Türkçesi: Hilmi Ziya Ülken

Önerme  XLIII,  scolie. 
—  Bu  metni  Court  Traité  ile,  (II,  fasıl  XV)  ve 
“Zihin Reformu” ile (27) karşılaştırınız.
Önerme  XLIV,  önerme  sonucu  II. 
-  Bu  tanınmış  bildirisinde  ve 
ardından  gelen  kanıtlamada  sub  quadam  aeternitatis  specie  kelimeleri  için 
genel olarak kabul edilen “herhangi şekilde ya da bir ezelilik manzarasın- 
da” çevirisinin kullanılabileceğine kani olmadım. Species kelimesinin Spi­
noza’da iki anlamı var: O bazen yanlış görünüşü belirtir diyelim, dördün­
cü bölümde, fasıl XVI böyledir. Bazen de türü belirtir, cinsin karşıtı olmak 
üzere (Üçüncü bölümde, önerme 30 scolie veya önerme 56’nın bildirilişi.) 
Önerme  45’in  scolie’sinde  Spinoza  bu  kelimeyi  açıkça  ikinci  anlamda 
kullanıyor.  Sub  specie  aetemitatis,  Spinoza’nın  beşinci  bölümde  kullandığı 
(önerme  23’ün  scolie’si)  sub  duratione’in  karşıtıdır.  Şeylerin  varlığı  soyut 
olarak, bazı özleriyle her türlü münasebetleri dışında tasarlanabilir; böyle 
bir halde, onların başka şeylerle münasebetleri bakımından sürede gerekti­
rilmiş bir yerleri vardır. Onlar kendi başlarına göz önüne alınacak olurlarsa, 
özleri ezellikte mutlak varlığı değilse de -çünkü bu yalnız Tanrı için doğru­
dur-,  fakat  varoluşun  sınırlı  bir  kuvvetini,  istenen  şartlar  temin  edilince 
varoluşlarını  sürede  sağlayan  bir  kuvveti  gerektirir.  Başka  deyişle,  Tan­
rının özü  mutlak olarak var olmaktır, bunun için de o ezelidir: özel veya 
tikel bir şeyin özü başkalarıyla aynı zamanda, ya da başkalarından sonra 
var olmaktır: bu şey bir özü olduğu zaman ne kadar ezeli ise, şimdi de o 
kadar zorunlu olarak ezelidir: öyle ise onda bir ezelilik türü vardır.