Yardılamaq, kömək ləmək

 
Qıssa  
 :
 basık
5
, qısıq, yoğun, küt, qalta
9, 
bokur 
< boğ\ qıssa boyun: boğur boyun. 
 
Qıssağlı
8
: tez, aşıqıs, ivədi
1
, çapçanğ
4
, aldıraşlık
9
, 
toktosuz
4
 
 
Qıssanmaz
: qiyan, tələsik
 
Qıst 
: < kəsit, kəsqit. 
Qıstak
14
: sıxıntılı. 
Qıstamaq
14
: tə’kitləmək, israr. 
Qıstıtmaq
: < kəsmək, bölmək.
 
Qısur 
: < qıs, əsgiklk.
 
Qisyan
: < qusan, qustaqan, qustaq, isyan.
 
Qış qıran
: onikinci
 
ay, aralık
1
 
Qış 
: < qıç < gec. (gecə, gec).
 
Qışarmaq
: kəsərmək, yatmaq, uzanmaq
\ 
Qışar
:
 yat, 
uzan.
 
Qışartmaq
: əymək, bükmək
 
Qışıq 
: əyrilmiş
 
Qışqırar
13
: quzqun. 
 
Qışqırı vermə
k: təşviq etmək.
 
Qışqut
: cəza
 
Qıt 
: az, anlayışı qıt, küt, qat, təbəqə, yan, yak, 
qıssa.
 
Qıtal 
: seyrək, kəmyab\ qıtalan zatlar.
 
Qıtay
3
: kökürök
5
 mıncıq, döş mıncıq, boyunbağ.
 
Qıtır 
: güc, quvvə.
 
Qıtırdaq
:  suxari, bisküvit.
 
Qıtlıq 
: çıtırım, çılşırım, bulaşlıq, qızlık, qıslık, müşgül.
 
Qıv 
: qırv < qırıv: qırıx.
 
Qıvalmaq
14
: qıvanmaq
14, 
sevinmək. öğünmək. 
Qıvanmaq
14
: qıvalmaq
14
: sevinmək. öğünmək 
Qıvartmaq
14
: qoparmaq, sökmək. 
Qıyıq
14   
: qırıq, tikə, parça. 
Qıyıklanmaq
14
: tikələnmək, parçalanmaq, tiliş-tiliş 
olmaq. 
Qıvılcım
: 
1
 < qo. qov, kuy
9
, köv: kovruk, ot\ 
-
 
2
 < qop. 
qopırcık, qopmuş uvuq lar\  
3 
< 
met
 
(ı <> r)
 < qırıvcım 
< qır. qırıntı, qırık
 
Qıvılcım
: çakmak, uçkun, çakım , yaşın, ıldırım, 
çağılğan, yarğa, nayzağay, otık
13
  
 
Qıvırmaq
: anğışmaq, qayğımaq, tasamaq, 
qussələnmək
 

 
sözün özü 
 
 
115
Qıvırmaq
: qığırmaq, burmaq, bükmək, dartıtmək, 
dartmaq, sapmaq\ hara qıvırdı, allah bilir\ uydurub 
söyləmək\ yalanarı qıvırmaya başladı 
 
Qıvra 
: ivəcən.
 
Qıvranmaq
: acı çəkmək\ yoksulluk içində qıvranmaq. 
 
Qıvrav 
: tavlı, tovlı, dartılı, burulı. 
 
Qıvrıklı
: bacaraklı, uyumlu.
 
Qıvrıq 
: çəngəl, ucu əyri.
 
Qıvrıq
: < qıyrıq. əyri. 
Qıvrım - qıvrım
: bıcır - bıcır, biçik - biçik, burum - 
burum, dalqalı - dalqalı, dal - dal.
 
Qıvrım 
: qıvrıntı, dönəməç, dolama, dolayı, dalqa, 
çevirmə, sapma, yuvarlaq, büzük, burum, qatlama, 
tavlancak, tavtar(saç).           
 
Qıy 
: kıy
13
, əyri yapmaq, uzaqlaşmaq, uzanmaq, 
əyilmək, qıyıq gözlü\
 
Qıya baxış
: yan baxış
 
Qıya  : 
cinayət
 
 
Qıya
 : cinayət. 
 
