi. Karbonat angidrid gazi ballonlarda suyuq xolda keltiriladi. 1 l karbonat angidrid gazining bug‘lanishida 506 l gaz hosil bo‘ladi. 40 l hajmli ballonga 25 l karbonat angidrid gazi joylashtiriladi va u 12,5 m 3 gaz hosil qiladi. Karbonat angidrid gazi muhitida payvandlash uchun quyidagi turdagi jihozlar ishlab chiqarilgan: A-547-U, A-547-R, A-577-U, A-929, PDPG-30 va boshqalar. Ta’mirlash ishlab chiqarishida A-547-U yarim avtomatlashtirilgan jihozi keng qo‘llaniladi, u 0,8-4,0 mm qalinlikdagi metallni payvandlash imkonini beradi. Elektrod simining diametri 0,6 mm dan 1,2 mm gacha bo‘lishi mumkin, uzatish tezligi 140-600 m/soat , tok 300 A ni tashkil etadi. Payvandlash uchun VS-300V to‘g‘irlagichidan foydalanish mumkin. Bunday ta’mirlash usuli kuzovlarni ta’mirlashda alohida ahamiyat kasb etadi. 31 Gazli payvandlash va payvandlab qoplash. Ta’mirlash ishlab chiqarishida gazli payvandlash o‘zining soddaligi va universalligi, murakkab va turli payvandlash va payvandlab qoplash ishlarini bajarish imkoniyati mavjudligi sababli keng qo‘llaniladi. Kuzovlarni ta’mirlashda gazli payvandlash boshqa turdagi payvandlash usullariga nisbatan ko‘proq ishlatiladi. Bir qancha turlardagi yonuvchi gazlar mavjud bo‘lib, ularning har birining o‘zini yonish harorati mavjud: shahar gaz tarmoqlaridagi maishiy gazning yonish harorati – 2000 °C, propanbutanning yonish harorati – 2600 °C, atsetilenda esa – 3100 °C. Yonish harorati boshqa gazlarga nisbatan yuqoriroq bo‘lgan atsetilan kengroq qo‘llaniladi. U rangsiz gaz bo‘lib, turli qo‘shimchalar mavjudligi sababli o‘ziga xos hidga ega. Atsetilen quyidagi sharoitlarda portlaydi: - 450-500 ᴼ C haroratgacha qizdirilganda, bir vaqtda bosimni havo hamda kislorod aralashmasi bilan 152-196,2 kPa gacha ortishi va uchqun, ochiq olov yoki boshqa olov manbai mavjud bo‘lsa; - qizil mis yoki kumush bilan uzoq vaqt aloqada bo‘lsa; - generatordagi suv harorati 60-70°C dan ortiq bo‘lsa. Kislorod rangsiz, hidsiz gaz bo‘lib, uning 1 m 3 og‘irligi 0 °C haroratda va 981·10 2 Pa bosimda 1,429 kg ga, 20 °C harorat va shunday bosimda esa 1,312 kg ga teng. Sanoatda kislorod havodan qattiq sovitish usuli bilan olinadi. Payvandlash ishlari uchun tarkibidagi aralashmalar miqdori 0,8-1,5 % dan ortiq bo‘lmagan toza kislorod ishlatiladi. Kislorod payvandlash ishlari uchun ballonlarda, 147,5 kPa bosim ostida keltiriladi. 32 Alyumin qotishmalardan tayyorlangan detallardagi nuqsonlarni bartaraf etish. Mashina detallari korpuslari tayyorlanadigan AL2, AL4, AL9 alyuminiy qotishmalari ularni payvandlashni qiyinlashtiruvchi qator xususiyatlarga ega. Sifatli payvand birikmasini olish uchun oksid plyonkasini bartaraf etish yoki uni yuzaga kelishini istisno qilish talab etiladi. Oksid plyonkasi hosil bo‘lishini istisno qilish va bartaraf etishning turli usullari qo‘llanadi: mexanik, kimyoviy, himoya gazlari va boshqalar [2]. Erish harorati yashirin bo‘lgan alyumin qotishmalarini qizdirishda ularning rangi o‘zgarmaydi, shuning uchun ularni qattiq holatdan suyuq holatga o‘tishini deyarli sezib bo‘lmaydi. Agar qo‘shimcha choralar ko‘rilmasa (astar va boshqalar) erigan metall oqib ketishi mumkin. Issiqlik o‘tkazuvchanligi yuqori (kam uglerodli po‘latga nisbatan 3 barobar katta) bo‘lganligi sababli payvandlash joyi tez soviydi, shuning