Yardılamaq, kömək ləmək

 
Qaypaq
: yalançı.
 
Qaypımaq
: zivmək < qaypak < qay: sürülən, zivən 
 
Qaypız 
: dərə, keçit, boğaz\ qapalı yer, yel 
tutmayan, toprk atda ; bərk daş qat, bərklik.
 
Qayra
14    
: dalı, geri.(> qeyrə?).
 
Qayramaq
4
: qəddəmək.
 
Qayratmaq:
 geritmək, pisətmək, izərmək, dalarmaq, 
qayramaq, yatırmaq.
 
Qayrılmaq
14
 : qayıtmaq, çönmək.  
Qayrışmaq
: yarışmaq, bir şeyi bölməkdə yarışmaq.
 
Qayru  
: geri  ; izə dönmə, yanma, qaytarı\ geri 
vermək: qayru vermək
5
.> ğeyrh.
 
Qaysı 
: gülgək ərik.
 
Qaytadan
: yamaşğadan, yamaşğandan, yanğadan, 
yenidən(dubarə).
 
Qaytağ 
: qayat, cavab.
 
Qaytalama
: yeniləmə, təkərləmə.
 
Qaytalav  :
 qaytarmaq, kırıxmaq, gerikmək, 
tikrarlamaq.   
 
Qaytarı  
: gerisinə,  təskərisinə, yanma , geri, qayru, 
izə dönmə\  geri vermək: kayru vermək
5
.
 
Qaytarmaq
: saldırmaq.
 
Qaytmaq
: qarmaq, qurumaq.
 
Qayuklanmaq
: qaymaqlanmak.
 
Qayurmaq
: marak göstərmək, düzətmək, önəm 
vermək, məşqul olmaq, düşünmək, ilgilənmək, 
e'tina etmək, saymaq, qorumaq, işə bağlamaq, 
itmək(davam vermək). 
 
Qayza
 : 
batır, cəsur.
 
Qayιnboyun
6
:
 Qarιndaş: qohum – aqraba.
 
Qazak 
: qayak, qıyık: qayıq: üstünə minmiş, 
minmiş, gəzən, dolaşan. 
 
Qazamat
: < qazıq, tələ
 
Qazanc  
: düşəvit
9
, girdəç, aslam
14
, düşüm
9
, gəlir, 
verim, gömü
8
, xazinə tapavat\ qazanılan qazanc: 
tapan tapavıt
 
Qazanc
: tabış - tüşim
4
, kirəşə
5
, aslam
14
, utuk
9
, 
yengüv
4
, cenqu
5
, yenək.
 
Qazanclı
: tapavatlı, gəlirli. aslamlı
14
,
 
Qazanmaq
: bacarmak, iyiləşdirmək, sona 
çatdırabilmək, bitirmək, işləmək, yaratmak, 
aşırmaq.
 
Qazban
 : qazan, qazban, qazağan mancanıqla atılan 
daş.
 
Qazık 
: balaca dam. karo
məcar.
 
Qazıq 
: çiş, çüy, heyvanı bağlama çiviı, yonulmuş  
takta mıx. 
 
Qazıntı  
: qapak
5,
 oyuk, çukur, dərin dərə.
 
Qazmaq
: < k
ısmaq
9.
 yeməyin bərkiyib yapışmışı.
 
Qazmaq
: çanımaq
9,
 açmaq, kəsmək, baltalamaq, 
çapmaq, qovuşmaq, çatmaq, oymaq, dörcələmək
8,
 
eşələmək, aktarmak
4
, sökmək, sukılav
4
, sokonov
3,
 
kovmaq, kavmaq, qaşımaq, belləmək, aşınmaq, 
aşındırmaq, çıkatmaq, kövləmək\ qartof kövləmək: 
qazıp çıkarmaq. 
ünğərmək
14
. 
Qazmaq
: kəsmir, kəmək.
 
Qer
12
 
: yer, ev\ qerlə: evlən.
 

 
sözün özü 
 
 
112
Qeyin 
: 
- 1)  
< qaynak, qalaq, qaynamış, qaynatılmış: 
qayın - ana\ qayın - ata\ qayın - ağa 
- 2)
 < qeyin + 
ağa. Sonrakı ; geriki ağa, qohum, qeyin
9:
 geri, 
sonra, arka.
 
Qeyin
9
 
: < qeyin + ağa. Sonrakı ; geriki ağa, qohum, 
qeyin
9:
 geri, sonra, arka\  geriyə getmək:  geyin 
getmək, çəkinmək\ geyninqə qara: arkana bak\ 
qeynidə qalmaq: qeynidə qalmaq\ geyin yanmaq: 
geri dönmək\  geyin yandırmaq: geri çevirmək\ 
geyinsiqə: sonra, keyinçə: sonra.
 
Qeyqaç 
: < kay(əyri, büdrək) + qaç 
=
 
met 
çıq 
=
 sıq. 
kayka, kaykı, kaykınsı, qayıkmaq\ koni, təpəli, 
qabarıq, uçqur yer
 
Qeymaq
: qaymaq, qatımaq: bərk, qatı, qalın, qalı.
 
Qeyrə 
: < geri. dalısında, sonra < geyrək 
=
 geyrü: 
dalı, son . 
Qeyri 
: < geri, qayquri: dalısı, dalıdaki, 
sonraki, arkası, artdakı. 
Qeyrət  
: güc, batırlıq\ yaşlı, ağ saçlı\ 
qeyrətli:
 
gərişli, çəyə
8
 
Qeyri 
: < geri, qayquri: dalısı, dalıdaki, sonraki, 
arkası, artdakı\
 Qeyrə  
: < geri dalısında, sonra < 
geyrək 
=
 geyrü: dalı, son.
 
Qeysi 
: < kak
9
. kaksı, qurumuş.
 
Qeytər 
: dolandır, döndər, izə ver, izinə qov, dala 
qov  
 
Qeyz
 
: < qızmaq. hinc, öfkə.
 
Qəba 
: < kapa ( örtən).
 
Qəbil 
: < kibil, kimi...
 
Qəbilə 
: < kopala, komala
 
Qəbir  
: < qab. qılıf, kobur, qubba, gömüt, qonam, 
sin\ 
qəbir daşı:
 heç qonuşmayan
 
Qəbul etmək 
: boş gəlmək, alçaq gəlmək, qalmaq, 
boş vermək.
 
Qəbul etmək: 
boynamaq, boyuna almaq, alışmaq, 
boyun qoymaq, bəğənmək.
 
Qəbz 
: < qab. kəpəz.
 
Qəddiyən
(midad)
: çıtlayıc, yonquç, yontıç, yonuç, 
uclatıç.
 
Qədəğən
: < qadağa < qadamaq.
 
Qədəğən: < 
qodğalamaq, qorqdalalmaq, 
qoqdalamaq, qoruqlamaq, qorqutlamaq, 
qoqudlamak,. 
 
Qədəğənləmə
k: qorxutmək, qoruqlamaq, 
qorqutlamaq, qoqudlamaq, qoqdalamaq, 
qorqdalalmaq, qodğalamaq > qədəğən.
 
Qədəm 
: atım, adım. 
 
Qədəm 
: uğur, addım\ qədəmli: uğurlı.
 
Qədər 
: < qıt\  bir qıt: bir qədər\ < qıtər. ölçü. çəkə
9
, 
cərgə, sınır, hədd\ < dəğər. yurdu\ bir iynə qədər: 
bir iynə yurduca. dəğər, dək, dəğin, yazğıt, yazmış, 
görəcək
3
.
7
.
 
Qədim 
: arxa, erqə, burun, əsgi
 
Qədir vermək 
: 
met
(dəğ 
=
 qəd)
 
< dəğər. alqılamak, 
tanımak, bilmək, uklamak.
 
Qədizləmək
: avar qoymaq, quruqlamaq, gic qalmaq, 
kicəlmək, quruqa düşmək.
 
Qəfəc
  : qovuc, ovuq, su quduqu(kovduqu).
 
Qəfəs
 
: < kəpəz < qab. tor, pəncərə
9
, tikmə
3
 
Qəflət 
: aymazlık, dalqı.
 
Qəhbə  
: qarabet, kaltak, kantay, orrası
8
, oynaşsı
3.7
. 
seçmə, suyukayak
6
 
Qəhrəman
: < qara + man, qaraman
5
, qayaman, 
batır. bökə
8
, böyük, güclü.
 
Qəhvaltı
: < qarın + altı, ağız alma.
 
Qəhvei 
: koqur tüstü
4
, kürən, yanık rəng\ kürən at: 
yanık at\ yağızka, orta qırmızı ; qara boya. yağıb 
yer: yerüzünün rəngi\ yağız at 
 
Qəhveyi 
: körən
3
, kalampir tüsti
4
, kürön
5
, qara kürön
5
, 
qonğur
8
.
9
.
 
Qəlb 
: < qal (qalamaq), uca. hündür\ qələmə. 
qalıma: yüksək çadır\ (< qalba, qablaq, qəb?).
 
Qələbə 
: yenmək  
Qələmə 
: < qal (qalamaq), uca. hündür, qəlb, qalıma: 
yüksək çadır.
 
Qələmlik
: qamışlık
 
Qələyan
: < qalxmaq. qalxan. qaynayan.
 
Qəliz  
: bərk, kuyu
5,
 tüt\ quyu bozuk: bətər axlaqsız.
 
Qəliz  
: qat, sıx.
 
Qəmiz 
: qısır sütü, baytal sütü
 
Qənarə
  : < qın. qınara,  
Qənarə 
: < qın. qınara, ittiham yeri, 
 
Qənarə 
: qınara < qınqır < qın. ittiham yeri, 
darısqamak. darısqılığın sözü ; haləti ; işi.
 
Qənarı 
: ev turağayı
 
Qənarı 
: ğanar, xilal
 
Qərar 
: < qara: görünüş, görüntü, bəlləşik, 
anlaşma, sözləşmə, görüşmə, tapışma, buluşma.
 
Qərar 
: < qaralamaq: nişanlamaq, göz öynünə 
almaq, qaraltı, görüş, qaralan, qarğı\ göz qararı: 
göz görüşüynən ayarıynan, göz çəkimiylə, 
ölçüsüylə\
 Qərarilə:
 < qara. qaramilə, baxmağilə 
 
Qərarilə 
: < 
qarayilə
 < gərəkilə, qara. qaramilə ( 
baxmağilə) 
 
Qərarlaşdιrm
ak: gəlişdirmək, gəlişmək, gəlip bir 
qarara varmaq, seçimə gəlmək.
 
Qərarsızlıq 
: arısalda
9
, tərəddüt
 
Qərəntinə
: < qara. baxıb göz altına alma yeri.
 
Qərgin
1
 
: soğuk.
 
Qərib 
: < qır. qırılmış. didərgin\ yalanğaç, qalac
 
Qəş
 : 
baqınlıq, sara xəstəliyi.
 
Qəşo 
: at kırğışı, qaşlığıç, qaşav, at darağı, 
qaşılağuc.
 
Qətə' 
: < qıt
 
Qəvşəmək
: < kov. qovşamaq
8,
 
gəvşəmək, boşatmaq, 
tökmək, danışmaq.
 
Qəyy 
: < gey. qeytərmək. geri vermək. qaynamaq.
 
Qəzetə 
: çaqu
9
, çavı, savı, Jurnal. 
Qəzetə
: çaqu
9
, çavı, savı, jurnal
 
Qəzəb 
: < ğızıv
 
Qibtə
 : 
imrənti, imrənmə.
 
Qıcımaq
4
: qaşımaq, təhrik olmaq ; etmək.
 
Qıcımlanmaq
6
: qırışmak  
 
Qıcınmaq
: təhrik olmaq
 
Qıcışmaq
: qaşıqmaq, qiciləvik, qıdıklanıv, kımırcı
7
.
 
Qıç 
: dalı, arka.
 
Qidərmək
: getərmək, götürmək qaldırmaq.
 
Qıdıq 
: < qızık(d<>z)\ qıdıqmaq: < qıp. qıpıldamaq: 
dəbəşmək, dəbətmək\ qızık, diləkdəş, rəğbət, 

 
sözün özü 
 
 
113
meyil
 
Qıdıqlanmaq: 
qızıklanma  
 
Qıf 
: ağızlık, buranka
3
, kuyğuç
5
.  
Qığılcım
: yıldırar nəsnə, ulduz quruğu. 
Qıqıç 
: bulağayçılık, fitnə
 
Qıqıntı
  : kör  -könə, cır – cındı.
 
Qıl 
: çüçür, çüprək, keçi tükü.
 
Qıl(mak)
: iş 
 
Qılavlandırmaq
: quşqurmaq, ürək vermək, təhris, 
təhrik.
 
Qılavlı 
: tanılğan.
 
Qılça 
: qılsık, tük kimi\ balığın xırda sümüyü.
 
Qılçık 
: qılsık, tük kimi, qıltıq \ balığın xırda sümüyü. 
tikan tikan balığ sümüyü. 
Qılçıklı 
: çasraşık, pürüzli.
 
Qılıf 
: qıf, barmakçıl, kaput.
 
Qılığan
: > qələyan. həyəcan, dolqunlanma
8
, 
doluqma, dalıqma
 
Qılık - yoruk
5
:qιymιl, 
iş, qιmιldι, fe'l, yol, çəm, adət, 
meyl, endik, istək, yeriyiş, davranış, basıl, axıl, 
hərəkət, gedişat, gediş. cürüm - türüm
5
, yörüm-
durum
7,
 qιlιk - yoruk
5
, yeriş - duruş, xuy.
 
Qılık 
: biçim, pişin
4
, kelbet
4,
 axlaq.
 
Qılıq  
: qιymιl, 
iş, qιmιldι, fe'l, yol, çəm, adət, meyl, 
endik, istək, yeriyiş, davranış, basıl, axıl, hərəkət, 
gedişat, gediş. cürüm - türüm
5
, yörüm-durum
7,
 qιlιk 
- yoruk
5
, yeriş - duruş, xuy.
 
Qılıqsız 
: axlaqsız, azqın.
 
Qılıqsız
 : bədaxlaq.
 
Qılınc 
: feil, hərəkət.
 
Qılış  
: qanık, usuş, ötüş, üzüş, yasav, istək, 
rizayət, usul, məntiq
 
Qılışdıran
7
: vasitə, araçı, ortamçı
5
, yaraştıran.
 
Qılışık  
: rizayət, ödəşim, ötüşüm, uzulış, usulış, 
usuş, qanık.
 
Qılqış
8
 
: bulanış, qarışık\ ürək ğılğış: ürək aynış
4
, 
ürək dönmə.
 
Qılmaq 
: tutmaq, toy qılmaq ; tutmaq.
 
Qılman
 : oğlan, bala.
 
Qılp  
: qolluk, manşet.
 
Qıltaq
  : qaltaq, atın yəhər yeri.
 
Qıluvçi 
: qılavuz, başlık.
 
Qımık  
: qınık, qısık: gərəgindən çok dolu\ 
qımıldamak.
 
Qımıldamaq
: əsmək, titrəmək, dəbəşmək, 
ırğıldamaq, silkələmək.
 
Qımızçı
: ayakçı, sağar .
 
Qımmaq
: qımdıdmaq, yatırmaq.
 
Qın
  
: < qon, soxulmaq yeri. 
Qın  
: qızık, qısık (sık, dolu) istək.
 
Qın
14
 : 
qınanc, işkəncə. 
Qınışmaq
14
: qınşmaq
14
, yaşmaq, gizləmək. 
Qınamaq
14
: cəzalandırmaq 
Qın iş 
: qara iş, ağır iş 
 
Qın qın 
: çaş - çaş. qıy - qıy.
 
Qın 
: < qon. qınam, qonam\ zulum, qınav
 
Qina  
: qanaxlıq, qanax, qanık, doyum, doyu, 
doyax.
 
Qınak 
: müttəhim, ittiham.
 
Qınaq
   : sınaq. 
Qınğaq
  : tırnaq. 
Qınalı  
: < qın. qınaklı, əxlaksız (onu bir qına) 
qınamalı .
 
Qınalmaq
: zorlanmaq.
 
Qınamaq
: cazalamak, müttəhim etmək, ayıblamak. 
çırpmak, tapmaq, qaqmaq, taqmaq, təpmək, 
çəktirmək, basmarlamaq, sıxmək, çeynəmək. 
işkəncələmək, qısqıncamaq darıtmaq, başa 
vurmaq, uzun danışmaq, yerilmək, yermək
 
Qınanc :
 qayğı, ökünc, ğayğı, toqatlıq, qəm 
peşmanlıq.
 
Qınanclı
: çətin.
 
Qınanmaq
: ökünmək, peşman olmaq.
 
Qınat  
: kinet, kenet, qenet, həmən, elə birdən, 
birdən, güdüsüz, düzədən, ansızın, iskərməstən, 
ustumtuk, andavsız,  duymadan.
 
Qınav 
: zulum, qın.
 
Qıncıkdırmaq:
 tıncıqdırmaq, bapıb sıxmaq. 
Qınçılık: 
pəsqəlçilik, bükdənç , asğınçılık, müzahimət, 
mə’təlçilik.
 
Qındalak
: qadalak, qondalak.
 
Qındırmaq
14
: yönətmək, gücətmək, təşviq etdirmə\ 
qındırış: təşviq, 
 
Qını 
: günah, suç
 
Qınık  
: qımık, qısık: gərəgindən çok dolu\ 
qımıldamaq.
 
Qinq
4
 
: səs.
 
Qınğak
14
: dırnaq
. 
Qınğır
14
: əyri, yan. 
Qınqır 
: toğalak, dövürtük. ziyil.
 
Qınnık
15
: göbək.
 
Qıp+ 
: qır, cuda, çım qızıl
\ 
Qıp - qızıl
: acı qızıl (acı: 
tünd) ala qızıl, qızıl ala.
 
Qıpcınmaq
: incimək, yaralanmaq.
 
Qıpı 
: < qap. cıqqılı qab.  'ı'  
və
 'ık'  kiçildən əklərdi 
qıp 
=
 qap +
 
ı. qıpık.
 
Qıpık 
: < qap. cıqqılı qab. qıp + ık,.  'ı'  
və
 'ık'  
kiçildici hərflərdir qıp = qap +
 
ı.
 
Qıpırdak
: < qap. qapalmalı. qıp + ır + dak.
 
Qıpırtı 
: < qap. qapa – qap.
 
Qıplama
: yalançı
 
Qır  
: çöl, kül rəngi, ağ, çal(qır saqqal), açık sarı, 
ağçıl sarı, ağsır, ağ - sarı, sorğılt, boz\ yer.
 
Qır. 
: üz, yol, kəs, vur, bas, sıx, cır, yıx, öldür,  
biç, yen, keş, sap, saç, saş.
 
Qır 
: < quru, qurqaq
9
: çöl
 
Qır 
: qaymaq\ qırlamaq: qaymaqlama
 
Qır 
: qıs, qın, kəs
 
Qırak  
: çət, çet, çətəl
9
, yabançı, yad, yaka, uc - 
çək
9
, son, sınır, uc - bucak, qıyı, kıran.
 
Qırakdan
: çetdən, kıyıdan
1
 
Qıran - qırana 
: qırha - qır.
 
Qırat 
: yakın, yan.
 
Qıratğan
: öldürücü.
 
Qırbaç
9
 
: qamçı, dövək (göndən yapılmış).
 
Qırcanmaq
: 
(< qımaq) qırıq. qırıq incə oyun, işlərlə 
bir şeyə varmaq istəmək,
 aynımaq, əzilmək, 
qısranmaq. 
kurnaz. kurnazlıq. 

 
sözün özü 
 
 
114
Qırcıldatmaq: 
qıcırdatmaq
 
Qırçam
9
 
: soğuk alğımı, soğuk alğılığı, alam üşümə, 
yel ilə savrularak yağan yağmur\ qırçamak: yağış ; 
yağmur ; qarın yavaş yavaş yağması.
 
Qırçamak
: yağış ; yağmur ; qarın yavaş yavaş 
yağması.
 
Qırxmaq
: < qırmaq. qırtmaı
 
Qırxmarak
: sürtük, hər şeyi bilmək istəyən, çok 
maraklı olan.
 
Qırğıl
14
: qırçıl
. 
Qırıcı   
: qırma\ könül qıran, könül əzən: düz iş 
görməyən.
 
Qırıq  
: kərtik, 
çıxıq bertuk
14, 
kəsik. qırıs, qısır,  
qırış, kərtik - kərtik: kəsik - kəsik.
 
Qırılıb tökünmə
: qırtarab dillər tökmək\ qırım - qırım: 
qırta  - qırta\ qırıtmaq: xoş görünmə çabasıylə 
çalımlı yerimək.
 
Qırılmaq
: çak - paçakmaq
9
, parçalanmaq.
 
Qırıltuk
9
 
: qısqanc, günücü.
 
Qırım 
: qırma, indirim, təxfif.
 
Qırıntı  
: artık, çıkıntı.
 
Qırış 
: < qır ; qırsı.
 
Qırışdırmaq: 
çatmaq, buruşdurmaq, büzmək 
(qaşları).
 
Qırışmak
: qıcımlanmaq
6
 
 
Qırışmal
: çingənə, şamatacı, yosma.
 
Qırkbağır
: göyş(gəviş) gətirən heyvanların üçüncü 
midəsi, yüz qat, min qat.
 
Qırqavıl
: solğun, dağ xoruzu ; horazı
5
.
 
Qırqı 
: 
1
 < kıy: hey, hay, gıy (vurmak), bağırmak\  
-
 
2
 < qara + qu: güdükçü, ovçu, alğır, şahbaz, baz
 
Qırqıl 
: ağ düşmüş saç\ qır(ağ) + qıl(tük).
 
Qırqıt 
: cerceviz.
 
Qırqlıc 
: qayçı.
 
Qırlanq 
: ara çəkini bəllədən üyşməlik, tummuq, 
püştə, mərz\ uzaq, əl çatmaz, dərə təpəli yer, 
dağlık yer
 
Qırma  
: qırım, indirm, təxfif.
 
Qırma 
: qırıcı\  könül qıran, könül əzən: düz iş 
görməyən.
 
Qırmaq 
: < kərtmək, kırtuk, kertük, kirtük\ qıymaq, 
muzayiqə etmək: kəsmək, üzmək, çəkinməmək
 
Qırmız çıraq
: qızıl şam.
 
Qırmız 
: < qızmır, qızmış, qızqılt
\ Qırmızı:
 qızmırı.
 
Qırna 
: < qır ; qıran.
 
Qırov
 : cıza, incə buz.
 
Qırp
 : çırp, çıp, oqla, at, dəy.
 
Qırsı  
: qırış< qır 
 
Qırtış
15
: başarısız
 
Qısarqa
: nəzdikbin  
 
Qisas 
: qana - qan, qan etmək.
 
Qısıb 
: sıkıb\ qısıb 
=
  pısıq  
=
 basıq\ qısıb  
=
  bıçık , 
biçik.
 
Qısıq  
: qımıq, qınıq, basık
5
, qıssa: gərəgindən çok 
dolu\ qın, qızık, (sık, dolu) istək\ qımıldamak.
 
Qısıldamaq
9:
 
pıçıldamaq.
 
Qısım  
: basınc, basım, basış, sıkış, ölçü, sıxım\ 
barmaq qısım: barmaq basımı.
 
Qısınmaq
14
: büzülmək. 
Qısır 
: doğmayan, verimsiz.
 
Qısırdal:
 boğaz, iki qat, ağır ayak, alkın
9
, yüklü.
 
Qısqanan
: günçi
9
, qısqanç.  
 
Qısqanc
: qırıltuk
9
, günücü, qıssanc
 
Qısqanma
: kin güdmə < qıs(+ sanğ\ + canğ\ + qanğ), 
müzayiqə etmək, pəxillənmək  aynımak, əzilmək, 
qırcanməq, ciciklənmək, qarıncımaq, çəkəməmək, 
qarnaz (qarnı almaz), qarnı dar, qarın qısmaq, 
qarnı burmaq (ağrımaq) 
 
Qısqın
3
: qabırqa, qabırcak
8
, qutu, cə'bə, cumba, 
komba, kümbə, bəsdə.
 
Qısqıncamaq 
: çəktirmək, basmarlamaq, sıxmaq, 
işkəncələmək, qınamaq. 
 
Qısqınc
14
: çimri, pinti.
 
Qıslık 
: qıtlık , 
kızlık. 
 
Qismət olsa
: istəsə, qalasa. 
 
Qısnaq
: < qıs. qasnağ, qapsnaq < qab. qablayan, 
çevrəyən, çəmbər.