Qıya 
: cinayət\ kəsik, əğri, yan, yaya
 
Qıya
14      
: əyri, çapraz, yan. 
Qıyaq 
: ac\ dış\ vəhşi, yırtıcı
 
Qıyan 
: üzücü, kədərləndirən.
 
Qıyı 
: qıraq, kıran.
 
Qıyık  
: dolaşan, qazak, qayak, gəzən, qayıq: üstünə 
minmiş, minmiş.
 
Qıyıq 
: (əyri) < qıy, kıy
13
. əyri yapmaq, uazaqlaşmaq, 
uzanmaq, əyilmək\ qıyıq gözlü\ nazik, incə
 
Qıyılmaq
9
: incəlmək, nazikmək, əyilmək. qırılmaq.
 
Qıyım - qıyım
: dilim-dilim.
 
Qıyın
4
: çətin, zor.
 
Qıyıv 
: möhkəm, basımlı
3.7,
 bərk, bərik, tutalı, qararlı, 
durunkli
8
, çin
9
, qayıtmaz
9
 
Qıyqaç
: qıyqak, əyri büyri, dolaşıq.
 
Qıyqak
: qıyqaç
, 
qırık, qıyıq, əğri.
 
Qıymaq
: incə parçalara bölmək\  
əsirgəməmək
: 
bilim yolunda heç bir şeyə əsirgəməmək\ hər bir 
şeyə qıymaq , acımadan etmək,  öldürmək: necə 
qıydı
: əsirgəmədi vurdi ! Sən ona necə qıydın ! 
gözəllərə qıymaram: əsirgələrəm.
 
Qıymaq
: (qıt, qıs. qır) muzayiqə etmək: kəsmək, 
qırmək, üzmək, çəkinməmək, yarmaq, ayırmaq, 
qəbul, razılıq\ gəpləmək\ görmək
 
Qıymaq
14
: etmək. eləmək. 
Qiymə
: qıyma, qıya, qıyqacı, qıyıq, qırışma, kəsmə.
 
Qıysov
: iti .
 
Qıyşmaq
14
: əyrilmək, yönəlmək, sapmaq, 
meyillənmək. 
Qıyşıru
14
: əyri, yönli, sapıq, meyilli. 
Qıyşturmək
14
: çevirmək, caydırmaq, döndərmək. 
Qız
14
 : bahalı. 
Qızamıq
4
: pamador\ sürxək, qızılca.
 
Qızarmak
:allaşmak, allamak.
 
Qızdırmaq
: öcəşdirmək
 
Qızğaldak
5
: alala, gəlincik, köknar
4
.
8
 
Qızı qısrağı: 
 qızları qadınları.  
 
Qızık  
: qıdık, qısık, qın, qısık (sık, dolu) diləkdaş, 
rəğbət, meyil, istək, dartı, güvən, həvəs, qınık, 
əlaqə.
 
Qızık görüng: 
maraklı, çəkici.
 
Qızıklanma:
 qıdıklanmaq.
 
Qızıklı  
: istəkli. sarqon
 
Qızıl ağız
: sarsak, səfehləyən.
 
Qızıl qabık
: yabanı soğan.
 
Qızıl quş
: doğan
1
.
3
.
7
, tarlan
2
, şunkar
6
.
9
, laçınılasın
3
, 
elquş
8
.
 
Qızıl suyu
: altın yalatkan.
 
Qızılçı
9
 
: çuğundur.
 
Qızımtıl
: qonqur.
 
Qızımtılsarı
: sarıqılt
 
Qızışdırmaq
: bahalatmaq.
 
Qızışdırmaq
: körükləmək, təşviq etmək\ qavqanı 
körükləmək.
 
Qızqalanlı
8
: uyqun, ilginc, yaxşı.
 
Qızqı  
: tutqu, hirs
 
Qızqın 
: çalık
at
, hızlı
 
Qızqın
: qov <> qov ; qovsıq, qovzqın <> qızqın.
 
Qızları qadınl
arı: qızı qısrağı 
 
Qızlık 
: qıtlık , 
qıslık
 
Qızma
: tərikkək, asıvı, əsəbi
 
Qızmırı
: > qırmızı
 
Qoba
8
: quba, ulu, böyük\ quba qaz: ullaqan ; ağ qaz\ 
quba
 met
 > baqu > bakı.
 
Qobud
 : < q
ab
. küpəvər, 
met
 > pükki
8. 
Qoca 
:  < kovca < kov. qab ?\ uca\ yaşi ağmιş, köhnə
\ 
Qocalık 
: çallık\ 
Qocalmaq:
 çalvaklamaq
9
\ 
 
Qocalmaq
: < qoz 
= 
kov. qozğalanmaq
8 = 
qovzalmaq, 
kovzalmaq, qatalmaq: qalanmaq.
 
Qocaman işçi
2
: əməkdar: iş görsətən, ardagər
4
, 
işgər
8
 
Qocur
: zor 
 
Qoç 
: qoca, uca, çok, qoçkar
9
 
Qoçaq
: yüksək, uççak, ucak, edərmən
 
Qoçqar
11
: qoç 
 
Qoçqun
: coşqunlı, burunu yelli.
 
Qoçmaq
: partlamaq\ qoçurtmaq: partlatmaq.
 
Qoçurmaq
: coşmaq, uçurmaq, qoğzamaq, 
qaldırmaq.
 
Qoduk
 
: kutuk, küçük, qüdə, kotiğan
4
, qödək
9
 > kudək 
kodö
5
,  qoyuk, külə, bücür
1
, basar, bəsdə boy, 
töpös
3
, mıkır
4
, kəltəbakay
6
, karsak
7
, qιsrak, kəltə
8
, 
pistək
9
, pindək
9
.
 
Qoğuncu
: izçi, tə'qib edən.
 
Qohum
: ğarnaş, qohum - ğuçum
8
(qavçum).
 
Qoxmaq
: < qorqmaq, qoruqmaq, qorumaq.
 
Qoxulu
: qapas, isli, dımıq, ğabsal olma.
 
Qoqalı
: < gurğ+ alı. gur - gurlu, qor - qorlu, gurultulu.
 
Qol   
: kar, əl,  barmaq, yan, tərəf, qanat, yeng, bölük, 
bölüm, baldak
8,  
dal, tikə, parça, qab,  baydaq, 
fürsət, budax, buta. bud, aymak, ayrık, sektör, 
kəsiş, avdan
4
, bölük, əl, dəsdə, darmağ, üyə, üzüv, 
tutum, çəkim, topluq, takım, ekip, qurup, dizi, yön, 
yol, yayım, sərim, uzanım\ devriyə gəzən əsgər, 
bəkçi, qaravıl: sıla çıkmaq: devriyə çıkmaq. 
Qola almaq
: şəfaət ; himayə etmək, qollamaq 
Qol - qol
: yol - yol. 
Qol - qanat
: yardımçı, püştiban.
 
Qol çalmaq
: çavak çalmaq. çəpik çalmaq.
 
Qol çəkmək: 
əl ilə sürmək, imzalamaq
 

 
sözün özü 
 
 
116
Qol dənətmək
 : kullamaq, işlətmək.
 
Qol 
paltarda
: yeng\ yengsiz geyim (qolsuz): qorsaqca
8
, 
cılıqqa > lenge.
 
qol vermək: kömək etmək, yapışmaq  
 
Qol vermək
: inanmaq, boynamaq, boyun qoymaq, 
müti' olmaq
 
Qol 
: çıkış - çukuş, çuxurluq, çıkışlık.
 
Qol  : 
əl çalmaq, şaraklatmak.
 
Qol 
: iki təpə arasında alçaq topraq. dərə, iki 
yüksəkligin arası
 
Qol  : 
yol, qollanmaq: yollanmaq. uzanmaq.
 
Qol
9
 
: barmaq (kordalamaq, kurdalamaq, 
qurdalamaq: barmaqlamaq) 
Qola 
: yardım
 
Qolak 
: əlsiz, çolak, qolsuz.
 
Qolastı
: bağlı, bağımlı, müstə'mərə.
 
Qolavramaq
8
: 
əldən düşmək.
 