uchun payvandlashda kuchli issiqlik manbalari yoki detalni dastlab isitish talab etiladi. Alyuminiyning payvand choklarida payvandlashdan keyin sovish jarayonida kengayishi kattaligi sababli katta cho‘zuvchi kuchlanishlar yuzaga keladi, shuning uchun tegishli choralar ko‘rilmasa, darzlar hosil bo‘lishi mumkin. Alyumin qotishmalardan tayyorlangan detallardagi nuqsonlar gaz, elektr yoyli va argonli yoyli payvandlash yo‘li bilan bartaraf etiladi. Darzlar yuzaga kelishi ehtimolini istisno qilish yoki sezilarli kamaytirish uchun detalni payvandlashdan oldin payvandlanayotgan matall qalinligiga ko‘ra 180-300°C gacha qizdirish maqsadga muvofiq. 33 Qoplash materiali sifatida 1,6-3 mm diametrli AMG, AMG3 simlari yoki asosiy metalldan tayyorlangan simchiviqlardan foydalanish mumkin. Payvandlashdan oldin qoplash materiali mexanik yoki kimyoviy usul bilan moy, turli ifloslanishlar va oksid plyonkasidan tozalanishi kerak. Qoplash materiali tozalangandan so‘ng sovuq suvda yuviladi va 60-100 °C haroratda quritiladi. Payvandlash yoyi grafit plastinada hosil qilinadi va yetarli darajada qizigandan so‘ng detalga o‘tkaziladi. Argon-yoyli payvandlashda erimaydigan elektrodi sifatida VA-1A turidagi volfram simchiviqlar qo‘llaniladi. Shuningdek VP1 me’yorlangan volfram elektrodlari volfram simchiviqlardan ham foydalanish mumkin. Gorelkaga o‘rnatiladigan elektrod diametri payvandlash toki kuchiga bog‘liq. Belgilangan tok kuchi uchun mos diametrdan katta bo‘lgan elektrodlardan foydalanishga ruhsat etilmaydi, chunki elektrodni qizish harorati kichikroq bo‘lishi natijasida tokning elektron emissiyasi kamayadi. Alyuminiy qotishmalarni payvandlash uchun himoya materiallari sifatida A markali sof argon ishlatiladi, uning tarkibida ko‘pi bilan 0,003- 0,005 % kislorod va ko‘pi bilan 0,01-0,04 % azot bo‘lishi mumkin. Argon 14715·10 3 Pa bosim ostida 40 litrli ballonlarda keltiriladi. Argon sarfi asosan payvandlanayotgan metall qalinligiga bog‘liq. Alyuminiy qotishmalardan tayyorlangan detallarni argon-yoyli payvandlashda qoplash materiali sifatida alyuminiyli qotishmalarni gazli payvandlashda qo‘llaniladigan sim ishlatiladi, faqat bu holda simning diametri 1 mm ga kichik bo‘lishi kerak. 34 Mahsulot sifati, shu jumladan elektr harakat tarkibini ta’mirlash sifatiga yuqori talablar belgilangan. Harakat tarkibining ishonchliligi yuqori b о‘ lishini ta’minlash uchun ta’mirlash ishlab chiqarishining texnologiyasi va madaniyatini oshirish bilan bir qatorda ta’mirlash sifatini samarali nazorat qilishni ham ta’minlash kerak. Ta’mirlash sifati. U turli sabablarga bog‘liq: ta’mirlashda foydalanilayotgan texnologik hujjatlar, ta’mirlash jihozlari va uskunalari, ehtiyot qismlar, ta’mirlash obyektining holati, ya’ni uning yedirilish va shikastlanish darajasi, materiallar xususiyati va boshqalar. Ta’mir sifatini boshqarishda nafaqat nuqsonlar va yaroqsizlik holatini о‘ z vaqtida aniqlash imkonini beruvchi, shuningdek ularni yuzaga kelishini ta’mirlash texnologik jarayonlarini boshqarish, ijrochilar tomonidan bajarilgan ishlar sifatini nazorat qilish va depo rahbariyati tomonidan tezkor nazoratni tashkil etish y о‘ li bilan, oldini oluvchi eng samarali nazoratni tashkil qilish alohida ahamiyat kasb etadi. Yüklə 168,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|