SHunday qilib, banklar mablag‘larni yig‘ish va taqsimlash orqali ssuda kapitali harakatini boshqara boshladi. XX asrning boshlarida yirik Evropa mamlakatlarida o‘zining ko‘p filiallariga ega bo‘lgan, yirik sanoat monopoliyalari bilan uzviy bog‘liq faoliyat ko‘rsatayotgan banklar vujudga keldi. Bular jumlasiga xalqaro pul, hisob va kredit munosabatlarini olib boruvchi quyidagi xalqaro banklarni kiritish mumkin: · Evropa rivojlanish va taraqqiyot banki;
· Xalqaro valyuta fondi;
· Xalqaro Moliya korporatsiyasi;
· Xalqaro hisob-kitoblar banki;
· Evropa investitsiya banki va boshqalar.
Xorijiy banklar to‘liq yoki qisman chet el investitsiyalariga tegishli bo‘lgan banklar bo‘lib, ular o‘z faoliyatini mahalliy qonunlar doirasida olib boradi. Hozirgi vaqtda bunday banklar yirik banklarning sho‘‘balari sifatida faoliyat ko‘rsatadi.
T/R
BANKLARNING
ROLI
IZOH
1.
VOSITACHILIK
Roli
· jismoniy shaxslardan qabul qilib olgan mablag‘larni yangi binolar, asbob uskunalar va boshqa ishlab chiqarish vositalariga investitsiya qilish maqsadida kreditga oladigan firma va korxonalar o‘rtasida vositachi vazifasini bajaradi.
2.
To‘lovlarni amalga oshirishda ishtirokchilik roli
· tovarlar, qimmatli qog‘ozlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun talabnomalar, majburiyatlar va cheklarni kliring asosida o‘zaro surishtirishga asoslangan elektron to‘lovlar orqali naqd pulsiz hisob-kitoblarni olib boradi.
3.
Kafolatchilik roli
· bank kafolatchi sifatida tovarlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun to‘lovlarni to‘lashga imkoniyati etmayotgan bank mijozlari qarzlarini akkreditiv ochish yo‘li bilan yoki faktorning operatsiyalari orqali to‘laydi.
4.
Agentlik
(dallollik)
Roli
· bank mijozlar mulkini boshqarish va himoya qilish, mijozning topshirig‘iga binoan uning qimmatli qog‘ozlarini muommalaga chiqarish va joylashtirish kabi yumushlarni bajarishda agentlik vazifasini o‘taydi.
5.
Siyosiy yo‘li
· ijtimoiy maqsadlarni hamda iqtisodiyotning rivojlanishini ko‘zlab davlat tomonidan yuritilayotgan siyosatning targ‘ibotchisi vazifasini bajaradi.
Bank o‘z faoliyati jarayonida quyidagi xizmatlarni ko‘rsatadi:
