Fevral inqilabı və Azərbaycan. 1917-ci il fevralın
23-
də Petroqradda fəhlələrin tətil və nümayişi ilə
285
başlanan demokratik inqilab fevralın 27-də 67 minlik
paytaxt qarnizonu əsgərlərinin nümayişi ilə özünün ən
yüksək zirvəsinə çatdı. Fevralın 28-də inqilab qələbə
çaldı. Elə həmin gün Dövlət Dumasının Müvəqqəti
Komitəsi «Petroqradda qayda-qanun yaratmaq, idarə və
şəxslərlə əlaqəni təmin etmək» məqsədilə hökumətin
funksiyalarını öz üzərinə götürdüyü barədə bəyanat verdi.
Bir gün əvvəl isə ölkədə inqilab proseslərinin inkişafında
başlıca rol oynamış fəhlə Deputatları Sovetinin
Müvəqqəti Icraiyyə Komitəsi öz işinə başladı.
1917-
ci il martın 2-də II Nikolay Rusiya çar
mütləqiyyəti tarixində son, lakin taxt-tacı tərk etmək
haqqında ilk manifesti imzaladı.
Martın 2-də ölkədə real hərbi-siyasi güc olan
qurumun
– Petroqrad Fəhlə və Əsgər Deputatları
Sovetinin bilavasitə dəstəyi ilə Müvəqqəti hökumət təşkil
olundu. Hökumətin öz qarşısında qoyduğu əsas vəzifə
ölkədə qayda-qanun yaratmaq və yeni Rusiyada
kon
stitusiya quruluşunu qanuniləşdirəcək Müəssisələr
Məclisinə seçkilər keçirmək idi.
Mərkəzdə baş verən hadisələrin mahiyyəti Bakıda
dərhal qiymətləndirməsə də, artıq martın 3-də Bakı
fəhlələri
Petroqrad
inqilabçılarını
birgünlük
tətil
keçirməklə salamladılar. Martın 5-nə keçən gecə yeni
hakimiyyət orqanı – Bakı Ictimai Təşkilatları Şurası və
onun Müvəqqəti Icraiyyə Komitəsi təşkil edildi.
Məmməd Əmin Rəsulzadə o günlərdə yazırdı:
«Rusiyanın
xalqları
öz
ürəklərində
saxladıqları
məqsədlərə, nəhayət ki, çatdılar. Əliqanlı jandarm, bütün
xalqın düşməni olan istibdad yıxılmışdır».
Martın 3-də Cənubi Qafqazda mülki hakimiyyət
yeni yaradılmış Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinə –
OZAKOM-a verildi.