Qolay 
: < qol: əl, al. alay, alaylı, əlverişli, alımlı, 
yakımlı, tutumlı, alay, alaylı, əlverişli, alımlı, 
yakımlı, tutumlı, yakın, ən yakın, asan, 
onqoy,onqay, unqay, kulay, yaylı, caylı, köylü, 
yaylı
3
, caylı
7
, onğay
6
, kullanışlı, hasat, yavuş: 
yavuz, yavaş, aram, ılıq, yakcı, yumşak.
 
Qolay
1 
: anlamlı, əl verişli, anılan, anıla bilən, 
asat < hanqsat
8
 < anğ: anlayış. 
 
Qolaylaşmaq
: əl ələ sürmək, əlləşmək, yanaşmaq, 
yakınlaşmaq, yakınlık etmək, birləşmək, cütləşmək, 
cima' 
 
Qolbaşçı
9
: başqan, elbaşı. 
 
Qolçak  
:.
 
Qolçak
:< quyurcak, qurcak, kuyıcak, kuyışak, şəbeh 
< qur. qurmaq, qurulmuş, düzəldilmiş, yasanmış, 
qondarılmış, gəlin
2
, qursak
3
, qurçak
5
, koğırçak
6
, 
koçak
9
\ kuyıcak tiyatır: maryonet\ səndəlin dəsdəsi, 
dəstək\ qol bağ\ qoltuq. 
qolda qıçda, 
qulakda 
dağlanan simğə, taxılan əlamət, alıq.
 
Qolçaq
: < qurmaq\ qurulmuş, yasanmış,                    
doğal olmayan. 
Qoldamaq
: gizləmək, əlləmək.
 
Qoldaş 
: əməkdaş, həmkar.
 
Qoldav 
: püştiban, yardım
 
Qoldavlık
: baqış, kömək, yardamlık
 
Qoldayaq
: çəlik, baston, əsa.
 
Qolqadaxlı
: qadağalı, qolqarama, bağlı, bağımlı 
 
Qolqana
: sıçan
 
Qolqarama
: qolqadaxlı, qadağalı, bağlı, bağımlı.
 
Qolqoymaq
: himmət eləmək.
 
Qollamaq
: yapışmaq\ kollatın: yapışqan. 
Qollamaq
: güdmək, gözətmək, qorumaq, çevrəni 
yoklamaq\ karamaq, kullamaq, əlləmək\   
dəstəkləmək\ ayırmaq
\ 
Qollanmaq
: yollanmaq, 
hərəkət etmək, yardımlaşmaq.
 
Qollu 
: güdühçü
 
Qolluk
: qılp, manşet. 
 
Qolluq
: qolçuq, yengəyə ; qola bağlanan şərit 
(polisılərdə).
 
Qolmaq
14
: istəmək. 
Qolsuz
: qolak, əlsiz, çolak  
 
Qoltaş
: dəmir börk.
 
Qoltğa
14
: istək, hidyə. 
Qoltuk
: 
- 1)
 < qol + tutka. qolun tutan yeri 
-
 
2) 
< kov. 
kovtuk. kovluk: dəlik, oyuq yer, kopak, kamak, 
bürgü, qatlaq\ körfəz 
 
Qoltuk
9
: körfəz.
 
Qoltuklaşma
q: birbirinin əlini tutmaq\ qoltuklamaq: 
əlini tutmaq, yardım etmək.
 
Qoluqlamaq
: qoluplamaq, qoldamaq.
 
Qoluplamaq
: qoluqlamaq, bağlamaq.
 
Qomaq
14
 : qoymaq. 
Qom 
: < göm. gömülən, gömmək\ 
Qom
4
: 
şiş, kom, 
kop, köp, gəp, kombalaq, hörgüç.
 
Qomaq
14
: qoymaq. qodmaq
14
,  
Qomlamaq
: qomparmaq, yağlamaq, şişirmək, 
qopalmaq, qonqarmaq, qurulmaq.
 
Qomparmaq
: < qop. qomlamaq, qopalmaq, 
qonqarmaq, qurulmaq, qurum ; çalım satmaq, 
böbürlənmək.
 
Qomşuluk
: kürşəlik
7
.
 
Qomum
: genəl, büt
5
, yumum.
 
