Backup of Uz Qabigi

Şəkill.8.Göyäsimlərinindoğmasıvəbatması nÖqtƏSİndə doğur, W qərb

nöqtəsində isə batır. Günlük paralelləri aa' və cc' olan göy ci-simləri d nöqtəsində doğur, b nöqtəsində batırlar.

Əgər göy cismi dünyanın şimal yarımsferində olarsa, o şi-mal-şərqdə doğar, şimal-qərbdə isə batar. Əgər göy cismi dünyanın cənub yarımsferində olarsa, o cənub-şərqdə doğar, cənub-qərbdə isə batar.

Yer ekvatorundakı müşahidəçi üçün (

§1.6. Göy cisimlərinin kulminasiyası
Göy sferinin günlük fırlanması nəticəsində hər bir göy cis-mi gündə iki dəfə göy meridianını kəsir (Şəkil 1.9). Bu hadi-səyə göy cisimlərinin kulminasiyası deyilir. Göy cisminin zeni-tə yaxın olan kulminasiyası yuxarı kulminasiya, nadirə yaxın olan kulminasiyası isə aşağı kulminasiya adlanır. Şəkil 1.9-da M göy cisminin yuxarı (M1) və aşağı (M2), eləcə də M' göy cisminin yuxarı (M'1) və aşağı (M'2) kulminasiyaları göstərilmiş-

Şəkil 1.9. Göy çisimhrinin kulminasiyası

dir. Şəkildən göründüyü kimi yuxarı kulminasiyada göy cismi göy meridianının Z zenit nöqtəsi yerləşən yuxarı hissəsini, aşağı kulminasi-yada isə Z' nadir nöqtəsi yerləşən aşağı hissəsini kə-sir.

Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Günəş yuxarı kul-minasiyada olduqda gü-norta, aşağı kulminasiyada olduqda isə gecəyarısı olur.
II FƏSİL
ASTRONÜMİK KOÜRDİNAT SİSTEMLƏRİ
Göy cisimlərinin göy sferində vəziy-yətini təyin etmək üçün bir neçə koor-dinat sistemindən istifadə olunur. Bu sistemlərin hamısı sferik koordinat sis-temləridir. Sferik üçbucaqların düstur-larından istifadə edərək bu sistemlərin birindən digərinə keçmək mümkündür. Bu fəsildə koordinat sistemlərindən ən geniş istifadə olunan üfüqi, ekvatorial, ekliptik və qalaktik koordinat sistemlə-ri, eləcə də onların bir-birinə çevrilməsi və koordinatlarla bağlı digər məsələrlə tanış olacağıq.