Bank ishi fanining predmeti va vazifalari

BANK BO‘LMAGAN BANKLAR	MASHG‘ULOTI
1.	Ipoteka Kompaniyalari	· tijorat maqsadida foydalaniladigan bino yoki yashash uyla­ridan samarali foydalanish uchun qisqa muddatli kredit berish bilan shug‘­ullanadilar
2.	Faktoring Kompaniyalar	· vaqtinchalik moliyalashni ta’min­lash maqsadida (asosan debitorlar schyotidan) korxona­lardan qisqa muddatli aktiv­larni sotib oladilar
3.	Trast Kompaniyalar	· korxona, xususiy shaxslar va zarar bilan ishlaydigan tash­kilotlar mulklarini boshqaradi va ularni himoya qiladi. Mijozlarning qimmatli qog‘ozlarini xususiy investorlarga joylashtiradi­lar
4.	Ma’lumotlarni qayta ishlash kompaniyalari	· ma’lumotlarni kompyuter ish­lab ularni uzatish bilan shug‘­ullani­shadi
5.	Sug‘urta kompaniyalari	· sog‘liqni va kishilar hayotini turli xavflar va baxtsiz hodisalardan sug‘urta qilish bilan shug‘ullanadi. SHu bilan bir qatorda ular bilan bog‘liq bo‘lgan kreditlarni beradi­lar
6.	Qimmatli qog‘ozlar sav­dosi bilan shug‘ulla­nuvchi brokerlik firma­lari	· opsion shartnomalari, valyu­tali moliyaviy fyucherslar, muomaladagi qimmatli qog‘ozlarning oldi-sotdisi bo‘yicha mijozlar­ning buy­ruqlarini bajaradilar
7.	Moliyaviy masalalar bo‘yicha maslahat beruvchi firmalar	· aktivlarni boshqarish va inve­stitsiya masala­lari bo‘yicha mi­jozlarga kiradilar
8.	Qimmatli qog‘ozlarni tarqatish bilan shug‘ul­lanuvchi firmalar	· davlat va munitsipal zayom­larni, korporatsiya­lar aksiya­larini, qimmatli qog‘ozlarni, kor­poratsiya­larning qarz maj­buriyatlarini, mi­jozlar schyotlari bilan ta’min­langan qim-matli qog‘ozlarni sotib oladi, shuningdek, yuqorida qayd qilingan qimmatli qog‘ozlarni investorlarga tak­roriy sotishni taklif qiladilar
9.	Moliyaviy Kompaniyalar	· korxonalar va xususiy shaxs­larga qisqa va uzoq muddatli kapital miqdorlarini aniqlash bilan shug‘­ullanadilar
10.	Kredit kartochkalari bilan shug‘ullanuvchi kompaniyalar	· chakana savdo korxonalarini qo‘llab quvvatlash va xususiy shaxslarga qisqa mud­datli kre­ditlar berish bilan shug‘ulla­nadi­lar
11.	Lizing Kompaniyalari	· aktivlarni sotib oladi va muhtoj korxona­larga, xususiy shaxslarga ularni ijaraga be­radi
12.	Sug‘urta Agentliklari	· kredit yoki moliyaviy xizmatlar bilan bog‘liq bo‘lgan sug‘urta poli­slarini sotadilar yoki to‘la-to‘kis brokerlik va sug‘ur­taviy xizmat­larni bajaradi­lar
13.	Ko‘chmas mulk operatsiya­lari bilan bog‘liq xiz­matlarni bajaruvchi firmalar	· ko‘chmas mulkni baholash va ular bilan bog‘liq bo‘lgan ti­jorat loyihalarni moliyalash­tirish bilan shug‘ullanadilar
14.	Omonat, ssuda berish bilan shug‘ullanuvchi as­sotsiatsiyalar	· asosan xususiy shaxslar va oi­lalarga omonat depozitlarga jamg‘ariladigan mablag‘lar re­jalarini, shuningdek uy-joy qurish uchun kredit taklif qiladilar

Tovar-pul munosabatlarining vujudga kelishi va ularning rivojlanib borishi banklarning paydo bo‘lishiga asos soladi. O‘rta asrlarda banklar dastlab puldorlar tomonidan pulni qabul qilish va boshqa dav­lat shahar puliga almashtirib berish asosida kelib chiqqan. Keyinchalik puldorlar bo‘sh turgan mablag‘lari­dan foyda olish maqsadida qarz so‘ragan subektlariga vaqtinchalik foydalanishga bergan. Bu hol pul almashti­ruvchi puldorlarning bankirlarga aylanishga olib kel­gan.
Dastlabki banklar jirobanklar nomi bilan XVI asrlarda (aniqrog‘i 1587 yilda) Florensiya va Venetsiyada kichik banklar vujudga kela boshlagan. Ular turli shaharlar va mamlakatlarning pul belgilarini almash­tirishga ixtisoslashgan bo‘ladilar. Keyinchalik shunday banklar Amsterdamda (1605 y), Gamburgda (1618 y), Milanda, Nyurnbergda, Genuyada vujudga kelgan. Bu banklar asosan o‘z mijozlari-savdogarlarga xizmat qilishgan. Ular hisob-kitobni asosan naqd pulsiz amalga oshirishgan.
 Tarixda birinchi yirik bank 1694 yilda Angliyada tashkil etilib, unga davlat tomonidan banknotlar chiqarishga ruxsat berilgan. U bank aksiyador-emmission bank deb hisoblangan. Keyingi ijtimoiy-iqtisodiy ta­raqqiyot, xususan, sanoatning rivojlanishi natijasida banklar boshqa mamlakatlarda ham tashkil qilina bosh­lanadi.
 Natural xo‘jalik munosabatlarining tugashi, savdo-sotiq munosabatlarining rivojlanishi pullik hisob-kitoblar olib borishiga, kreditning rivojlani­shiga yo‘l ochdi. Ishlab chiqarishning rivojlanishi yol­lanma mehnatni borgan sari ko‘p jalb qilishga olib kel­gan. g‘llanma mehnat uchun haqning pul shaklida to‘lanishi doimiy pul aylanishni yuzaga keltiradi. Pul aylanishi esa muayyan boshqaruvni talab qildi. Bu vazi­fani banklar bajara boshladi.