Bank amaliyotida tijorat banklari faoliyatini tartibga solishning ahamiyati va nazariy asoslari

6-rаsm. O’zbеkistоndа inflatsiyaning yillik dаrаjаsi,¹⁸ fоizdа
Inflatsiya dаrаjаsi mаmlаkаtimizdа 2007-2012 yillаrdа kеskin o’zgаrishlаrgа uchrаmаgаn vа 6-8 fоiz аtrоfidа tеbrаnib turibdi. 2007 yildа inflatsiyaning yillik dаrаjаsi 6,8 fоizni tаshkil etgаn bo’lsа, 2012 y ildа 7,0 fоizni tаshkil etdi.
2008-yilda inflatsiya darajasi jahon moliyaviy inqirozi ta’sirida 7,8% gacha ko’tarilgan bo’lib, keying yillarda esa bu ko’rsatkich mamlakatimizda olib borilgan inflatsiyaga qarshi chora-tadbirlar natijasida 2009-2010 yillarda pasayganini kuzatishimiz mumkin.
Umuman olganda, inflatsiyani davlat tomonidan doimiy tartibga solish mamlakat bank tizimining samarali faoliyat yuritishi uchun ham muhimdir. Markaziy bankning majburiy zahira stavkalarining va qayta moliyalash stavkasining pasayish tendensiyasiga ega bo’lganligi respublikamiz tijorat banklari kredit qo’yilmalarining o’sish tendensiyasiga ega bo’lishiga olib keldi.
9-jadval.
Mamlakatimiz tijorat banklari kredit portfeli dinamikasi ^*

Ran g	Bank nomi		Kredit portfeli, mln.	Ulushi, %		O’zgarishi
1	TIF Milliy bank		4 389 000,^so’m0	31,0			25,6
2	OAKB ”Uzsanoatqurilishbank”		2 255 466,3	15,9			20,7
3	GAKB “Asaka” (OAO)		1 588 277,7	11,2			35,3
4	OAKB “Agrobank”		1 006 754,6	7,12			9,77
5	AKIB “Ipoteka-bank”		914 156,2	6,47			53,2
6	OAKB“Qishlok-qurilish bank”		909 391,8	6,44			84,6
7	DT Хalq banki		743 401,9	5,26			36,2
8	OAKB “Mikrokreditbank”		382 773,3	2,71			25,8
9	OAK “Alokabank”		304 591,2	2,16			45,1
10	OAKB “Хamkorbank”		289 681,8	2,05			31,7
11	OAKB “Turon bank”		271 287,2	1,92			39,5
12	OAIKB “Ipak Yuli”		256 626,7	1,82			40,8
13	OAKB “Kapitalbank”		195 409,0	1,38			28,1
14	OAKB “Savdogar”		128 092,8	0,91			14,4
15	CHOABB “Trast Bank”		124 378,3	0,88			80,9
16	CHOAKB “InFinBank”		62 707,0	0,44			86,2
17	ZAO Uz KDB Bank		62 698,5	0,44			-
18	OAKB “Kredit-Standart”		48 353,4	0,34			43,7
19	OAKB “Asia Alliance Bank”		43 346,8	0,31			145,
20	CHOAKB “Turkiston”		30 647,5	0,22			53,6
21	CHZAKB “Orient Finans Bank”		28 291,9	0,20			0,00
22	CHOAKB “Hi-Tech Bank”		26 938,3	0,19			0,00
23	CHOAKB “Universalbank”		18 914,8	0,13			77,2
24	OAKB “Samarkand”		15 241,5	0,11			39,7
25	CHOAKB "Amir bank"		10 673,6	0,08			67,2
26	CHZAKB “Davr bank”		10 564,3	0,07			202,
27	CHOAKB “Ravnak bank”		9 682,5	0,07			50,6
28	ZAO UT Bank		2 575,0	0,02			-
29	RBS O`zbekiston MB		97,4	0,00			-
30	Bank Saderat		92,5	0,00			-
Jami		14 130 114		100,			30,5

• 
  Bank tizimi tahlili №30, fevral 2013-y.
  

Joriy yilda mamlakatimiz tijorat banklari kredit qo’yilmalari o’tgan yilga nisbatan 30,5 foizga oshgan va 14,1 trln so’mni tashkil etgan.
O’z navbatida, tijorat banklari kreditlarining o’sish tendensiyasiga ega bo’lishining zaruriy shartlaridan biri ularning depozit bazasini barqaror o’sish sur’atlariga ega bo’lishi bilan izohlanadi. Respublikamizda 2010-2011 yillar mobaynida tijorat banklari depozit bazasining barqaror o’sish sur’ati kuzatildi.
10-jadval. O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarining 2012 yil 1 yanvar holatiga depozitlar qoldig’i^*, mln so’m

Rang	Bankning nomi	2011 yilda jami depozitlar,mln so’m	ulushi, %da	o’tgan yilga nisbatan o’zgarishi
1	TIF Milliy banki	2 729 700,00	20,58%	29,83%
2	DAT “Asaka” (OAJ)	2 126 769,10	16,03%	39,30%
3	OATB”O’zsanoatqurilishbank”	1 428 230,90	10,77%	73,92%
4	DT Хalq banki	1 116 585,70	8,42%	31,73%
5	OATB “Agrobank”	930 103,00	7,01%	22,45%
6	ATIB “Ipoteka-bank”	838 740,90	6,32%	58,79%
7	YOAJ O’z KDB Bank	581 732,20	4,38%	245,37%
8	OAITB “Ipak Yuli”	404 117,00	3,05%	33,93%
9	OATB “Qishloq qurilish bank”	402 989,20	3,04%	28,75%
10	RBS O`zbekiston MB	356 649,60	2,69%	4,56%
11	OATB “Hamkorbank”	336 954,20	2,54%	27,28%
12	OATB “Kapitalbank”	325 385,50	2,45%	40,73%
13	ХOABB “Trast Bank”	316 740,10	2,39%	28,13%
14	OAT “Aloqabank”	315 440,10	2,38%	53,01%
15	OATB “Turon bank”	249 729,00	1,88%	30,85%
16	OATB “Mikrokreditbank”	144 359,10	1,09%	18,93%
17	OATB “Asia Alliance Bank”	132 945,20	1,00%	141,30%
18	OATB “Kredit-Standart”	102 162,70	0,77%	-45,22%
19	OATB “Savdogar”	100 614,50	0,76%	-8,25%
20	ХOATB “InFinBank”	99 087,90	0,75%	74,27%
21	ХYOATB “Orient Finans Bank”	52 746,20	0,40%	0,00%
22	ХOATB “Turkiston”	34 996,70	0,26%	52,90%
23	ХOATB “Universalbank”	27 221,60	0,21%	42,03%
24	YOAJ O’T Bank	26 068,60	0,20%	37,54%
25	ХOATB “Hi-Tech Bank”	21 641,80	0,16%	0,00%
26	OATB “Samarqand”	19 240,30	0,15%	83,56%
27	ХYOATB “Davr bank”	16 808,60	0,13%	22,01%
28	ХOATB “Ravnaq bank”	13 901,10	0,10%	-11,36%
29	ХOATB "Amir bank"	8 090,70	0,06%	162,23%

• 
  Bank tizimi tahlili №30, fevral, 2013-y
  

30	Bank Soderat	7 303,00		0,06%		4,97%
Jami			13 267 054		100,00%		39,79%

Tijorat banklari depozitlari o’tgan yilga nisbatan 39,79 foizga oshgan va 13.3 trln so’mni tashkil etganligi ijobiy holat hisoblanadi. Depozitlar tarkibida dastlabki 8 ta bankning ulushi 78 foizni tashkil etadi. Eng yuqori o’sish O’zKDB bankida kuzatilgan , uning o’zgarishi 245,4 foizni tashkil etganligi bankni kuchli yettitalikka olib kirgan. OATB Kredit-Standart bank va OATB Savdogar banklarda esa depozit bazasi o’tgan yilga nisbatan kamaygan.