Qon bura
: qoy bura\ qonulan: qoyulan.
 
Qon 
: yapışmaq anlamı ifadə edir(qonşu: yapışık)\ 
qonu: ilgili şey, yapışılan şey. qulpulanan nəsnə.
 
Qona
9
  
: qurumuş, keçmiş, çakşıl
8
, keşimiş, 
keşiyib, əsgi\ qona adət: əsgi adət.
 
Qonaq sakla
maq: qondurmaq
9
.
 
Qonaq
: qoruk, mane', əngəl, pürüz, püsgül, kəpək.
 
Qonaq
9
: məkə, qarğıdalı < qon. qonmaq, məkə 
dənələri
 
köçəyin üstünə qonmuş
 
olduğundan bu
 
adı almış\ qonaklıq
9
: məkəlik
 
Qonaq
9
: söz qonağı
:
 sözə qonmaq
,
 sözün ortasına 
girmək
:
 birinin sözünü kəsmək
,
 sözü əngəlləmək
 
Qonaqçı
: qurqun.
 
Qonaqlıq:
 quram, yığıncaq.
 
Qonalğa
: otraq, ev.
 
Qonalqı
9
:
 gecəni keçirmə yeri, qonağın özü.
 
Qonam
: < qonmaq. qınam, qəbir. 
 
Qonam
: məzar, qəbir
 
Qonamçılık
: govustan > gurestan.
 
Qonarqa
: qalarqa. 
 
Qonarsız
: sonsuz, ayaqsız.
 
Qonç
  : qonğak, basılacak yer.
 
Qondalak:
 qadalak, qındalak.
 
Qondalav
: dalaş, həyəcan, rahatsızlık, huzursuzlık, 
niyarançılık
 
Qondara: < qon + dara. ayağı qondurub şəkilin 
çəkmək ; daramaq\ 
(gön: bərk\ yönt + dəri 
=
 
davamlı + dəri??)
 
Qondara
: düzətmə, yasama, doğal yok, sənət
 
Qondarma:
 donqılı, donlı: gizli, saxta 
 
Qondura
: < qondurmaq: tikdirmək
8, 
otutmaq, 
yerləştirmək. 
 
Qonduraçı:
 etikçi
4
, ayaqqabçı: itikçi
3
, ötükçi
5
.
 
Qonğaklanmaq
: < qon üzərinə qonmaq.
 
Qonğırmaq:
 tütləşmək 
 
Qonğuşmaq
: qonuşmaq. bir yerə oturmaq, bir yerə 
oturmak, birə bir(bərabər); həp bərabər 
qondurmaq.
 
Qonqaq
: > qona > qana > xana. oturaq.
 

 
sözün özü 
 
 
117
Qonqarmaq
: < qop. qopalmaq, qomparmaq, 
qurulmaq, qurum, çalım satmaq, böbürlənmək, 
çöməlmək, çömbəlmək, şişmək, əsmərləşmək
 
Qonqır
: ənnabi, qızımtıl, qonqıras, qonqırsı.
 
Qonqırılmaq
14
: yerindən sökülmək. 
Qonqırı
: tüt
 
Qonqırsı
: qoxu
 
Qonquraş
: qırmızı, tüt.
 
Qonqursama
q: qoxumaq, iylənmək.
 
Qonşı - qolan
: qohum - qonşı, qonşular.
 
Qonşi 
: qonaşi, qonasi, görşi
8, 
yantaşık, tutşi: tutaşi, 
tutasi.
 
Qonşu olmak
: aralaşmak  
 
Qonumsuz
9
: 
yerində durmaz.
 
Qonuşmaq
:, 
 
Qonuşmaq
: < qonmaq, qonşulaşmak, 
aralaşmak(aralık: müştərək), qonşu olmak, 
genqləşləmək
5,
 gəngəşləmək
 
Qop 
: < kov. qovmaq, kovmaq < kavidən. boşatmaq.
 
Qop 
: gop: göt\ qoparmaq: gopurmaq: yerindən 
qaldırmaq, götürmək, qaldırmaq
 
Qop 
: yardım\ qolundan qopanı elə: əlindən gələni 
elə\ qop vermək: yardımlamaq
 
Qopalaq:
 inqilab.
 
