Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи

Sual 3. Ağqoyunlu dövləti. 
Ağqoyunlu 
ulusu. 
Qaraqoyunlular 
kimi 
Ağqoyunlular da qədim oğuz tayfalarından biri olmuşdur. 
Tarixi «Oğuznamə»lərin məlumatına əsasən oğuz 
tayfaları hər birində 12 tayfa olmaqla «Boz oxlar» və «Üç 
oxlar» qollarına bölünürdü. «Üç oxlar» qoluna Ağqoyunlu 
h
akim sülaləsinin də məxsus olduğu Bayanduri tayfası 
başçılıq edirdi. Ağqoyunlu dövlətinin saray tarixçisi olmuş 
Əbu Bəkr Tehraninin «Kitabi Diyarbəkriyyə» əsərində 
verdiyi məlumata görə, Ağqoyunlu tayfaları hələ VI-VII 
əsrlərdə Göyçə gölü, Qarabağ, Naxçıvan, Alagöz dağları 
və Güney Azərbaycanda yaşayırdılar.
XIV əsrin sonunda Ağqoyunlu oymaqlarını 
birldəşdirən Qara Yuluq Osman(1394-1434) Cəlairi-
Qaraqoyunlu ittifaqına qarşı uğurlu mübarizə aparmaq 
üçün Əmir Teymurla yaxınlaşmışdı. 1402-ci il Ankara 
savaşından sonra Qara Osman mərkəzi Diyarbəkr olan 
Ağqoyunlu bəyliyini yaratmış və öz adından pul 
kəsdirmişdi. Teymurun ölümündən sonra Qara Yusifin 
Azərbaycanda hakimiyyəti ələ keçirməsi ilə siyasi durum 
Ağqoyunluların əleyhinə kəskin dəyişmişdi. Bununla belə, 

---

130 
X
V əsrin əvvəllərindən Qaraqoyunlu dövlətinin süqutuna 
qədər Qaraqoyunlu-Ağqoyunlu qarşıdurması bir an belə 
səngiməmişdi. 
Qara 
Osmanın 
1434-cü 
ildə 
Qaraqoyunlularla 
savaşda 
öldürülməsindən 
sonra 
Ağqoyunlu bəyliyində onun varisləri arasında hakimiyyət 
uğrunda mübarizənin qızışması onların siyasi və hərbi 
gücünü xeyli zəiflətmişdi. Qara Osmanın oğlu Əli bəy 
(1434-
1444) 
və 
nəvəsi 
Cahangirin 
(1444-1453) 
hakimiyyət dövrü siyasi çəkişmə və ara müharibələr 
dövrü kimi xarakterikdir.  
1453-
cü ildə qardaşı Cahangiri məğlub edərək 
Ağqoyunlu bəyliyində hakimiyyəti ələ alan Uzun Həsən 
(1453-
1478) Ağqoyunlu tarixində yeni mərhələnin 
başlanğıcını qoydu. Zəmanəsinin görkəmli siyasətçisi və 
yenilməz sərkərdəsi olan Uzun Həsən qısa müddət 
ərzində Ağqoyunlular arasında çəkişmələrə son qoymuş, 
siyasi və hərbi qüvvəsini gücləndirərək Qaraqoyunlu 
dövlətinə qarşı mübarizəyə başlamışdı.
1457-
ci ildə Uzun Həsənin Diyarbəkr yaxınlığında 
Qaraqoyunlu ordusunu məğlub edərək Kürdüstan və 
Ermənistanı ələ keçirməsi Qaraqoyunlu-Ağqoyunlu 
düşmənçiliyini daha da kəskinləşdirdi. Qaraqoyunlu 
hökmdarı Cahanşahın 1457-1459-cu illərdə Herat 
yürüşündə olması, sonra isə öz oğlanlarının qiyamlarını 
yatırması ilə məşğul olması həlledici qarşıdurmanın bir 
qədər ləngiməsinə səbəb olmuşdu.