186
Teatr.Kino
100
illiyi
Hökümə Qurbanova
1913-1988
İYUN
Hökümə Abbasəli qızı Qurbanova
1913-cü il iyun ayının 11-də Bakıda,
ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.
O, 1931-ci ildə Bakı Pedaqoji Tex-
nikumunu bitirmiş, Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasına daxil olaraq iki il
fortepiano sinfində təhsil almışdır.
Konservatoriyada təhsil alarkən
dramaturq və teatr xadimi Cəfər Cab-
barlının ciddi təşəbbüsü ilə “Almaz”
filmində Yaxşı roluna çəkilmiş, ancaq
film ekranlara ədibin ölümündən son-
ra, 1936-cı ildə çıxmışdır.
Milli Dram Teatrının tamaşalarında
əvvəllər ara-sıra çıxış edən Hökümə
Qurbanova 1938-ci ildən ömrünün
sonunadək bu kollektivin əvəzolunmaz
aktrisası kimi şöhrət tapmışdır.
Hökümə xanımın bir neçə epizodik
rollarını nəzərə almasaq, o, 1940-cı
ildən əsas rolların ifaçısına çevrilmiş-
dir. Teatr tariximizdə Hökümə Qurba-
nova kimi gözlə və səs variasiyaları
ilə oynaya bilən ikinci qadın sənətkar
olmamışdır.
Aktrisa lazım gələndə səhnədə
dəqiqələrlə mərmər abidə kimi “do-
nub” qala bilir (məsələn, Şekspirin
“Qış nağılı”nda Hermiona rolunda),
pauzaları baxış və hərəkətlərilə “dol-
dururdu”.
Hökümə Qurbanova romantik akt-
yor məktəbinin poetik göstəricilərini
lirik-psixoloji aktyor məktəbinin
ifadə vasitələri ilə qovuşduran, onla-
rı harmonik ayrılmazlıqda, bir estetik
prinsiplərdə təqdim edən ilk aktrisa ol-
muşdur.
Komediya rollarında (məsələn:
Bənövşə, Xanuma və s.) səhnəyə çı-
xan Hökümə Qurbanovanın məlahətli
yumoru, sərrast və dürüst istiqamətli
satirası tamaşaçıları heyran qoymuş-
du. Hərəkətlərini personajın ictimai-
sosial mənsubiyyətinə, mənəvi-əxlaqi
xüsusiyyətlərinə, hadisələrin psixoloji
dramatizminə ahəngdar həssaslıqla
bağlayıb əlaqələndirmişdi.
Xumar (H.Cavid “Şeyx Sənan”),
Solmaz (C.Cabbarlı “Od gəlini”)
obrazlarını Hökümə xanım roman-
tik faciə janrında ifa etmiş, Zöhrə
(S.S.Axundov “Eşq və intiqam”),
Səhər (S.Vurğun “İnsan”), Günəş
(Q.Rəsulov “Qarabağ
əfsanəsi”),
V.Nikolayevna (A.Boryanov “O tay-
da”) rollarının ifası isə realist faciə
janrında köklənmişdir.
Hökümə xanım Nataşa (“Mühəndis
Sergeyev”, V.Rokk), Sevgili (“Ana
ürəyi”, İ.Səfərli), Gülara, Sürəyya
(“İşıqlı yollar” və “İntizar”), Zöhrəxan
(“İpək naxışlar”, A.Qəhhar), Reyhan
(“Qardaşlar”, R.Rza) rollarında realist-
dramatik obrazları canlandırmışdır.
Aktrisa bir sıra filmlərdə rol al-
mış, bəzi filmlərdə isə rolları
səsləndirmişdir. “Azərbaycanfilm”in
istehsal etdiyi “Bir ailə” filmində Ley-
la, “Onu bağışlamaq olarmı?” filmində
Laçın, “Mən rəqs edəcəyəm” filmində
Mahmudun anası, “İnsan məskən sa-
lır” filmində Ana rollarına çəkilmişdir.
Hökümə Qurbanova iki çağırış
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputa-
tı olmuşdur. 1943-cü ildə “Azərbaycan
Respublikasının Əməkdar artisti”,
1960-cı ildə “Xalq artisti”, 1965-ci
ildə “SSRİ Xalq artisti” fəxri adlarına
layiq görülmüşdür.
Görkəmli aktrisa 1988-ci il noyabr
ayının 2-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri
Xiyabanda dəfn edilmişdir.
Dostları ilə paylaş: