Aztu “Sənaye ekologiyası və hft” kafedrası FÖVQƏladə hallarda idarəetmə giriş FÖVQƏladə hallarin aradan qaldirilmasinin

Ballar	İntensivlik
Nəticələrin qısa xarakteristikası
1	Hiss olunmayan		Ancaq seysmik pribor ilə ölçülür.
2	Lap az		Ancaq sakit oturan insanlar hiss edə bilər.
3	Zəif		İnanlar çox hissəsi hiss edir.
4	Hiss olunan		Qabların və şüşələrin titrəməsi ilə hiss olunur.
5	Mülayim		Binaların ümumi silkənməsi, mebellərin titrəyişi. Pəncərə şüşələrinin çatlaması, yatanların oyanması.
6	Müəyyən qədər		Hamı tərəfindən hiss olunur, binalar yüngül zədələnir.
7	Güclü		Daş binalarda çatların əmələ gəlməsi. Antiseysmik Konstruksiyalı taxta binalar dağılmır.
8	Çox güclü		Dağlarda və torpaqda çatlar əmələ gəlməsi, binaların güclü zədələnməsi.
9	Dağıdıcı		Güclü zədələnmə və daş binaların dağılması.
10	Boşaldıcı		Torpaqda böyük çatların əmələ gəlməsi, sürüşmələrin baş verməsi, uçqunlar, daş tikililərin dağılması, dəmir yollarının deformasitası.
11	Fəlakət		Yerdə enli çatların əmələ gəlməsi, çoxlu sayda uçqunların və sürüşməsi, daş binaların tamamilə dağılması.
12	Güclü seysmik fəlakət		Torpağın ölçüsü dəyişməsi, çoxlu sayda çatların uçqunların, sürüşmələrin baş verməsi, bütün tikililərin dağılması.

Zəlzələ zamanı əhalinin xilas olunmasında çətinliyə səbəb onun birdən yaranması, güc və qüvvələrin axtarış-xilasetmə dəstələrinin dağıntı sahələrinə çatdırılması, zərərçəkənlərin sayının çox olması insaların yaşama müddətinin məhdudiyyətin qoyulması və xilasedicilərin ağır şəraiti. Belə ki, zəlzələ olan sahələr ümumiyyətlə binaların və tikililərin dağılması sahəsində partlayış və yanğınların baş verməsi, istehsalat qəzalarının yaranması, qısa qapanmalar, yanğın törədici mayelər saxlanılan yerlərdə kipliyin pozulması, çatların yaranması ilə nəticələnir.

Qəza-xilasetmə işləri və təxirəsalınmaz işlərin əsas məqsədi zərərçəkənlərin, uçqunda olanların çıxarılması, ilk tibbi yardımın göstərilməsi, növbəti müalicə üçün xəstələrin daşınması.

Zəlzələ zamanı qəza-xilasetmə işlərinin təşkili üçün qoyulan tələblər aşağıdakılardır:

1. Əsas qüvvələrin əhalinin xilas edilməsinə yönəlməsi.

2. Qısa müddətdə zərərçəkənlərin xilas edilməsi və təhlükəli sahələrdən qorunması.

3.Qəza-xilasetmə işlərinin aparılması uyğun texnologiyanın və üsulların tətbiqi.

4.Vəziyyətin dəyişməsinə reaksiya operativliyi.