Teqvim2013. pdf

Ə d ə b i y y a t

Ağalarov Əliqulu Behbud 

oğlu  [Mətn]  //Naxçıvan 

Ensiklopediyası.- Bakı, 

2002.-S.14.

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

www. az.wikipedia.org

www. ordubadli.az

23

Neyrocərrah

---

98

Texnika

155 

illiyi

Dizel Rudolf

 1858-1913  

MART

Rudolf Kristian Karl Dizel 1858-ci 

il mart ayının 18-də  Parisdə anadan 

olmuşdur. 

Fransa-Rusiya müharibəsi zamanı 

ailəsi ilə birlikdə  İngiltərəyə qaçmış,  

Almaniyaya təhsil almağa getmişdir. 

1873-cü ildə orta məktəbi və 1875-ci 

ildə Auqsburq politexnik məktəbini 

bitirmişdir. Sonra o, Münhen ali tex-

niki məktəbinə  dəvət olunmuş  və ali 

məktəbin tarixində ilk dəfə olaraq bu-

ranı ən yaxşı qiymətlərlə başa vurmuş-

dur.

1893-cü ildən başlayaraq Auqsburq 

Maşınqayırma Zavodunda Fridrix 

Krupp və Zultser (Sulzer Brothers Ltd) 

qardaşlarının maliyyə köməyi ilə yeni 

mühərrikin yaradılması üzərində işlər 

görülmüşdür. İlk işləyən mühərrik Di-

zel tərəfindən 1897-ci ildə yaradılmış-

dır. Bu mühərrikin gücü sənayeçilərin 

böyük marağına səbəb olmuşdur. Onun 

mühərriki qısa zamanda öz tətbiqini 

tapmışdır. Ancaq öz vətənində Dizel 

kifayət qədər ad qazana bilməmişdir. 

1898-ci il yanvar ayının 1-də o, öz 

mühərriklərinin istehsalı ilə  məşğul 

olan şəxsi firmasını yaratmışdır. Dizel 

mühərriki ilə  işləyən ilk gəmi 1903-

cü ildə hazırlanmışdır. 1908-ci ildə 

ilk yük avtomobili və lokomotiv bu 

mühərriklə  təchiz olunmuşdur. 1936-

cı ildə ilk minik avtomobili (Меrsedes 

Bens-260D) dizel mühərriki ilə hazır-

lanmışdır.

Uzun sürən patent çəkişmələri 

Dizelin sağlamlığına mənfi  təsir 

göstərmişdir. 

1913-cü ildə baş verən maliyyə böh-

ranı onun tamamilə müflisləşməsinə 

gətirib çıxarmışdır.

29 sentyabr 1913-cü ildə Rudolf Di-

zel “Drezden” paromunun tərkibində 

Antverpenaya yola düşmüşdür. O, 

Londonda onun layihəsi  əsasında 

mühərrik hazırlayan bir şirkətin açılı-

şında iştirak etməyə gedirdi. Bu səfər 

zamanı Dizel müəmmalı şəkildə vəfat 

etmişdir.