Азярбайжан Республикасы Тящсил Назирлийи

Apoptozun tənzimlənməsi  
Apoptoz  toxuma  homoestazının  tənzimlənməsinin 
mühüm  faktorlarından  biri  olduğu  üçün  müxtəlif 
səviyyələrdə tənzimlənir.  
1.  Qenom  –  nüvə  səviyyəsi.  Ən  yaxşı  öyrənilən 
apoptozun  induksiyası  mexanizmi  Fas/  APO-1  geninin 
ekspressiyasıdır.  Bu  gen  hüceyrənin  səthinə  xüsusi 
APO-1  reseptoru  ifraz  edir,  bu  reseptorun  oyanması 
hüceyrənin özünü məhv etmə proqramını işə salır. APO-
1  reseptoru  ilə  spesifik  əlaqəli  olan  faktorlardan  biri 
makrofaqlarla  sintez  olunan  şiş  nekrozu  faktorudur. 
Molekul  səviyyəsində  müxtəlif  sitokinlər,  böyümə, 
apoptoz induksiya edən faktorlar mövcuddur. 
2.  Hüceyrəarası  və  toxuma  səviyyəsi.  Bu 
səviyyədə  apoptozun  tənzimlənməsi  müxtəlif  hüceyrə 
populyasiyası tərəfindən baş verir. Məsələn, epidermisin 
langerhans  hüceyrələri  keratinositlərin  apoptozunu  işə 

---

 
302 
sala  bilir.  Bu  cür  rolu  uşaqlıq  borularının  çoxqatlı 
epitelinin  langerhans  hüceyrələri  üçün  də  müəyyən 
etmişlər.  Apoptozu  eyni  zamanda  limfositlər,  həm  də 
ola bilsin başqa hüceyrə qrupu induksiya edə bilsin.  
3. Orqanizm səviyyəsində  
a)  İmmun  tənzimlənmə.  Apoptozu  immun 
sisteminin  müxtəlif  hüceyrələri  və  immun  mediatorlar 
induksiya  edə  bilər.  Antitellər  vasitəsilə  baş  verən 
apoptoz  sübut  olunub.  O  antitellərin  hüceyrə 
reseptorlarına təsirindən başlayır. 
b)