Fяxrяddиn mustafayev

mutasiyası  -kariotipdə  xromosomların  miqdarının  dəyişilməsindən  ibarət 
olmaqla  onun  heteroploid  (diploid  xromosom  dəstinə  görə  xromosomların 
sayının  ümumi  dəyişilməsi),  aneuploid  (xromosomların  miqdarının  hüceyrədə 
artması  və  ya  azalması)  və  poliploid  (tam  xromosom  dəstinin  tək  və  ya  cüt 
rəqəmlərlə  artması)  növləri  vardır.  Poliploid  hüceyrələr  triploid  (üçə  bölünən), 
tetraploid  (dördə  bölünən),  pentaploid  (beşə  bölünən)  və  heksaploid  (altıya 
bölünən)  ola  bilər.  Xromosomun  quruluş  mutasiyası  –  xromosomun 

---

 
166 
formasının,  ölçülərinin,  düzülüşünün,  bəzi  fraqmentlərin  itməsi  və  əlavə 
olunması ilə xarakterlənir və onun aşağıdakı növləri vardır: 
–  Translokasiya  –  xromosomun  ayrı-ayrı  fraqmentlərinin  onun  bir 
hissəsindən digər hissəsinə keçməsi, müxtəlif xromosomlar arasında  mübadiləsi 
prosesindən ibarətdir. 
–  İnversiya  –  xromosom  daxili  aberrasiyadan  (kariotipdə  quruluş 
dəyişikliyi)  və xromosomun fraqmentlərinin 180
0
 çevrilməsindən ibarətdir. 
–  Delesiya  –  xromosomun  orta    fraqmentinin  itməsindən  və  onun 
qısalmasından ibarətdir. 
– Çatmamazlıq – xromosomun sonuncu (quyruq) fraqmentinin itirilməsidir. 
–  Duplikasiya  –  bir  xromosomun  (intraxromosom  dublikasiya),  yaxud 
müxtəlif xromosomların (interxromosom duplikasiya) fraqmentlərinin ikiləşməsi 
ilə səciyyələnir.