Qopam qopa
m: dəsdə - dəsdə, quram - quram, 
qurap - qurap, quruh - quruh.
 
Qoparış
14
: təhrik. 
Qoparılmış:
 < qabar <> kopar.
 
Qoparmaq
9
: < qabar <> kopar. küvərmək, şiş  
köpərmək, çəkmək, 
qıvartmaq
14,
 
çəkip çıkarmaq: 
vurdu başın qopardı, dikətmək, düzmək, yapmaq\ 
qaldırmaq: duvar qoparmaq ; yapmaq\ dam 
qoparmaq. 
 
Qopça
: çıngəl.
 
Qopmaq
: < köpmək. 
Qopmaq
: sökülmək, ayrılmaq, çıkmaq, yırtılmaq, 
qalkmaq.
 
Qopundi
: inqilab, qopqun.
 
Qopuz
: < kovuz
9 
< kov. oyuq, kovpuz, kavıs. komuz
5
 
Qora 
: qorunmuş yer. < qoruq < qoraq < qar. 
qaramaq: qoruqlamaq, çəmbərə salmaq, avlu, 
ağıl, qorqı, qorıq, saray. qonaq\ at qorası: at ağılı.
 
Qorab 
: gözəkçi, görəkçi, görəyçi, qorayçı, qoran, 
qoryan.
 
Qoraka 
: çanak
ka
, kəkəz, gəvşək, qap - qacak, 
oyulmuş.
 
Qoran 
: gözəkçi, görəkçi, görəyçi, qorayçı, qorab, 
qoryan.
 
Qoranc
: difa, qoraq.
 
Qorayçı:
 gözəkçi, görəkçi, görəyçi, qorab, qoran, 
qoryan.
 
Qorxaq
: ürkək. 
 
Qorxizilmək
8
: 
gözgörilmək.  
 
Qorxmaz
: qaşqa
 
Qorxulu
: edərmənç, ayılğan, imənç
 
Qorxusuzluk:
 dinclik, əmniyyət.
 
Qorxutma:
 çəkləmə
9
, qısma, sınırlama, təhdid, 
xətləmə, hədələmə, qərə qorku gəlmə.
 
Qorxutmək
: qoruqlamaq, qorqutlamaq, qoqudlamak, 
qoqdalamaq, qorqdalalmaq, qodğalamaq > 
qədəğən
 
Qorxuzan
: batır, yürəkli.
 
Qorkak
: < qor < qar. qorukan, güdən, qorkançak, 
ağöddək.
 
Qorkaklık
: basık
5
 
Qorkmaq
: gözləmək, anğlamaq, tiksinmək.
 
Qorkmaq
: qorgunmaq, qoruqmaq.
 
Qorkula
1
: qorkudmaq ötrü kukula. bekar gəzən. 
qaraltı, sürtünbəç.(mətərsək) 
Qorkunç:
 ayılğanç, qorkulanç, imənçi, hopli > xofli.
 
Qorkutmaq
: < qar. qoruqa qoymaq, hədələmək, 
həddə qoymaq. 
Qorkuzmaq: 
ürküzmək. 
 
Qorqan
8
: qala, qorunma aracı. hisar, ağ dam, qəsr, 
küşk, salım, aman, dinc, kök.
 
Qorqud
: görükçi, gözəkçi, gösçi, görgitçi, görgir, 
görgüd.
 
Qorra 
: ayaqları ağ at\ iğdiş.
 
Qors 
: bərk < qarçamaq: qarçamaqka. qatılaşmaq, 
yoğunlamaq, sərtləşmək
 
Qorsaqca
8
:
 cılıqqa, yengsiz geyim (qolsuz). 
 
Qorsanmaq: < qor: od. 
qaşınmaq, irənmək, 
çaqanmaq, coşmak, qarışmak, canına od düşüb 
yanmaq.
 
Qoru 
: qora, qorqı, qorıq, saray. qonaq.
 
Qorucu
: < qara. gör. görəçi.
 
Qoruk 
: qonaq, mane', əngəl, pürüz.
 
Qorukçu :
 qaravıl, cığırçı, sınırçı.